ถอดสลัก 6 เมกะเทรนด์ ชี้อนาคต SMEs ไทย

“ในเมื่อปัจจุบันเอสเอ็มอียังติดชะนัก ยังแก้ปัญหาที่พบเจอไม่ได้ แต่ถ้าเรายังทำเรื่องเดิม ก็จะเป็นเหมือนเดิมจริงไหม ฉะนั้นอยากให้ลองแบ่งเวลามาติดตามเมกะเทรนด์ดู เราอาจจะเห็นช่องว่างในความต้องการของตลาด และสามารถเชื่อมโยงกับธุรกิจที่เราทำอยู่ รวมถึงกระโดดเข้าไปสู่ธุรกิจใหม่ๆ ซึ่งอาจให้ผลลัพธ์ที่ดีกว่าเดิมก็ได้”

“สุวรรณชัย โลหะวัฒนกุล” ผู้อำนวยการสถาบัน พัฒนาวิสาหกิจขนาดกลางและขนาดย่อม หรือ ISMED สะกิดต่อมคิดผู้ประกอบการไทย หลังเข้ามารับตำแหน่ง ผอ.คนใหม่ และประกาศทำงานเชิงรุกอย่างเต็มคันเร่ง

พร้อมฉลองการเข้าสู่ปีที่ 15 ของ ISMED ด้วยการขยับจากบทบาทจาก “นักพัฒนาเอสเอ็มอี” มาสู่ “ผู้ติดตามการเติบโตของเอสเอ็มอี” ร่วมชี้ทางออกใหม่ๆ ให้ผู้ประกอบการไทยในวันนี้

ที่มาของการนำเสนอ 6 Mega Trends ปรากฏการณ์ ใหญ่ๆ ที่จะเกิดขึ้นใน ปี ค.ศ. 2020 ผลิตผลจากกิจกรรมประชุมโต๊ะกลม “Future Foresight 2020: Unveil SMEs in Mega Trends” ที่รวบรวมความคิดและมุมมองของนักธุรกิจ นักวิชาการ ระดับแถวหน้าของประเทศในหลากหลายสาขา มาสังเคราะห์ วิเคราะห์ จนได้เข็มทิศตัวใหม่ที่จะกำหนดชะตาชีวิตเอสเอ็มอีไทยนับจากนี้

เริ่มจากเทรนด์ “Digital Lifestyle ชีวิตในโลกแห่งดิจิตอล” ตัวกำหนดวิถีชีวิตผู้คนวันนี้ ไม่ว่าจะการติดต่อสื่อสาร รับข้อมูลข่าวสาร ทำธุรกรรมทางการเงิน แม้แต่ผู้ประกอบการก็สามารถดำเนินธุรกิจได้อย่างฉับไวและมีประสิทธิภาพขึ้นด้วยเครื่องมือเหล่านี้ ยกตัวอย่าง ความเฟื่องฟูของ Social Network ในไทย เอาแค่ Facebook ที่เติบโตไปถึง 24 ล้านชื่อ และผู้ใช้อินเตอร์เน็ตก็เพิ่มจำนวนขึ้นเรื่อยๆ นี่เองที่ทำให้นักการตลาดสมัยใหม่หันมาให้ความสนใจ และนิยมจะใช้สื่อโฆษณาผ่าน Digital Marketing เพิ่มมากขึ้น เอสเอ็มอีจึงควรตระหนักถึงการใช้สื่อดิจิตอล เพื่อพลิกโอกาสธุรกิจ โดยนำไปเป็นส่วนหนึ่งของการวางแผนการตลาด และสร้าง Content เพื่อชิงความได้เปรียบทางการแข่งขัน

“ผู้ประกอบการยุคใหม่ต้องทันต่อเทคโนโลยี ซึ่ง Digital Lifestyle ใครไม่ทำ ไม่ได้แล้ว จะมารอขายแบบมีหน้าร้านอย่างเดียว มันไม่ได้ มันไม่ทัน เอสเอ็มอียุคใหม่ต้องเกาะกระแสเหล่านี้ให้ได้”

