ไขข้อข้องใจ 10 คำถามคนไทยควรฉีดวัคซีนโควิด-19

วันนี้ (27 ก.พ.2564) ศ.นพ.ยง ภู่วรวรรณ หัวหน้าศูนย์เชี่ยววชาญด้านไวรัสวิทยาคลินิก ภาควิชากุมารเวชศาสตร์ คณะแพทยศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย กล่าวถึงการฉีดวัคซีนโควิด 19 ของประเทศไทย ว่าโรคโควิด-19 ครั้ง เป็นการระบาดใหญ่ในรอบ 100 ปี ซึ่งการระบาดครั้งนี้ ถ้าไม่ทำอะไรอาจจะมีผู้เสียชีวิตประมาณ 1% หรือประมาณ 7 แสนคน และจะใช้เวลา 2 ปีถึงจะสงบ แต่เราคงรับการสูญเสียที่จะเกิดขึ้นไม่ได้ ทำให้มีมาตรการออกมามากมาย

ทั้งนี้ สิ่งที่จะยุติได้ก็คงไม่พ้นเรื่องของวัคซันที่จะมาช่วยสร้างภูมิคุ้มกันให้แก่ร่างกาย เชื่อว่าหากมีวัคซีนจะใช้เวลาอีก 1 ปีโรคนี้ถึงจะสงบได้ อย่างไรก็ตาม ตอนนี้ทั่วโลกมีการใช้วัคซีนแล้ว 220 ล้านโดส และหลายๆ ประเทศ ได้มีการฉีดให้แก่ประชาชนของตนเอง ครอบคลุมประชากร 80% อย่าง อิสราเอล  ทำให้โรคเริ่มลดลง แต่อย่าพึ่งดีใจถึงจะมีวัคซีนทุกคนก็ต้องปฎิบัติตามมาตรการอื่นๆ อย่างเคร่งครัด

“ทุกคนควรต้องดีใจที่มีวัคซีนซิโนแวค เพราะเป็นวัคซีนที่มีประสิทธิภาพ สามารถป้องกันความรุนแรงโรคได้ โดยผู้ที่ฉีดแล้ว ป้องกันการป่วยที่ต้องเข้าโรงพยาบาลได้ 100%  และไม่ต้องการดูแลทางการแพทย์ ลดลง 50% แสดงให้เห็นว่าการป่วยค่อนข้างน้อย” ศ.นพ.ยง กล่าว

สำหรับประเทศไทย ขณะนี้ได้มีวัคซีนโควิด19  ของ บริษัทซิโนแวค จำนวน 2 แสนโดส เข้ามาล็อตแรกเรียบร้อยแล้ว และได้มีการกระจายไปพื้นที่เสี่ยง 18 จังหวัด ไปยัง 32 โรงพยาบาล แต่ด้วยความเป็นครั้งแรกของประเทศไทย ทำให้หลายๆ คนเกิดข้อสงสัยมากมาย โดย 10 คำถามเกี่ยวกับวัคซีนโควิด-19 มีดังนี้

คำถามแรกที่ว่า ควรฉีดวัคซีนโควิด -19 หรือไม่ ? ศ.นพ.ยง  กล่าวว่า ไม่ต้องเสียเวลาคิด เพราะการฉีดวัคซีน นอกจากเป็นการป้องกันเราแล้ว ยังเป็นการป้องกันคนรอบข้างร่วมด้วย และเพื่อให้โรคลดลง จึงอยากเชิญชวนให้ทุกคนฉีดวัคซันเพื่อชาติ ถ้าทุกคนได้ฉีดวัคซีน โรคนี้ก็จะสงบลงไป ความเป็นอยู่ได้กลับมา เศรษฐกิจได้กลับมา

