13 ปี 'บิทคอยน์’ เส้นทางแห่งความผันผวน

เฮมาง สุพรามมานิยัน ผู้ช่วยศาสตราจารย์ด้านระบบสารสนเทศธุรกิจ มหาวิทยาลัยนานาชาติฟลอริดา เผยกับเว็บไซต์ยูเอสนิวส์ว่า บิทคอยน์เป็นไปตามหลักเศรษฐศาสตร์และประสิทธิภาพการตลาด

“เป็นสินทรัพย์ที่ไม่ถูกหน่วยงานกลางควบคุม จึงมีความปลอดภัย เป็นสากล แลกเปลี่ยนได้ มีสภาพคล่องและมีปริมาณจำกัดสำหรับซื้อขาย อุปสงค์ในระดับที่อุปทานเกือบคงที่ทำให้ราคาพุ่งอย่างไม่ได้สัดส่วนในระยะสั้น ดึงดูดคนเข้ามาลงทุน” นักวิชาการกล่าว

หลายคนกล่าวว่าเส้นทางอันหวือหวาของบิทคอยน์เปิดทางให้คริปโตเคอเรนซีอีกหลายสกุลถูกใช้ทำกิจกรรมทางการเงินและการลงทุนในทุกวันนี้

หากพิจารณาเส้นทางของบิทคอยน์ เชตัน ชาวลา ผู้ช่วยศาสตราจารย์ด้านความเป็นผู้ประกอบการ วิทยาลัยนอร์ทเซ็นทรัล เมืองเนเปอร์วิลล์ รัฐอิลลินอยส์ ผู้ศึกษาคริปโตเคอร์เรนซีและเทคโนโลยีบล็อกเชน เล่าว่า แนวคิดเบื้องหลังบิทคอยน์เกิดขึ้นครั้งแรกในโลกโดยผู้ใช้ชื่อปลอมว่า “ซาโตชิ นากาโมโต” เมื่อวันที่ 31 ต.ค. 2551 ช่วงที่วิกฤติการเงินโลกกำลังพีคสุด

นากาโมโตโพสต์ข้อความบนบัญชีอีเมลเข้ารหัสชื่อ“Bitcoin P2P e-cash paper” ที่ลิงค์ไปยังสมุกปกขาวชื่อว่า “บิทคอยน์: ระบบเงินอิเล็กทรอนิกส์จากเพื่อนถึงเพื่อน” ทั้งสองลิงค์ยังคงอยู่บนโลกออนไลน์จนถึงขณะนี้ 

ในรายงานฉบับนี้นากาโมโตวางแนวคิดเรื่องบิทคอยน์ว่า เป็นสกุลเงินดิจิทัลลดการรวมศูนย์ หมายความว่า ไม่มีผู้ดูแลรายเดียว แต่เป็นธุรกรรมแบบบัญชีแยกประเภทที่ทุกคนสามารถเก็บไว้กับคอมพิวเตอร์ของตนได้ เงินสามารถส่งจากผู้ใช้ถึงผู้ใช้บนเครือข่ายบิทคอยน์โดยไม่จำเป็นต้องมีคนกลาง

3 ม.ค.2553 บล็อกเชนที่เรียกว่า “บล็อกต้นกำเนิด” ถูกขุดได้ ธุรกรรมทดสอบแรกเกิดขึ้นราว 1 สัปดาห์ถัดมา

ชาวลาเล่าว่า ช่วง 2-3 เดือนแรก คนที่ไขบล็อกเชนได้เท่านั้นจึงจะได้บิทคอยน์

มาร์ค เกรโบว์สกี ผู้ช่วยศาสตราจารย์จากมหาวิทยาลัยอเดลฟี ผู้เปิดคอร์สบิทคอยน์และเขียนหนังสือเรื่อง“Cryptocurrencies: A Primer on Digital Money.” กล่าวว่า ในขั้นตอนนี้ นักขุดและคอมพิวเตอร์ที่แก้โจทย์คณิตศาสตร์อันซับซ้อนได้และตรวจสอบธุรกรรมก่อนหน้าได้ว่าถูกต้องและแม่นยำเท่านั้น จึงจะซื้อขายบิทคอยน์ไปมาได้เพื่อความสนุกสนาน

