‘บริการส่งสินค้า’ สมรภูมิเดือดยักษ์ออนไลน์

อาลีบาบา เจดีดอทคอม และพินตั่วตั่ว คือสามแรงแข็งขันในตลาดชอปปิงออนไลน์จีน แต่การจะคว้าชัยชนะในการเจาะตลาดพื้นที่เติบโตเร็วสุดของประเทศมาได้ ต้องพึ่งพากลยุทธ์การขนส่งอย่างมีประสิทธิภาพสูง โดยเฉพาะในพื้นที่ห่างไกลออกไปมากๆ

เว็บไซต์ซีเอ็นบีซี  รายงานว่า ตอนนี้เมืองใหญ่ของจีนทัดเทียมมหานครชื่อดังระดับโลก สินค้าหลากหลายไม่ว่าจะเป็นเสื้อผ้า สินค้าอิเล็กทรอนิกส์ และอื่นๆ มาส่งถึงหน้าประตูบ้านไม่เกินวันรุ่งขึ้น ในเมืองอย่างกรุงปักกิ่งและเซี่ยงไฮ้ การชอปปิงออนไลน์กลายเป็นส่วนสำคัญของวิถีชีวิตประจำวันไปแล้ว โอกาสขยายตัวจึงมีจำกัด

ด้วยเหตุนี้ บริษัทอีคอมเมิร์ซจึงหันไปสนใจเมืองเล็กและเขตชนบทมากขึ้น ที่ซึ่งรายได้หลังหักภาษียังคงค่อนข้างสูง ส่วนหนึ่งเนื่องจากค่าครองชีพต่ำกว่าในเมืองใหญ่

ตัวอย่างเช่น อัตราส่วนลูกค้าอาลีบาบาต่อประชากรทั้งหมดในพื้นที่พัฒนาแล้วของจีนอยู่ที่ 85% เทียบกับในพื้นที่พัฒนาน้อยอยู่ที่ 40% ในไตรมาสสิ้นสุดวันที่ 30 มิ.ย. พบว่า ลูกค้าที่ใช้งานเป็นประจำเพิ่มขึ้นกว่า 70% ต่อปีล้วนมาจากพื้นที่พัฒนาน้อย ซึ่งการเข้าถึงลูกค้าในพื้นที่ห่างไกล ยักษ์อีคอมเมิร์ซแต่ละรายพยายามใช้กลวิธีที่แตกต่าง

อาลีบาบา ประกาศเมื่อวันศุกร์ (8 พ.ย.) ลงทุนเพิ่ม 3.3 พันล้านดอลลาร์ได้ครองหุ้น 63%ในไช่เหนี่ยว บริษัทลูกทำหน้าที่ขนส่งสินค้า เท่านั้นยังไม่พอบริษัทยังลงทุนเชิงกลยุทธ์ในบริษัทขนส่งรายใหญ่ของจีนอีก 2 ราย ทั้งแซดทีโอ เอกซ์เพรส และวายทีโอ เอกซ์เพรส

ด้านเจดีดอทคอมอวดว่า การลงทุน 5 ปีสร้างเครือข่ายโลจิสติกส์อินเฮาส์ เป็นตัวขับเคลื่อนผลกำไรโดยรวมในไตรมาส 2 แม้แต่บริษัทขนส่งเองก็ถึงจุดคุ้มทุนในไตรมาส 2 เช่นกัน ส่วนพินตั่วตั่ว ที่โด่งดังเรื่องโมเดลกรุ๊ปบายอิง (การดึงผู้ซื้อและผู้ขายที่มีความต้องการตรงกันมาอยู่ที่เดียวกัน และให้ส่วนลดได้อย่างมหาศาล) ก็เริ่มต้นจากเมืองรอง โดยมอบหมายภาระกระจายสินค้าให้กับบริษัทขนส่ง

กระนั้น โคลิน หวง ประธานคณะเจ้าหน้าที่บริหาร (ซีอีโอ) พินตั่วตั่ว ประกาศในงานแถลงรายได้ไตรมาส 2 ว่า บริษัทยังเพิ่งเริ่มต้นนำบิ๊กดาต้ามาใช้พัฒนาการขนส่งให้มีประสิทธิภาพมากขึ้น ระบบนี้สามารถนำข้อมูลคำสั่งซื้อและเส้นทางขนส่งเก่าๆ มากำหนดเส้นทางขนส่งที่ถูกที่สุด

หรือเจดีดอทคอมที่อ้างว่า เครือข่ายโลจิสติกส์ของตนครอบคลุม 99% ของประชากรจีน และคำสั่งซื้ออย่างน้อย 90% สามารถส่งได้ภายใน 24 ชั่วโมง ในพื้นที่ห่างไกลออกไป ก็เพราะบริษัทร่วมมือกับร้านค้าท้องถิ่นทำหน้าที่เป็นกึ่งโกดังคอยบริการลูกค้า

