พ.ศ.2563 ปีแห่งการเรียนรู้

เข้าสู่ช่วงเดือนสุดท้ายของปี ก็มักจะเป็นช่วงรำลึกถึงสิ่งที่เกิดขึ้นในรอบปีที่ผ่านมา หรือคาดการณ์ถึงสิ่งที่จะเกิดขึ้นต่อไปในปีหน้า โดยในปี 2563 ที่ผ่านมานั้นก็ถือเป็นปีที่มีเรื่องราวเกิดขึ้นมากมาย ซึ่งจากเรื่องราวต่างๆ ที่เกิดขึ้นนั้นได้ทำให้ในปีนี้กลายเป็นปีที่คนไทยได้เรียนรู้อย่างมากมายในเรื่องราวต่างๆ สัปดาห์นี้เลยขอมาไล่เรียงกันว่าในปี 2563 คนไทยได้เรียนรู้ในสิ่งใหม่ๆ เรื่องใดกันบ้าง

เริ่มจากผลกระทบของโควิด ที่ทำให้คนไทย (และคนทั่วโลก) ได้รู้จักและเรียนรู้การทำงานออนไลน์กันมากขึ้น จากอดีตที่การประชุมหรือการเรียนหนังสือจะต้องเจอหน้ากันแบบตัวเป็นๆ แต่เมื่อโควิดเกิดขึ้นก็ทำให้คนไทยจำนวนมาก (แม้กระทั่งผู้ใหญ่จำนวนมาก) กลายเป็นผู้เชี่ยวชาญในการ Zoom, MST, WebEx ฯลฯ กันเป็นแถว และถือว่าได้ปรับเปลี่ยนพฤติกรรมการทำงานของคนจำนวนมาก ทำให้การประชุม/สอนออนไลน์ กลายเป็นเรื่องปกติในชีวิต

นอกจากนี้ โควิดยังทำให้คนไทยเรียนรู้ที่จะซื้อของและสั่งอาหารออนไลน์กันมากขึ้น จริงอยู่ที่การซื้อสินค้า/อาหารผ่านช่องทางออนไลน์เป็นที่นิยมกันมาก่อนแล้ว แต่ผลจากโควิดก็ทำให้ความนิยมดังกล่าวเพิ่มสูงขึ้น และยังคงต่อเนื่องมาแม้โควิดจะบรรเทาลง ยังไม่นับกลุ่มผู้ใหญ่ที่หันมาซื้อสินค้า/อาหารออนไลน์กันมากขึ้น นอกจากนี้ยังมีการถือกำเนิดและแพร่หลายของบรรดา Marketplace ตามสื่อสังคมออนไลน์ ทำให้คนไทยได้เรียนรู้ที่จะเป็นทั้งผู้ซื้อและผู้ขายผ่านทาง Marketplace กันมากขึ้น

อีกหนึ่งการเรียนรู้ที่เกิดขึ้น คือการเรียนรู้ในทักษะต่างๆ ที่สืบเนื่องจากการล็อกดาวน์ ไม่ว่าจะเป็นการเข้าครัวทำอาหาร ที่หลายๆ คนได้กลายเป็น Chef-at-home และมาทำอาหารหรือขนมเป็นอาชีพเสริม แม้กระทั่งหลังคลายการล็อกดาวน์ นอกจากการเข้าครัวแล้ว หลายๆ ท่านก็พัฒนาทักษะการเลือกซื้อและปลูกต้นไม้กันจนชำนาญ ยังไม่นับทักษะการเต้นที่อยู่ว่างๆ ก็เต้นเพื่อลงในสื่อสังคมออนไลน์

นอกเหนือจากเรื่องของทักษะและความสามารถต่างๆ แล้ว ในปีนี้เชื่อว่า หลายๆ คนก็ได้เรียนรู้และปรับเกี่ยวกับทัศนคติและวิธีคิดสิ่งต่างๆ ไม่ว่าจะเป็นเรื่องของการให้ความสำคัญกับการออมเงิน การปรับแผนต่างๆ ที่ได้วางไว้ล่วงหน้า ความพร้อมที่จะเผชิญกับการเปลี่ยนแปลง หรือคุณค่าและความสำคัญของครอบครัว เป็นต้น

พอมาช่วงกลางถึงปลายปี เชื่อว่าอีกเรื่องหนึ่งที่คนไทยจำนวนมากได้เรียนรู้คือ ความสำคัญของความแตกต่างระหว่างวัย จะพบว่าแม้กระทั่งคนในครอบครัวเดียวกัน เป็นพ่อแม่ลูกกัน แต่พอมีวัยที่แตกต่างกันแล้ว ทัศนคติและมุมมองต่อเรื่องราวต่างๆ ก็จะแตกต่างกันออกไปอย่างคาดไม่ถึงมาก่อน ผู้ใหญ่และคนรุ่นใหม่ต่างต้องปรับตัวและพร้อมจะยอมรับต่อมุมมองและความคิดเห็นที่แตกต่างกัน

จากเหตุการณ์และสถานการณ์ต่างๆ ที่เกิดขึ้นตลอดทั้งปี ทำให้คนไทยได้ฝึกฝนและพัฒนาในเรื่องของ Information and News Literacy กันมากขึ้น ในอดีตคนไทยจำนวนมากจะค่อนข้างให้ความเชื่อถือต่อข้อมูลข่าวสารที่รับได้รับการส่งต่อกันมา (โดยเฉพาะจากคนรู้จักกัน) แต่จากบทเรียนและประสบการณ์ตลอดช่วงทั้งปี ทำให้เริ่มมีการตั้งคำถามถึงความน่าเชื่อถือของข่าวสารและข้อมูลต่างๆ ที่ได้รับกันมากขึ้น มีการตรวจสอบแหล่งที่มาและความน่าเชื่อถือของข้อมูลข่าวสารกันมากขึ้น

อย่างไรก็ดี ข้อสังเกตประการหนึ่งคือ ถ้าบุคคลใดเชื่อถือต่อแหล่งข้อมูลข่าวสารใดแล้ว ก็พร้อมที่จะเชื่อต่อข่าวสารข้อมูลที่ออกมาจากแหล่งดังกล่าว โดยไม่จำเป็นต้องตรวจสอบหรือตั้งคำถามแต่อย่างใด

ปี 2563 ถือเป็นปีที่แตกต่างและแปลกกว่าปีอื่นๆ หลายคนมองว่าเป็นปีแห่งวิกฤติที่เกิดขึ้นกับทุกคนทั่วโลก แต่ขณะเดียวกันถ้ามองในอีกมุมมองหนึ่งก็เป็นปีที่เปิดโอกาสให้คนเกิดการเรียนรู้ในทักษะ ความสามารถใหม่ๆ รวมถึงการปรับมุมมองและทัศนคติ ซึ่งถ้าเป็นปีที่ปกติทั่วๆ ไป การพัฒนาและการเปลี่ยนแปลงเหล่านี้อาจจะไม่ได้เกิดขึ้นก็ได้