22 พ.ค.2550 ธุรกรรมทางเศรษฐกิจโดยใช้บิทคอยน์เกิดขึ้นครั้งแรก ชายชาวฟลอริดาคนหนึ่งต่อรองซื้อพิซซาปาปาโจนส์ 2 ถาด มูลค่า 25 ดอลลาร์ จ่ายด้วย 10,000 บิทคอยน์ ถือเป็นอัตราแลกเปลี่ยนแรกที่ 4 บิทคอยน์ต่อ 1 เซนต์

กาเรต ฟูโร หุ้นส่วนวิลเชียร์ ฟีนิกซ์ บริษัทจัดการการลงทุนในนิวยอร์ก กล่าวเสริมว่า ช่วงแรกๆ การทำธุรกรรมด้วยบิทคอยน์เป็นการต่อรองกันบนโลกออนไลน์สำหรับแลกเปลี่ยนสินค้าและบริการระหว่างกัน “มูลค่าบิทคอยน์ช่วงแรกเป็นไปตามอำเภอใจ”

ต่อมาในปี 2554 นักขุดและนักเข้ารหัสเริ่มสร้างเครือข่ายอื่นๆ เช่น อีเทอเรียมและไลท์คอยน์ และเริ่มพัฒนารหัสเบื้องหลังบล็อกเชนของบิทคอยน์ ปรับไปใช้งานอย่างอื่น การใช้งานบิทคอยน์ในฐานะสกุลเงินเพิ่มขึ้นเมื่อธุรกิจบางแห่งยอมรับบิทคอยน์ควบคู่กับสกุลเงินดั้งเดิม

เมื่อมีตลาดแลกเปลี่ยนในปี 2553 การซื้อ ขาย ค้า และเก็บบิทคอยน์ก็ทำได้ง่ายขึ้น ราคาบิทคอยน์เทียบกับยูเอสดอลลาร์ จากเพียงไม่กี่เซนต์ในปี 2553 สู่ระดับสูงสุดเมื่อปลายปี 2560 ที่ 20,000 ดอลลาร์ จนทำนิวไฮอีกรอบ 48,297 ดอลลาร์ เมื่อวันพฤหัสบดี (11 ก.พ.) ตามเวลาสหรัฐ ถือว่ามาไกลและยังครองความเป็นเจ้าในตลาดเงินคริปโต

ก.พ.2554 ราคาบิทคอยน์เกิน 1 ดอลลาร์เป็นครั้งแรก จากนั้นราคาไต่ไปไม่มาก กล่าวได้ว่าปีแรกๆ ก็ยังไม่ถึง 2 ดอลลาร์

มิ.ย.2554 บิทคอยน์พุ่งขึ้นไปเจอฟองสบู่ครั้งแรกที่ราว 31 ดอลลาร์ ก่อนจะตกลงมาเหลือระดับเลขตัวเดียว

เม.ย.2556 บิทคอยน์ทะลุ 200 ดอลลาร์ ภายในเดือน พ.ย.ปีเดียวกันราคาพุ่งมากกว่า 1,000 ดอลลาร์ จากนั้นเพิ่มขึ้นถึง 10 เท่าเป็น 10,000 ดอลลาร์ในเดือน พ.ย.2560 ราคาสูงสุดรอบแรกที่ 19,650 ดอลลาร์ช่วงกลางเดือนธ.ค.2560 ก่อนร่วงลงมโหฬารใน 2-3 ปีต่อมา

ฟูโรกล่าวว่า ฟองสบู่ปี 2560-2561 ตอนแรกเกิดขึ้นโดยการเสนอขายเหรียญ (ไอซีโอ) ผู้เชี่ยวชาญด้านตลาดบางคนเปรียบเทียบฟองสบู่บิทคอยน์กับความนิยมอินเทอร์เน็ตอย่างรวดเร็วเมื่อสิ้นศตวรรษที่ 20

