ราคา 'เมล็ดกาแฟโลก' ฟื้น สวนกระแสล็อคดาวน์โควิด

แม้หลายประเทศทั่วโลกจะใช้มาตรการล็อคดาวน์ เพื่อหวังสกัดการแพร่ระบาดของไวรัสโคโรน่าสายพันธุ์ใหม่ ต้นตอโควิด-19 ราคาเมล็ดกาแฟทั่วโลกกลับสูงขึ้น เพราะบรรดาคอกาแฟทั้งหลายแห่กักตุนกาแฟไปชงดื่มเองที่บ้านในช่วงที่ถูกจำกัดการเดินทาง

กาแฟพันธุ์ "อาราบิก้า" (Arabica) มีจุดเด่นคือมีกลิ่นหอม มีสารกาแฟสูง ทำให้กระปรี้กระเปร่า มีชีวิตชีวา กาแฟชนิดนี้มีคาเฟอีนต่ำ มีคุณภาพสูง ในประเทศไทยมีการปลูกกาแฟอาราบิก้า ปริมาณมากบนดอยสูงทางภาคเหนือ

ราคาเมล็ดกาแฟพันธุ์อาราบิก้า ที่ตลาดค้าเมล็ดกาแฟล่วงหน้าในนิวยอร์ก ส่งมอบเดือน พ.ค. ปรับตัวขึ้น 15% ในช่วงเดือนที่แล้ว โดยราคาซื้อขายเคลื่อนไหวอยู่ที่ 1.20 ดอลลาร์/ปอนด์ เมื่อวันพฤหัสบดี (16 เม.ย.)

บรรดานักวิเคราะห์ให้ความเห็นว่า ความต้องการของผู้บริโภคไม่ได้ลดลงแม้ว่าจะมีการแพร่ระบาดของโรคโควิดทั่วโลกก็ตาม

ราคาเมล็ดกาแฟปรับตัวขึ้นในเดือนที่ผ่านมา ขณะที่มาตรการล็อกดาวน์ของเกือบทุกประเทศทั่วโลกทำให้เกิดกระแสกักตุนกาแฟไว้รับประทานที่บ้านในช่วงล็อกดาวน์ครั้งใหญ่ แต่แนวโน้มของราคากาแฟในอนาคตถือว่ายังมีความไม่ชัดเจนอยู่มาก

การปรับตัวขึ้นของราคาเมล็ดกาแฟในตลาดโลก มีขึ้นหลังจากช่วงปลายเดือน ก.พ. ราคาเมล็ดกาแฟพันธุ์อาราบิก้าที่ตลาดล่วงหน้าในนิวยอร์กซื้อขายที่ราคา 120 เซนต์/ปอนด์ ต่ำกว่าช่วงต้นเดือน ธ.ค. ปีที่แล้วกว่า 10%

ราคาเมล็ดกาแฟพันธุ์นี้ที่ตลาดล่วงหน้าช่วงเดือน ธ.ค. ปีที่แล้วสูงถึง 135 เซนต์/ปอนด์ ส่วนหนึ่งเป็นเพราะตลาดส่งออกเมล็ดกาแฟรายใหญ่ที่สุดของบราซิลอย่าง “จีน” แทบจะชัตดาวน์จากการแพร่ระบาดของโรคโควิด-19 ที่สร้างแรงสั่นสะเทือนอย่างหนักแก่ “บราซิล” ซึ่งเป็นผู้ผลิตกาแฟรายใหญ่ที่สุดของโลก เพราะปริมาณความต้องการบริโภคเมล็ดกาแฟลดน้อยลงไปมาก

หลังจากร้าน “สตาร์บัคส์” เชนร้านกาแฟชื่อดังของโลก ตัดสินใจประกาศปิดสาขา 2,000 แห่งในจีน ตั้งแต่เดือน ม.ค. ที่ผ่านมา เพราะความต้องการบริโภคกาแฟสดลดลง

นอกจากความต้องการเมล็ดกาแฟจากจีนจะลดลงแล้ว ยังคาดว่าผลผลิตกาแฟในบราซิลในปีนี้ไปจนถึงเดือน ก.ย. 2564 จะยังคงสูง ซึ่งอาจจะทำให้เกิดปัญหาผลผลิตล้นเกินความต้องการ