ทำไมวัคซีน ซิโนแวค ต้องฉีดอายุ 18-59 ปี ?ศ.นพ.ยง  กล่าวว่า วัคซีนนี้ เป็นวัคซีนใหม่ ซึ่งการศึกษาในระยะที่ 1 -ระยะที่ 3 มีการศึกษาตั้งแต่ผู้อายุ 60ปีขึ้นไป เพียง 3% จึงไม่มีข้อมูลชัดเจนว่าถ้าฉีดให้แก่ผู้ที่อายุ 60 ปีขึ้นไป ผลจะเป็นอย่างไร โรคแทรกซ้อนเป็นอย่างไร และต่อให้วัคซีนซิโนแวค จะไม่ได้เป็นข้อห้าม แต่ต้องรอการศึกษาอีกครั้ง จึงเป็นเหตุผลหนึ่งที่ไม่ฉีดให้แก่ผู้ที่มีอายุ 60 ปี ขึ้นไป รวมถึงนายกฯ ที่ไม่สามารถฉีดได้ เพราะนายกฯ อายุ 60 ปีแล้ว ต้องยึดตามกฎเกณฑ์เป็นหลักไว้ก่อน แต่เมื่อมีวัคซีนแอสตราเซเนกามาจะฉีดให้แก่ผู้ที่มีอายุ 60 ปี ขึ้นไปอย่างแน่นอน

ประสิทธิภาพของวัคซีน? ศ.นพ.ยง กล่าวว่า วัคซีนแต่ละยี่ห้อ ประสิทธิภาพ ไม่ได้ต่างกัน คือสามารถป้องกันโรคได้ดี  ป้องกันความรุนแรงของโรค ป้องกันการติดเชื้อ ป้องกันการเกิดโรค แต่ด้วยความที่วัคซีนซิโนแวค วัคซีนแอสตราเซเนกา เป็นวัคซีนใหม่ และช่วยป้องกันความรุนแรงของโรค ไม่ให้รุนแรง ไม่ให้ตาย แต่ยังไม่มีวัคซีนโควิด-19 ชนิดไหนที่ป้องกันโรคได้ดี ดังนั้น ประสิทธิภาพของวัคซีนในขณะนี้ คือช่วยป้องกันความรุนแรงของโรค

ควรฉีดเมื่อใด ? ศ.นพ.ยง กล่าวว่การใช้วัคซีนทั่วโลกมีผลกระทบที่ดีมาก ทั่วโลกที่ฉีดไป มากกว่า 220 ล้านโดส มีบางประเทศฉีดเข็มแรกครอบคลุมประชากร 80% อย่าง อิสราเอล โรคเริ่มลดลง จำนวนผู้ป่วย ลดลงอย่างมาก และจากการการสำรวจทั่วโลกให้การยอมรับการฉีดวัคซีน เมื่อในประเทศไทยมีวัคซีนโรคโควิด -19 พร้อมให้คุณฉีดวันนี้ โดยไม่เสียค่าใช้จ่าย ทุกคนมีแนวคิดช่วยกันให้โรคนี้ให้เบาบางลงโดยการเข้าร่วมฉีดวัคซีน

 อาการแทรกซ้อน? ศ.นพ.ยง กล่าวว่าขณะนี้ทั่วโลก ที่ฉีดวัคซีนไปแล้ว 220 ล้านโดส ไม่มีใครเสียชีวิตจากวัคซีน เช่น การฉีดวัคซันในอเมริกา 1 เดือน ฉีดไป 13 ล้านคน อาจมีการแพ้รุนแรง แต่ไม่มีการเสียชีวิตจากวัคซัน ฉะนั้น ขอให้ทุกคนสบายใจได้การฉีดวัคซีนโควิด-19 เหมือนกับวัคซีนชนิดอื่นๆ ที่อาจมีอาการแพ้ เช่น ปวดเมื่อย มีไข้เล็กน้อย ถือเป็นเรื่องปกติการฉีดวัคซีนในทุกชนิด

จำเป็นต้องตรวจภูมิต้านทานก่อนหรือหลังฉีดวัคซีนหรือไม่?ศ.นพ.ยง กล่าวว่า ขณะนี้ไม่มีความจำเป็นต้องตรวจภูมิต้านทานก่อนหรือหลัง

วัคซีนสามารถฉีดให้แก่ผู้ที่อายุ 90 ปี ขึ้นไปได้หรือไม่? ศ.นพ.ยง กล่าวว่า จริงๆ แล้ว อายุไม่ได้เป็นข้อห้ามว่าสามารถฉีดวัคซีนโควิด-19 หรือไม่ เพียงแต่ ซิโนแวค ไม่ได้ข้อมูล ส่วนแอสตราเซเนกา นั้นฉีดให้ได้อยู่แล้ว และเชื่อว่าอีกไม่กี่สัปดาห์ ซิโนแวค อาจมีข้อมูลว่าสามารถฉีดให้แก่ผู้ที่มีอายุ 60 ปีขึ้นไปหรือไม่