“ทุกคนตั้งแต่คนแถวบ้านไปจนถึงผู้จัดการเฮดจ์ฟันด์อันมั่งคั่งต่างคุยเรื่องบิทคอยน์ หรือคอยน์อื่นๆ เครือข่ายใหม่ หรือวิธีใหม่ ความคลั่งไคล้ไอซีโอนำเงินหลายพันล้านดอลลาร์เข้าสู่พื้นที่คริปโต จากนั้นนักลงทุนเห็นมูลค่าเหรียญดิ่งลงฮวบฮาบช่วงเดือนแรกๆ ของปี 2561 หลังจากราคาลดลงท่ามทางกลางความผันผวน การฉ้อโกง ไม่เชื่อถือ รวมทั้งปัจจัยทางเทคนิคและจิตวิทยาอื่นๆ” ฟูโรกล่าว

ปีเตอร์ ซี เอิร์ล นักเศรษฐศาสตร์และนักวิจัยรับเชิญจากสถาบันอเมริกันเพื่อวิจัยเศรษฐศาสตร์ กล่าวว่า ถึงวันนี้ยังไม่มีใครรู้ว่าซาโตชิ นากาโมโต เป็นใครหรือเคยเป็นใคร เรื่องนี้ไม่ได้เป็นแค่หัวข้อการถกเถียง แต่ยังเป็นการคาดเดาและที่หนีไม่พ้นคือเป็นทฤษฎีสมคบคิด เช่น แท้จริงแล้วบิทคอยน์คือกลุ่มย่อยที่ไม่เป็นทางการ หรือเป็นโครงการล้ำสมัยที่มักเป็นโครงการลับของกูเกิล หรือหน่วยข่าวกรอง เช่น สำนักงานความมั่นคงแห่งชาติ บ้างก็เชื่อว่าเป็นโครงการหลุมพราง เมื่อใหญ่พอฝ่ายชั่วร้ายที่อดทนรออยู่กว่า 10 ปีก็จะเข้าควบคุมทันที

สำหรับราคาที่พุ่งขึ้นมาสุดๆในรอบนี้ สำนักข่าวซีเอ็นเอ็นรายงานว่า อีลอน มัสก์ ประธานคณะเจ้าหน้าที่บริหาร (ซีอีโอ) เทสลาและสเปซเอกซ์ ทวีตเชียร์สุดตัว เขาทวีตถึงสินทรัพย์ตัวไหนราคาก็พุ่งขึ้นมาก และชายผู้มั่งคั่งที่สุดในโลกรายนี้เป็นผู้สนับสนุนบิทคอยน์รายใหญ่มาก

“ผมคิดว่าบิทคอยน์จะได้รับการยอมรับในวงกว้างจากคนในแวดวงการเงิน” มัสก์เคยให้สัมภาษณ์ไว้เมื่อไม่นานมานี้

สิ่งหนึ่งที่พึงระวังคือ คริปโตเคอเรนซีผันผวนสูงมากจึงมีความเสี่ยงมาก ตัวอย่างเช่น เดือน ม.ค. มูลค่าบิทคอยน์ขึ้นไปถึง 42,000 ดอลลาร์แล้วร่วงลงมาอยู่ที่ 30,000 ดอลลาร์ จากนั้นขึ้นอีกครั้งไปอยู่ที่ 40,000 ดอลลาร์ ทั้งหมดนี้เกิดขึ้นใน 1 สัปดาห์ ซีเอ็นเอ็นยังเตือนถึงอันตรายโดยธรรมชาติบางประการที่จะเกิดขึ้นกับสกุลเงินดิจิทัล นั่นคือ เซิร์ฟเวอร์ถูกแฮก ไฟล์ถูกลบ หรือพาสเวิร์ดหาย ซึ่งทำกับว่า เงินจะหายไปตลอดกาล