ก่อนเกิดการแพร่ระบาดของโรคโควิด-19 กระทรวงเกษตรสหรัฐคาดการณ์ว่า การบริโภคกาแฟของชาวจีนระหว่างเดือน ก.ย. 2557 และ ก.ย. 2563 จะเพิ่มขึ้น 51% เป็น 3.3 ล้านถุงขนาด 60 กิโลกรัม แต่เมื่อเกิดการแพร่ระบาดของโรคโควิด-19 ปริมาณการบริโภคกาแฟในจีนก็ลดลงอย่างมาก แตกต่างจากในญี่ปุ่น ที่ผู้บริโภคจำนวนมากนิยมดื่มกาแฟที่บ้าน

แต่ราคาเมล็ดกาแฟเริ่มดีดตัวขึ้นโดยวันที่ 25 มี.ค. ราคาเมล็ดกาแฟตลาดล่วงหน้าอยู่ที่ 1.29 ดอลลาร์/ปอนด์ เพิ่มขึ้น 30% จากราคาช่วงเดือน ก.พ. ที่ร่วงลงไปอย่าง

ย้อนหลังไปในช่วงปลายปี 2562 สัญญาซื้อขายล่วงหน้าอาราบิก้าและโรบัสตา กาแฟสองสายพันธุ์ที่ได้รับความนิยมมากที่สุด ร่วงลง 40% ตั้งแต่ต้นปี 2560 และในช่วงเดือน พ.ย. 2562 ดิ่งลงแตะระดับต่ำสุดเป็นประวัติการณ์ ส่วนใหญ่เป็นเพราะผลผลิตในบราซิล ผู้ผลิตกาแฟรายใหญ่ของโลก ที่ทำผลผลิตได้ในปริมาณมากตลอดช่วง 10 ปีที่ผ่านมา ส่วนการบริโภคกาแฟเติบโตเฉลี่ย 2.1% ต่อปี ในช่วงทศวรรษดังกล่าว

ด้าน วาเลเรีย โรดริเกซ ผู้จัดการของแม็กซ์ เฮฟลาร์ ในฝรั่งเศส ซึ่งเป็นองค์กรเพื่อการค้าเป็นธรรม บอกว่า วิกฤติราคาเมล็ดกาแฟกำลังสร้างปัญหาเชิงโครงสร้างอย่างแท้จริงให้กับผู้ผลิต

ส่วน แจ็ค โชวิลล์ นักวิเคราะห์ตลาดฟิวเจอร์สจากไพรซ์กรุ๊ป บอกว่า ในอเมริกากลางและอเมริกาใต้ ผู้ผลิตรายเล็กจำนวนมากเลิกปลูกกาแฟแล้ว โดยเฉพาะผู้ที่ปลูกกาแฟพันธุ์อาราบิก้า ซึ่งปลูกยากกว่าสายพันธุ์โรบัสตา ซึ่งเป็นที่นิยมของคอกาแฟในเอเชีย จึงมีไม่กี่รายที่ยังลงทุนในกาแฟอาราบิก้า ประกอบกับการเปลี่ยนไปใช้เทคโนโลยี เพื่อความประหยัดต่อพื้นที่ปลูก ทำให้ต้องมีดินที่อุดมสมบูณ์ แต่ที่ดินแบบนี้มีจำนวนจำกัด

• แห่กักตุนกาแฟ

“ความต้องการบริโภคกาแฟของผู้บริโภคไม่ได้ลดลงแม้หลายประเทศทั่วโลกกำลังรับมือกับการแพร่ระบาดของโรคโควิด-19 ซึ่งช่วยให้ราคาเมล็ดกาแฟในตลาดโภคภัณฑ์อยู่ในช่วงขาขึ้น” แม็กซิมิเลียน โคปสเตก และสตีฟ พอลลาร์ด 2 นักวิเคราะห์จากบริษัทโบรกเกอร์ มาเร็กซ์ สเปกตรอน ให้ความเห็น