วัคซีนโควิด-19 สามารถฉีดพร้อมกับวัคซีนอื่นๆ หรือไม่?ศ.นพ.ยง กล่าวว่า  ยังไม่อยากให้สามารถฉีดพร้อมกับวัคซีน  เพราะถ้ามีอาการข้างเคียงขึ้นมา ไม่รู้ว่าเกิดจากวัคซันชนิดไหน อยากให้ฉีดห่างกัน 2 สัปดาห์ แต่ก็มีข้อยกเว้น เช่น เราฉีดวัคซีนโควิด ต่อมาฉีดวัคซีนพิษสุนัขบ้า และวัคซีนบาดทะยัก สามารถฉีดวัคซีนพิษสุนัขบ้าได้ทันที ไม่ต้องกลัวว่าพร้อมกับวัคซัน

การฉีดวัคซีนสลับยี่ห้อ? ศ.นพ.ยง กล่าวว่า ปัจจุบันนี้ยังไม่มีข้อมูล ว่าฉีดสลับยี่ห้อกันได้หรือไม่ ขณะนี้ทั่วโลกกำลังศึกษาอยู่ ขอให้รอข้อมูล และปัจจุบันควรฉีดวัคซีนยี่ห้อเดียวกันก่อน

ฉีดวัคซีนให้คนท้องหรือให้นมบุตรได้หรือไม่? ศ.นพ.ยง กล่าวว่ามีวัคซีนที่ฉีดให้แก่คนท้องได้อยู่แล้ว แต่ด้วยวัคซีนโควิด-19 เป็นวัคซีนใหม่ ยังไม่มีการศึกษาคนท้องที่ฉีด ยกเว้น คนท้องคนนั้นเป็นบุคลากรด่านหน้าที่อยู่กับโรค ถ้าการติดโรคอาจเสี่ยงต่อชีวิตของตนเองและลูก ต้องพิจารณาเป็นรายกรณีไป และในทางปฎิบัติ การฉีดวัคซีนในสตรี ไม่มีความจำเป็นต้องตรวจว่าตั้งครรภ์หรือไม่ แต่ถ้ารู้ว่าตั้งครรภ์เมื่อใดเข็มถัดไปไม่ต้องฉีด   

ศ.นพ.ยง กล่าวต่อว่า ประชาชนทุกคนควรได้รับการฉีดวัคซีน ไม่ว่าจะเป็นกลุ่มไหนก็ตาม ซึ่งกลุ่มเด็กก็ควรจะได้รับเช่นกัน แต่อาจเป็นกลุ่มสุดท้ายที่ได้ฉีด เช่นเดียวกับผู้ที่เคยเป็นโควิด-19 แล้ว ถึงจะมีภูมิต้านทานไปแล้ว แต่ภูมิต้านทานของคนเราจะลดลงเมื่อ 6 เดือนขึ้นไป ดังนั้น หากใครที่เคยเป็นโควิด-19 และรักษาหายแล้ว ผ่านไป 6 เดือน อาจต้องขอเข้ารับการฉีดวัคซีน อย่างไรก็ตาม เมื่อฉีดวัคซันไปแล้ว ไม่ได้หายจากโควิด -19 เพราะข้อมูลที่มีอยู่ตอนนี้ วัคซันไม่ได้ป้องกันโรคได้ 100% แต่เป็นการลดความรุนแรง ไม่เสียชีวิต

“สำหรับข้อปฏิบัติของผู้ที่ไปฉีดวัคซีนนั้น ก่อนไปควรไม่มีอาการป่วย หรือไม่สบาย และเมื่อไปรับวัคซีนแล้ว จะต้องรอดูอาการหลังฉีด 30 นาที ควรฉีดในโรงพยาบาล ส่วนเมื่อกลับบ้านแล้ว ถ้ามีอาการอะไรก็ตามที่ผิดปกติ เช่น มีไข้สูง หรือมีอาการที่ตนเองสงสัย ขอให้กลับไปโรงพยาบาลที่ตนเองได้ฉีด และเล่าอาการทั้งหมด เพื่อได้รับการดูแล และป้องกันการแทรกซ้อนทั้งหมด” ศ.นพ.ยง กล่าว