'อินเทอร์เน็ต' กับการหลุดพ้น 'ความยากจน'

โครงการหลุดพ้นความยากจน ถือเป็นนโยบายสำคัญของรัฐบาลจีนในยุคของประธานาธิบดีสี จิ้นผิง การใช้ประโยชน์จากอินเทอร์เน็ตถือเป็นเครื่องมือที่สำคัญอย่างหนึ่งที่ฝ่ายต่างๆ ที่เกี่ยวข้องได้ดำเนินการและมีการรวบรวมไว้ในหนังสือรวมบทความ ว่าด้วยกรณีตัวอย่างของการใช้อินเทอร์เน็ตเพื่อให้ประชาชนหลุดพ้นความยากจน (2018) แต่ว่าบทความส่วนใหญ่ว่าด้วยการสร้างฐานข้อมูลขนาดใหญ่เกี่ยวกับประชาชนผู้ยากจน โดยไม่ได้แตะต้องวิธีการที่จะทำให้หลุดพ้นความยากจนบทความที่เลือกมาถือว่าดีที่สุด เนื่องจากมีการบูรณาการพัฒนาที่รอบด้านที่เกี่ยวข้องกับประชาชนผู้ยากจน

วันที่ 1 ธันวาคม 2017 อาลีบาบาได้ประกาศยุทธศาสตร์ครั้งที่ 4 ขององค์กรในการทำให้ประชาชนหลุดพ้นความยากจน โดยอาศัยความได้เปรียบด้านต่างๆ ทั้งการค้าออนไลน์ธุรกิจการเงินเทคโนโลยีแพลตฟอร์มสินค้าและจะทุ่มเงิน 10,000 ล้านหยวนใน 5 ปีข้างหน้า เพื่อดำเนินการตามยุทธศาสตร์ด้วยการบูรณาการการหลุดพ้นความยากจนเข้ากับเป้าหมายการพัฒนาองค์กรของตนเอง

อีกทั้งใช้ความเข้มแข็งทางแพลตฟอร์มกระตุ้นดึงเอาทรัพยากรของสังคมมาใช้มากขึ้นใช้ความได้เปรียบทางเทคโนโลยีเพื่อเพิ่มประสิทธิภาพการทำงานให้สูงขึ้นทำให้การสร้างความเจริญแก่หมู่บ้านเกิดเป็นความจริงและช่วยให้ผู้คนที่ได้รับประโยชน์ร่วมกันจากการยุคสมัยแห่งอินเทอร์เน็ต

ด้วยเหตุนี้กองทุนหลุดพ้นความยากจนอาลีบาบา จึงทำการวางแผนเชิงวิทยาศาสตร์โดยรวมให้ตรงเป้าใน 6 เดือนที่ผ่านมากองทุนได้ทำการทดลองตัวอย่างการค้าออนไลน์ระดับอำเภอจำนวน 10 แห่งทั่วประเทศ 1) เพื่อแสวงหารูปแบบที่เหมาะสมแก่อำเภอที่มีความยากจนมากที่สุด 2) สนับสนุนการผลิตให้หลักประกันและประกันภัยและให้การศึกษาเพื่อเป็นการช่วยเหลือแก่สตรีที่เป็นกำลังหลักในการหลุดพ้นความยากจน ให้การฟูมฟักและเตรียมการบุคลากรสำหรับการพัฒนาท้องถิ่นยากจนในระยะยาว

3) สร้างระบบการศึกษาหลุดพ้นความยากจนครอบคลุมทั้งระดับเด็กก่อนวัยเรียน การศึกษาขั้นพื้นฐานและการศึกษาชั้นสูงเพื่อสร้างสรรค์และตระเตรียมบุคลากรสำหรับการพัฒนาในระยะยาว 4) ช่วยเหลือท้องถิ่นยากจนในการเปลี่ยนภูเขาสีเขียวให้เป็นภูเขาเงินภูเขาทองโดยให้ผู้ใช้อินเทอร์เน็ตหลายร้อยล้านคนมีส่วนร่วมในการสร้างแพลตฟอร์มข้ามเขตที่ยึดถือสิ่งแวดล้อมควบคู่กับการหลุดพ้นความยากจน 5) ให้หลักประกันสุขภาพแก่กำลังหลักของครอบครัวในท้องถิ่นยากจนเพื่อจะไม่ต้องมีความห่วงใยตามมาอีก

