‘วันภาษาไทยแห่งชาติ’ เคล็ด(ไม่)ลับ ‘สอนภาษาไทย’ อย่างไร? ให้สนุก

โดยเด็กเล็กอายุต่ำกว่า 6 ปี ประมาณ 1.1 ล้านคน หรือร้อยละ 24.8 ไม่ได้อ่าน เพราะถูกมองว่าเด็กเกินไป นอกจากนี้เด็ก 1.45 แสนคน อ่านสื่ออิเล็กทรอนิกส์เพียงอย่างเดียว ซึ่งอาจก่อให้เกิดความเสี่ยงหลายด้านโดยเฉพาะต่อพัฒนาการด้านการเรียนรู้ ส่วนเด็กวัยเรียนอายุ 6-14 ปี ประมาณ 5.1 แสนคน หรือร้อยละ 7.3 ยังมีปัญหาอ่านไม่ออกและอ่านไม่คล่อง

ขณะที่การเรียนการสอนในชั้นเรียน แม้มีการปรับเปลี่ยนไปจากเดิม แต่ด้วยเนื้อหาสาระที่มากล้นประจวบกับโรงเรียนไหนมีครูภาษาไทยสอนรูปแบบเดิมๆ ก็อาจทำให้เด็กเกิดความเบื่อหน่ายในการเรียนรู้ได้  ภาควิชาเทคโนโลยีและการสื่อสารการศึกษา คณะครุศาสตร์ 

ความสนใจของเด็กมีวิธีการอย่างไร จัดระดมความคิดเกี่ยวกับการใช้สื่อให้เหมาะสมกับเด็กนักเรียนเพื่อส่งเสริมการเรียนรู้ในยุคNew Normal โดย “พรสุข ตันตระรุ่งโรจน์” อาจารย์ภาควิชาเทคโนโลยีและสื่อสารการศึกษา คณะครุศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย อธิบายถึงจัดการเรียนการสอนว่าการสอนในชั้นเรียน โดยเฉพาะระดับปฐมวัย ไปจนถึงมัธยมศึกษาเรียกได้ว่าหมดเวลาที่ครูจะมายืนสอนหน้าชั้นเรียนตามตำราแล้ว แต่ครูต้องปรับตัวในการออกแบบสื่อ นวัตกรรมการสอนที่เหมาะสมกับเด็กตามช่วงวัย

“คณะครุศาสตร์ จุฬาฯ ได้มีการออกแบบสื่อเพื่อใช้ในการเรียนการสอนอาศัยหลักการ ASSURE Model หรือการใช้สื่อการสอนอย่างเป็นระบบโดยใช้แบบจำลอง ประกอบไปด้วย การวิเคราะห์ลักษณะของผู้เรียน เพราะเด็กแตกต่างกัน ต้องเลือกสื่อการเรียนรู้อย่างเหมาะสม การกำหนดวัตถุประสงค์ให้เข้ากับเนื้อหาในการเรียนรู้ การเลือก ดัดแปลงหรือออกแบบสื่อใหม่”พรสุข กล่าว

ครูต้องรู้จักการออกแบบสื่อ เช่น บัตรคำ เกม กิจกรรมที่ดึงดูดให้เด็กได้มีส่วนรวม ลงมือปฎิบัติในการเรียนรู้เนื้อหาสาระ การใช้สื่อ การกำหนดการตอบสนองของผู้เรียนประเมินจากใบงาน หรือผลงาน การแสดงความคิดเห็นของเด็ก และการประเมินผลโดยทุกกระบวนการครูต้องสร้างสรรค์ ออกแบบสื่อ และเลือกใช้ให้เหมาะสมกับเด็ก

เนื้อหาสาระของแต่ละรายวิชา ไม่ใช่เฉพาะวิชาภาษาไทยที่เด็กเบื่อ วิชาอื่นๆ ก็มีเนื้อหาบางส่วนที่เด็กไม่อยากเรียน ยิ่งถ้าครูไม่มีกิจกรรม สื่อ นวัตกรรมในการสอนวิชานั้นก็จะไม่ได้รับความสนใจจากเด็ก

 “ปิยานี จิตร์เจริญ” อาจารย์โรงเรียนสาธิตจุฬาฯ (ฝ่ายประถม) กล่าวว่า การใช้สื่อในโรงเรียนมีความสัมพันธ์กับเด็กอย่างมาก นอกจากทำให้เด็กสนใจในบทเรียนแล้ว ยังเกิดการรับรู้ไม่ว่าจะผ่านการสัมผัสของจริงหรือการมองเป็นภาพ เด็กเล็กจะมีช่วงความสนใจที่ต่างจากเด็กโต ครูผู้ใช้สื่อต้องวิเคราะห์และนำสื่อมาใช้ให้เหมาะกับวิชาและโอกาส เพื่อช่วยให้ผู้เรียนเกิดการเรียนรู้ได้อย่างชัดเจน ทั้งนี้ได้มีการถามเด็กว่าครูคืออะไร ได้รับคำตอบว่าครูคือหลอกให้เด็กเรียนทุกวัน ดังนั้นครูก็เหมือนเกมที่ต้องทำให้เด็กเกิดกระบวนการเรียนรู้ที่สนุก ตื่นเต้น แข่งขัน และมีผลตอบรับ

ขณะที่ “ปิยนันท์ หงส์ทอง และพรรณพิไล พลเยี่ยม”ครูสอนภาษาไทยโรงเรียนระดับประถมศึกษา โรงเรียนวัดเบญจมบิตร ฉายภาพการสอนภาษาไทยในปัจจุบันว่าเด็กรุุ่นใหม่สามารถเข้าถึงอินเตอร์เน็ต สื่อออนไลน์ ซึ่งมีแหล่งความรู้มากมายการส่งเสริมการเรียนรู้ 2 ภาษา ซึ่งเป็นสิ่งที่ดีแต่ทำให้เด็กติดการพูดไทยคำอังกฤษคำ เวลาอ่านก็ใช้สำเนียงของภาษาอังกฤษทำให้อ่านหนังสือไม่ชัดถ้อยชัดคำ

ขณะที่การอ่านด้วยการที่เขาดูสื่ออินเตอร์เน็ต ก็จดจำคำที่ใช้ในแชท ในออนไลน์ หรือคำแสลง แปลกๆ มาใช้ ดังนั้น ด้วยสภาพแวดล้อมที่ส่งเสริมให้พวกเขาอ่าน เขียน พูดมีปัญหาครูต้องปรับรูปแบบการสอนที่จะช่วยให้พวกเขาได้ฝึกเขียน ฝึกพูด อ่านอย่างเข้าใจ จับใจความ สรุปความผ่านกิจกรรม สื่อการสอนต่างๆ

ปัจจุบันคุณครูภาษาไทยต้องปรับตัวเองอย่างมาก เพราะบทเรียน เนื้อหาในหลายๆ เรื่อง เด็กไม่เข้าใจ นึกภาพไม่ออก หรืออาจจะไปจดจำผิดๆ มา ครูต้องมีการพัฒนา ออกแบบสื่อการสอน การเล่านิทาน การเล่นเกม ร้องเพลงประกอบ ท่องบทอาขยาน การใช้สื่อเคลื่อนไหว สื่อทำมือ และนวัตกรรมการสอน กิจกรรมที่หลากหลายมาบูรณาการในกระบวนการเรียนการสอนให้เหมาะกับเด็ก