ทั้งคู่เสริมว่า สำหรับสินค้าโภคภัณฑ์อื่นๆ อย่างโลหะ หรือน้ำมัน จะเห็นว่าความต้องการของผู้บริโภคลดลงอย่างมากแต่ไม่ใช่กับเมล็ดกาแฟ แต่อาจจะมีการเปลี่ยนแปลงจากเมล็ดกาแฟสายพันธุ์หนึ่งไปหาเมล็ดกาแฟอีกสายพันธุ์หนึ่งและเปลี่ยนจากการนั่งดื่มกาแฟนอกบ้านไปเป็นการดื่มกาแฟในบ้านแทน

โคปสเตก มองว่า ยอดขายกาแฟคั่วบดสำหรับการบริโภคนอกบ้านช่วงก่อนเกิดการระบาดของโรคโควิด-19 ทะยานอย่างต่อเนื่อง ส่งผลให้ธุรกิจอื่นๆ ที่เกี่ยวข้องพลอยมียอดขายเพิ่มขึ้นตามไปด้วย ทั้งร้านกาแฟ บาร์ และภัตตาคาร แต่หลังจากเกิดโรคระบาดนี้ ยอดขายกาแฟสดคั่วบดก็ร่วงลงอย่างหนัก

อย่างไรก็ตาม ยอดขายกาแฟสดในซูเปอร์มาร์เก็ตยังคงเพิ่มขึ้น เนื่องจากผู้บริโภคนิยมซื้อไปต้มดื่มที่บ้าน เพราะฉะนั้น จึงเกิดการเปลี่ยนแปลงเกี่ยวกับเทรนด์การดื่มกาแฟสด จากที่ออกไปนั่งดื่มนอกบ้าน กลายเป็นการดื่มในบ้านมากขึ้น

• กระทบซัพพลายเชน

โคปสเตก ระบุว่า ในมุมของปริมาณสินค้าในตลาด  การล็อกดาวน์ส่งผลกระทบโดยตรงต่อกระบวนการที่ทำให้กาแฟไปถึงมือผู้บริโภค แต่ขั้นตอนในการกระจายผลิตภัณฑ์กาแฟออกไปในตลาดยังคงดำเนินไปอย่างต่อเนื่อง 

“เนื่องจากกาแฟอยู่ในหมวดหมู่ของอาหาร จึงจัดเป็นสิ่งจำเป็นที่ต้องมีการจัดส่งให้ถึงมือผู้บริโภคเหมือนของจำเป็นต่อชีวิตประจำวันเหมือนขนมปัง ข้าว น้ำตาลแต่ในระยะยาวมาตรการล็อกดาวน์อาจจะส่งผลกระทบต่อการขนส่งกาแฟและอาหารจำเป็นประเภทอื่น” โคปสเตกและพอลลาร์ด ระบุ

• ดอลล์แข็งค่ากระทบราคากาแฟ

โคปสเตกและพอลลาร์ด เสริมว่า มีตัวแปรอีกตัวหนึ่งที่ส่งผลต่อราคาเมล็ดกาแฟในตลาดโลก นั่นคือ การแข็งค่าของเงินสกุลดอลลาร์ โดยราคาเมล็ดกาแฟในตลาดโลกจะอยู่ในช่วงขาขึ้นไปจนหมดฤดูกาลกาแฟคือช่วงปลายเดือน ก.ย. เนื่องจากบรรดาผู้ปลูกกาแฟในประเทศต่างๆ อย่าง บราซิลจะเร่งขายเมล็ดกาแฟออกมาเพราะได้เปรียบในเรื่องอัตราแลกเปลี่ยน

“ตอนนี้เราอยู่ในสถานการณ์ที่ราคากาแฟตลาดล่วงหน้าอยู่ในช่วงขาขึ่้น สกุลเงินดอลลาร์แข็งค่ามาก และผู้ปลูกกาแฟ โดยเฉพาะเกษตรกรในบราซิลจะฉวยโอกาสช่วงนี้เร่งขายเมล็ดกาแฟออกมา” โคปสเตก กล่าว