กูรูจับตาตลาดน้ำมัน 'รออิหร่านตอบโต้'

การที่สหรัฐเปิดการโจมตีทางอากาศถล่มสนามบินนานาชาติแบกแดดของอิรักเมื่อวันศุกร์ (3 ม.ค.) ปลิดชีพนายพลกาเซ็ม โซไลมานี ผู้บัญชาการกองกำลังนักรบคุดส์ ซึ่งเป็นหน่วยรบพิเศษในต่างประเทศของกองกำลังพิทักษ์การปฏิวัติอิหร่าน (ไออาร์จีซี) และอิหร่านประกาศเอาคืนแน่นอนทำให้เกิดความกังวลว่าสถานการณ์ในตะวันออกกลางบานปลาย ส่งผลต่ออุปทานน้ำมันดิบในภูมิภาค

สำนักข่าวรอยเตอร์รวบรวมความเห็นของนักวิเคราะห์ต่อปฏิกริยาของตลาด เริ่มตั้งแต่ธนาคารยูบีเอสมองว่า ทั้งสหรัฐและอิหร่านไม่มีใครอยากให้เหตุการณ์บานปลาย แต่ไม่มีใครทราบว่า อิหร่านจะตอบโต้หรือไม่ ตอบโต้เมื่อใดและอย่างไร เหล่านี้กลายเป็นความเสี่ยงที่ตลาดต้องพิจารณาเพิ่มเติม จากที่เคยหวาดกลัวว่าเหตุการณ์จะเลยเถิด

ยูบีเอสประเมินว่า มีความเป็นไปได้มากขึ้นที่จะเกิดการโจมตีเรือบรรทุกน้ำมัน เรือ หรือโรงกลั่นน้ำมันในภูมิภาคอีกครั้ง มากกว่าการปิดช่องแคบฮอร์มุซ ที่อิหร่านก็ต้องใช้เพื่อส่งออกน้ำมันด้วยเหมือนกัน

จิม ริตเทอร์บุช ประธานบริษัทริตเทอร์บุชแอนด์แอสโซซิเอตส์ กล่าวว่า ความตึงเครียดในตะวันออกกลางขยายตัวในช่วงที่อุปทานน้ำมันตึงตัวไปเรียบร้อยแล้ว ตอบรับกับการที่โอเปคลดกำลังการผลิต และคาดการณ์กันมากว่าอุปสงค์น้ำมันจะปรับตัวสูงขึ้น เนื่องจากข้อตกลงการค้าเฟส 1

พัฒนาการของอิหร่านเป็นไปได้ว่าจะกระตุ้นให้เกิดการตุนน้ำมันดิบและน้ำมันสำเร็จรูปทั่วทั้งห่วงโซ่การจัดจำหน่าย การเพิ่มศักยภาพการผลิตในซาอุดีอาระเบียอาจช่วยรองรับหากอุปทานน้ำมันโลกลดลง

พอล เชลดอน หัวหน้าฝ่ายวิเคราะห์ความเสี่ยงด้านภูมิรัฐศาสตร์ จากเอสแอนด์พี โกลบอลแพลตส์ มองว่า โอกาสที่ความขัดแย้งขยายวงยังต่ำกว่า 50% แต่ความเสี่ยงก็เข้าสู่เขตแดนใหม่

การตอบโต้ของอิหร่านอาจอยู่ในรูปของการใช้ตัวแทนโต้กลับทันที พุ่งเป้าพันธมิตรหรือสินทรัพย์สหรัฐ แต่การตอบโต้ที่ใหญ่ขึ้นอาจต้องพิจารณาอย่างรอบคอบและทำในทางอ้อมเพื่อหลีกเลี่ยงความขัดแย้งแบบฉับพลัน

แอนดี้ ลิโพว์ จากลิโพว์ออยล์แอสโซซิเอตส์ กล่าวว่า ตลาดน้ำมันพยายามประเมินถึงความเป็นไปได้ที่ทำให้อุปทานสะดุด สำหรับอิหร่านตอนนี้การส่งออกน้ำมันถูกตัดเหลือปริมาณต่ำสุดแล้ว โอกาสจะเสียหายเรื่องการส่งออกน้ำมันจึงมีเพียงเล็กน้อย