1.การค้าออนไลน์เพื่อหลุดพ้นความยากจน : เป็นการใช้รูปแบบของตลาดที่สอนให้ชาวบ้าน“รู้จักตกปลา” เอง เนื่องจากท้องถิ่นยากจนมักถูกจำกัดด้วยที่ตั้งทางภูมิศาสตร์สาธารณูปโภคพื้นฐานและบุคลากรทำให้การค้าออนไลน์ในท้องถิ่นยากจนไม่คึกคักเท่าที่ควรแม้ว่าท้องถิ่นจำนวนไม่น้อยจะมีผลผลิตเกษตรกรรมคุณภาพดีในพื้นที่แต่ไม่มีช่องทางการตลาดและไม่มีเครื่องหมายการค้าจึงไม่อาจนำมาซึ่งรายได้เกษตรกรที่เพิ่มขึ้นหรือการพัฒนาท้องถิ่นที่ดีขึ้น

การใช้แนวคิดใหม่และเทคโนโลยีใหม่เพื่อเปลี่ยนแปลงสภาวะของผลผลิตเกษตรกรรมในท้องถิ่นยากจนโดยสิ้นเชิงจึงเป็นความจำเป็นอันเร่งด่วนตั้งแต่ปี 2014 เป็นต้นมา อาลีบาบาได้สอนให้ท้องถิ่นเกษตรกรรมรู้จักอินเทอร์เน็ตและการค้าออนไลน์จนถึงปัจจุบัน “เถาเป่า” ในท้องถิ่นเกษตรกรรมครอบคลุมแล้ว 600 อำเภอเป็นจำนวนกว่า 3 หมื่นหมู่บ้านจนทำให้ช่องว่างระหว่างตัวเมืองกับท้องถิ่นลดลง​

ในการวางยุทธศาสตร์ตลาดนั้น อาลีบาบาเน้นการกำหนดทิศทางเพื่อเพิ่มรายได้ให้แก่ท้องถิ่นยากจนและกระตุ้นการพัฒนาขีดความสามารถการผลิต โดยการประมวลผลจากฐานข้อมูลขนาดใหญ่เพื่อค้นหาผลผลิตท้องถิ่นที่เหมาะสมกับตลาดหรือ “1 อำเภอ 1 สินค้า” และจะได้ทุ่มเททรัพยากรสร้างเครื่องหมายการค้าต่อไป

อาลีบาบาได้พัฒนาอำเภอหลุดพ้นความยากจนตัวอย่าง 10 แห่งทั่วประเทศ เพื่อทดลองแนวทางใหม่โดยเริ่มต้นตั้งแต่แหล่งกำเนิดการผลิตบูรณาการเงินทุนและเทคโนโลยีเกษตรกรร่วมกับภาครัฐบาลท้องถิ่นเพื่อสร้างมาตรฐานสร้างขนาดการผลิตเพาะปลูกแบบวิทยาศาสตร์ใช้พันธุ์พืชคุณภาพดีบริหารจัดการและคัดเลือกอุปกรณ์ทั้งนี้เพื่อยกระดับคุณภาพและประสิทธิภาพของผลผลิตเกษตรกรรม

ในการเสาะแสวงหาการพัฒนาให้หลุดพ้นความยากจน อาลีบาบาใช้คำขวัญที่ว่า “หนึ่งหมู่หนึ่งพันดอลลาร์” (หมู่ หรือ亩 เป็นหน่วยวัดที่นามีขนาด 667 ตารางเมตร) ที่ต้องการเห็นมูลค่าผลผลิตเกษตรกรรมที่สูงขึ้นโดยนำข้อได้เปรียบทางเทคโนโลยีของอาลีบาบา เช่น บล็อคเชน หรืออินเทอร์เน็ต มาใช้ เป็นต้น