เมลิสซา เฉิน นักวิเคราะห์โลจิสติกส์ จากไชน่าเรเนสซองส์ กล่าวว่า สิ่งที่บริษัทโลจิสติกส์จำเป็นต้องพัฒนาตอนนี้คือระดับชั้นของเทคโนโลยีสารสนเทศดังกล่าว เนื่องจากโครงสร้างพื้นฐานมีพร้อมแล้ว

ขั้นตอนสำคัญถัดไปคือปรับปรุงการเก็บข้อมูลและวิเคราะห์ความต้องการของคนในท้องถิ่น

ในแง่นี้เจดีสามารถสำรองของไว้ที่โกดังเล็กๆ เพื่อจัดส่งในเขตนั้นๆ ได้ภายใน 1 วัน ซึ่งบริษัทมีแผนเปิดโกดังในเมืองรองเพิ่มอีก

ชาลส์ กั๊วะเหวิน หวัง ผู้อำนวยการกลุ่มคลังสมอง “สถาบันพัฒนาจีน” กล่าวว่า ถ้าไม่มีวอลุ่มจากภาคีฝ่ายที่ 3 ธุรกิจขนส่งของบริษัทอีคอมเมิร์ซย่อมยากจะทำกำไรได้ วิธีสำคัญที่บริษัทขนส่งจะลดต้นทุนได้คือการขนส่งเต็มพิกัดทั้งขาไปและขากลับ รถหนึ่งคันขนส่งสินค้าจากใจกลางเมืองไปยังหมู่บ้าน ขากลับก็บรรทุกสินค้าเกษตรกลับมาขายในเมืองด้วย ซึ่งพินตั่วตั่วทำไปเรียบร้อยแล้ว

พินตั่วตั่วนำผลไม้และสินค้าเกษตรราคาถูกมาขายให้กับลูกค้าในเมืองโดยตรงผ่านทางแพลตฟอร์มของตน ปริมาณการซื้อสุทธิจากเมืองหลักและเมืองรองเพิ่มจาก 37% ในเดือน ม.ค. เป็น 48% ในเดือน มิ.ย. โฆษกระบุว่า แพลตฟอร์มเทคโนโลยีใหม่ๆ สามารถช่วยรวบรวมข้อมูลและส่งสินค้าเกษตรเหล่านี้ได้อย่างมีประสิทธิภาพมากขึ้น

อย่างไรก็ตาม แม้บริษัทอีคอมเมิร์ซยกระดับบริการโลจิสติกส์ของตน แต่ตลาดก็เต็มไปด้วยผู้เล่นเจ้าประจำ ไล่ตั้งแต่ยักษ์ระดับชาติอย่างเอสเอฟ เอกซ์เพรส ไปจนถึงธุรกิจท้องถิ่นรายเล็กๆ

อีกกลยุทธหนึ่งในการเข้าถึงซูเปอร์มาร์เก็ตท้องถิ่นของบรรดาหัวเมืองรอง “ดาด้า-เจดี เต้าเจีย” ที่มีเจดีดอทคอมและวอลมาร์ทเป็นผู้ลงทุน พยายามผสมซอฟต์แวร์ ผังร้านค้า และเครือข่ายพนักงานส่งของส่งสินค้าซูเปอร์มาร์เก็ตไปยังพื้นที่โดยรอบภายในเวลาไม่เกิน 2 ชั่วโมง

“สำหรับแพลตฟอร์มนี้หากจะทำกำไรได้อย่างมั่นคงยั่งยืนในอนาคต หัวใจสำคัญต้องใช้เทคโนโลยีสินค้ามาเป็นตัวขับเคลื่อนหลัก จึงจะพัฒนาประสิทธิภาพการปฏิบัติการได้ ได้แก่ การใช้อัลกอริธึมปรับราคาและกระจายออเดอร์ เพื่อปรับปรุงประสิทธิภาพให้กับพนักงานส่งของ” จุน หยาง ผู้ร่วมก่อตั้งและประธานคณะเจ้าหน้าที่เทคโนโลยีดาดา-เจดี เต้าเจีย กล่าวและว่าตรรกะเดียวกันนั้นใช้ได้ทั้งในเมืองหลักและเมืองรอง

และเนื่องจากการทำงานในพื้นที่ชนบทจีนแข่งขันและซับซ้อนสูง หวังจากสถาบันพัฒนาจีนคาดว่า บริษัทอีคอมเมิร์ซรายใหญ่สุดท้ายแล้วจำเป็นต้องหาพันธมิตร หรือไม่ก็เข้าซื้อผู้เล่นท้องถิ่น เขามองว่า ระบบกระจายสินค้าต้องใช้เวลา 3-5 ปี จึงจะใกล้สมบูรณ์