เอ็ดเวิร์ด โมยา นักวิเคราะห์ตลาดอาวุโสจากโอเอเอ็นดีเอ กล่าวว่าราคาน้ำมันพุ่งจากความวิตกว่าเหตุบานปลายในตะวันออกกลาง จะทำให้ความขัดแย้งในภูมิภาครุนแรงขึ้น สุดท้ายแล้วอาจจบลงที่สงคราม การสังหารนายพลคนสำคัญที่สุดของอิหร่านน่าจะเป็นแค่จุดเริ่มต้นปฏิกริยาตอบรับของตลาดน้ำมัน

เบนจามิน ลู นักวิเคราะห์จากฟิลิป ฟิวเจอร์ส กล่าวว่า ปฏิบัติทางทหารที่เข้มข้นขึ้นจะเพิ่มความเสี่ยงต่อราคาน้ำมัน เนื่องจากผู้ค้าต้องพิจารณาความตึงเครียดในตะวันออกกลางด้วย ดูแนวโน้มแล้วราคาน้ำมันจะขยับขึ้น เพราะตลาดจับตาระดับอุปทานที่ตึงตัวกว่าเดิม และแนวโน้มความกังวลต่อความขัดแย้งด้านภูมิรัฐศาสตร์

- นายพลกาเซ็ม โซไลมานี ผู้บัญชาการกองกำลังคุดส์ของอิหร่าน -

ส่วนสถานการณ์ในกรุงแบกแดดวานนี้ ประชาชนหลายพันคนเดินขบวนไว้อาลัยต่อนายพลโซไลมานี และอาบู มาห์ดี อัล-มูฮันดิส รองผู้นำกองกำลังฮาชด์ชาบีของอิรัก และผู้เสียชีวิตคนอื่นๆ จากเหตุโจมตีทางอากาศโดยสหรัฐ 

ขณะที่สถานทูตสหรัฐในกรุงแบกแดดเร่งให้พลเมืองอเมริกันออกจากอิรัก หลังมรณกรรมของนายพลโซไลมานี และขอให้พนักงานชาวอเมริกันหลายสิบคนในบริษัทน้ำมันต่างชาติออกจากเมืองบาสราทางตอนใต้ของอิรักตั้งแต่วันศุกร์ (3 ม.ค.)

ส่วนอังกฤษซึ่งเป็นพันธมิตรใกล้ชิดของสหรัฐ เตือนวานนี้ขอให้พลเมืองอังกฤษหลีกเลี่ยงการเดินทางมาอิรัก หรือนอกเขตปกครองตนเองเคอร์ดิสถาน รวมทั้งหลีกเลี่ยงการเดินทางไปอิหร่านหากไม่จำเป็น

ด้านประธานาธิบดีโดนัลด์ ทรัมป์ แถลงจากรีสอร์ทมาร์อะลาโก ในรัฐฟลอริดา เมื่อวันศุกร์ตามเวลาท้องถิ่น หนึ่งวันหลังปลิดชีพนายพลคนดังว่า สหรัฐปฏิบัติการเพื่อหยุดยั้งสงครามไม่ได้จะก่อสงคราม 

อย่างไรก็ตาม ชาวอิรักมองปฏิบัติการครั้งนี้แตกต่างกัน หลายคนประณามสหรัฐเพราะนับถือนายพลโซไลมานีว่าเป็นวีรบุรุษผู้กำราบกลุ่มติดอาวุธรัฐอิสลาม (ไอเอส) ที่เคยยึดพื้นที่กว้างใหญ่ทางภาคกลางและภาคเหนือของอิรักไว้เมื่อปี 2557 แต่ชาวอิรักหลายคนที่ตอนแรกดีใจเมื่อสหรัฐปลิดชีพนายพลโซไลมานีได้ ตอนนี้กังวลว่าจะถูกตอบโต้ โดยเฉพาะคนที่เคยร่วมประท้วงต้านรัฐบาลแบกแดดที่อิหร่านหนุนหลัง 

พวกเขากล่าวว่า ทั้งนายพลโซไลมานีและมูฮันดิส อยู่เบื้องหลังการใช้กำลังจัดการกับผู้ประท้วงมือเปล่าที่ต่อต้านรัฐบาลในปีที่ผ่านมา ทั้งยังตั้งกองกำลังขึ้นมาเล่นงานผู้ประท้วง จนกลายเป็นความกังวลว่าผู้ร่วมชุมนุมจะถูกกองกำลังชีอะห์โต้กลับ เพราะกลุ่มนี้มองว่าการประท้วงต่อต้านรัฐบาลแบกแดดเป็นการจัดฉากของสหรัฐ