ตัวอย่างเช่นในมณฑลเสฉวน อาลีบาบาใช้สมองกลเกษตรกรรมขนาดใหญ่เพื่อติดตามสุกรที่เลี้ยงไว้แต่ละตัวเป็นเรียลไทม์ที่สามารถบอกพันธุ์ อายุน้ำหนักการกินอาหารการออกกำลังกายความถี่และเส้นทางการเดินเพื่อค้นหาลักษณะเฉพาะพิเศษเปรียบเทียบกับกล้ามเนื้อนอกจากนี้ยังใช้อินฟาเรดติดตามอุณหภูมิร่างกายและพฤติกรรมเช่นการไอเพื่อพิจารณาการเกิดโรคและป้องกันล่วงหน้าสมองกลยังสามารถพยากรณ์การออกลูกของสุกรตัวเมียและบริหารการถอยออกจากกระบวนการผลิตในกรณีที่ผลผลิตถดถอยลงทำให้สุกรมีอัตราการเจริญพันธุ์สูงขึ้นปีละ 3% และอัตราการตายลดลง 3%

นอกจากการใช้จุดแข็งของตนเอง อาลีบาบายังให้ความสำคัญกับการบูรณาการภาคการผลิตและวิชาการ โดยได้เชิญเหวียนหลงผิง นักวิทยาศาสตร์ที่เก่งที่สุดมาร่วมจัดตั้งสถาบันเกษตรกรใหม่ เพื่อทำการพัฒนาสายพันธุ์ที่ดีและค้นคว้าหาวิธีการเพาะปลูกในอันที่จะบรรลุเป้าหมาย “หนึ่งหมู่หนึ่งพันดอลลาร์” สร้างคำจำกัดความใหม่ของมาตรฐานพันธุ์ข้าวที่ดี โดยใช้ความต้องการตลาดผลักดันให้ยกระดับด้านผลผลิตสถาบันเกษตรกรใหม่

และมหาวิทยาลัยเถาเป่าร่วมกับรัฐบาลท้องถิ่นสร้างสรรค์บุคลากรที่มีแนวคิดทางวิทยาศาสตร์และอินเตอร์เน็ตให้แก่ท้องถิ่นยากจน “อันจะเป็นเกษตรกรยุคใหม่” ที่จะมารับช่วงและพัฒนาการค้าออนไลน์ของชุมชนเกษตรกรรมต่อไป

ในด้านของการจัดจำหน่ายอาลีบาบาไม่เพียงแต่บูรณาการทรัพยากรภายในองค์กรจัดตั้งช่องทาง“สร้างสรรค์เกษตรกรรมช่วยเหลือผู้ยากจน” ในเว็บไซต์ของ“เถาเป่า” แต่ยังใช้ผลผลิตเกษตรกรรมคุณภาพดีจากท้องถิ่นยากจนเพื่อทำ “ซุปเปอร์มาร์เก็ตทีมอล” ให้เป็นความจริงอันจะเป็นยุทธศาสตร์ใหม่ในการค้าปลีกที่จะก้าวไปทั้งออนไลน์และออฟไลน์พร้อมกัน

ที่สำคัญคือ อาลีบาบาใช้จุดแข็งของตนเองทำการวิเคราะห์แนวโน้มความต้องการของผู้บริโภค สร้างรูปแบบใหม่ที่เกษตรกรรับจองผลผลิตหรือผลิตตามความต้องการอันจะเป็นการแก้ไขปัญหาผลผลิตขายได้ช้าตั้งแต่ต้นทางตัวอย่างเช่นข้าวซ้อมมือของหยวนหยางในยูนนานซึ่งมีแหล่งกำเนิดจากมรดกโลก “นาขั้นบันไดฮาหนี” ที่มีบริเวณกว้างกว่า 400,000 ไร่ แต่ด้วยเหตุที่ผลผลิตต่อไร่ต่ำการขนส่งลำบากและพันธุ์ข้าวหลากหลายเกินไป จึงไม่เป็นที่ยอมรับของตลาด อาลีบาบาได้ช่วยแก้ไขปัญหาเหล่านี้ทั้งหมดจนข้าวของหยวนหยางมีศักยภาพทางตลาดและกลายเป็นสินค้าเชิงพาณิชย์ได้ และเกษตรกรหลุดพ้นความยากจนอีกทั้งยังเป็นการอนุรักษ์นาขั้นบันไดไปในตัว

2.การหลุดพ้นความยากจนของสตรี ทำให้สตรีกลายเป็นกำลังสำคัญของการพัฒนาชนบท ตามสถิติแล้วสตรีมีจำนวนเกินกว่าครึ่งหนึ่งของประชากรยากจนทั้งหมดในประเทศจีนสตรีที่ยากจนมีจำนวนถึง 25.5 ล้านคน

แม้ว่าปัญหาของสตรีจะได้รับความสนใจ แต่การทำให้สตรีหลุดพ้นความยากจนยังมีอุปสรรคหลายเรื่องด้วยกัน ได้แก่ การศึกษาน้อยขีดความสามารถแรงงานต่ำความสามารถการทำธุรกิจและความทนต่อความเสี่ยงต่ำทำให้รายได้ต่ำ อีกด้านหนึ่งท้องถิ่นยากจนมีชีวิตที่ลำบากสาธารณสุขไม่ดีและทำงานหนัก ทำให้สตรีประสบโรคภัยต่างๆ จนยากจนหรือกลับไปยากจนอีกภาระครอบครัวของสตรีก็มากตั้งแต่การดูแลคนแก่และเด็กทำงานหนักเกิดความเครียดจากสถานการณ์รอบด้านทำให้สตรีไม่อาจระดมสรรพกำลังเพื่อหลุดพ้นความยากจนได้

ดังนั้น อาลีบาบาจึงตั้งเป้าหมาย “สตรีหลุดพ้นความยากจน” โดยอาศัยการค้าออนไลน์และสถาบันการเงินอันเป็นจุดแข็งของตนโดยผ่านการสนับสนุนการผลิต การให้ประกันภัย/หลักประกัน และให้การศึกษา เพื่อให้สตรีสะสมความน่าเชื่อถือและความมั่นใจในอันที่จะกลายเป็นกำลังหลักของการพัฒนาชนบทและสร้างศักยภาพของท้องถิ่นยากจน

ผลของการสอบถามความเห็นของสหพันธ์สตรีทั่วประเทศ แสดงว่าปัญหาเฉพาะหน้าที่สำคัญที่สุดคือความขาดแคลนเงินทุน 36.9% และ สิ่งที่สตรียากจนต้องการจากสหพันธ์สตรีก็คือการประกันเงินกู้ขนาดเล็ก 45.7% อาลีบาบาจึงให้ Ant Financial Servicesและ CD Finance จัดทำโครงการ “สินเชื่อสตรีพารวย” ที่ให้บริการถึงบ้านและไม่เรียกร้องจำนองใดๆ เพื่อเป็นการเติมเต็มช่องว่างของสถาบันการเงินที่ตอบสนองต่อความต้องการเงินทุนขนาดเล็กจำนวนมากจากผู้มีรายได้ต่ำ-กลางในชนบทยากจน ซึ่งจะทำให้สามารถบุกเบิกสินค้าอันเป็นตัวแทนของท้องถิ่นได้

นอกจากการสนับสนุนทางการเงินแล้ว ปัจจัยสำคัญที่เป็นข้อจำกัดของสตรีที่จะหลุดพ้นความยากจนก็คือ ความขาดแคลนประสบการณ์และทรัพยากรในการจัดตั้งธุรกิจ อาลีบาบาได้จัดทำโครงการ “คุณแม่ถั่ววิเศษ” (魔豆妈妈) มาสิบปีแล้ว โดยมีเป้าหมายช่วยเหลือสตรีที่ลำบากให้มีโอกาสจัดตั้งกิจการในฐานะที่เท่าเทียมกัน

และด้วยเงื่อนไขที่ผ่อนปรนมากขึ้น อาลีบาบาจึงมีประสบการณ์และข้อมูลที่จะช่วยเหลือกลุ่มสตรียากจนได้ดี ในขณะเดียวกันอาลีบาบาได้รวบรวม “คุณแม่ถั่ววิเศษ” 10 คนที่ประสบความสำเร็จมาจัดตั้ง flagship store ใน“เถาเป่า” เพื่อเป็นตัวอย่างการดำเนินธุรกิจให้แก่สตรียากจนทั้งหลาย อีกทั้งยังให้ผู้เชี่ยวชาญจากมหาวิทยาลัยเถาเป่าแนะนำ “คุณแม่ถั่ววิเศษ” ที่เข้าร่วมในการคัดเลือก ออกแบบ บริหาร และบริการสินค้าที่เกี่ยวข้องหลังจากบ่มเพาะประสบการณ์แล้ว สตรีเหล่านี้จะได้กลับไปผลักดันผู้ยากจนในท้องถิ่นบ้านเกิด 1,000 คน ทำให้การจัดตั้งธุรกิจเป็นจริงขึ้นมา

ที่มา: 2018 网络扶贫论文案例会编