เทรนด์ต่อมา คือ “Urbanization แนวโน้มการใช้ชีวิตแบบวิถีคนเมือง” ข้อมูลจากองค์การสหประชาชาติคาดการณ์ว่า ในปี ค.ศ.2020 ประชากรโลกที่อาศัยอยู่ในเมืองจะเพิ่มขึ้นจาก 50% ในปัจจุบัน ไปเป็น 60% ซึ่งประเทศไทยก็จะไปในทิศทางเดียวกันนี้

“ทุกวันนี้สังคมเมืองมันไปทุกๆ ที่ ประเทศไทยเองก็เริ่มเห็นแล้ว เมืองใหญ่ๆ มีทุกอย่างเหมือนกรุงเทพ สามารถให้บริการแบบสังคมเมืองได้มากขึ้น เราก็ส่งสัญญาณไปว่า เป็นไปได้ไหมที่อนาคตไม่จำเป็นต้องวิ่งเข้าเมืองใหญ่เพื่อทำธุรกิจ แต่สามารถทำธุรกิจในเมืองนั้นๆ ได้เลย ขณะเดียวกัน ยิ่งเจริญ วัฒนธรรมหรือภูมิปัญญาในเมืองนั้นๆ จะถูกมองให้มีค่ามากขึ้น Urbanization เกิด Localization ก็เกิดขึ้นตามมาด้วย อนาคตเราจะสามารถดึงภูมิปัญญาที่มี มาสร้างแบรนด์ สร้างอัตลักษณ์ แล้วขยายสู่การค้าระหว่างประเทศได้"

ตามมาด้วย “Hi-Speed & Coverage Logistics ระบบขนส่งความเร็วสูงและโลจิสติกส์” หลังรัฐประกาศนโยบาย ขยายโครงข่ายระบบขนส่งที่มีประสิทธิภาพและต้นทุนต่ำที่จะสามารถเข้าถึง ตั้งแต่ต้นน้ำ ไปกระทั่งปลายน้ำ เอสเอ็มอีในอนาคต จึงสามารถนำประโยชน์จากระบบขนส่งที่ทันสมัยไปสู่การลดต้นทุนในกระบวนการผลิต และเพิ่มประสิทธิภาพในการกระจายสินค้าด้วยต้นทุนต่อหน่วยที่ลดลงได้

“พอเป็นโลกที่รวดเร็ว ต้นทุนด้านการขนส่ง และต้นทุนการบริหารจัดการสินค้าคงคลัง เป็นปัจจัยหลักที่เอสเอ็มอีต้องใส่ใจมากขึ้น ว่าควรทำอย่างไรให้ลูกค้าพึงพอใจ ในความรวดเร็ว ปลอดภัย มั่นคง เชื่อใจได้ ซึ่งความรวดเร็ว และต้นทุนที่ควบคุมได้นี้ จะสร้างประสิทธิภาพและความได้เปรียบให้กับธุรกิจเอสเอ็มอี”

เทรนด์ต่อมา “Greening Economy ยุคเศรษฐกิจสีเขียว” หนึ่งความจำเป็นของการดำเนินธุรกิจในอนาคต จากภาคบังคับของข้อกำหนด กฎระเบียบ กระทั่งกฎหมาย ที่ทำให้ธุรกิจต้องใส่ใจถึงผลกระทบด้านสิ่งแวดล้อมด้วย ซึ่งธุรกิจสีเขียว จะช่วยเอสเอ็มอีลดค่าใช้จ่ายในการลงทุนลงได้อย่างเด่นชัด ขณะที่ผู้บริโภคยุคใหม่ก็ใส่ใจสิ่งแวดล้อมมากขึ้น เอสเอ็มอีจึงควรให้ความสำคัญ และหากสามารถอยู่ร่วมใน Green economy ได้ ก็จะเกิดผลเชิงบวกทั้งต่อธุรกิจและสิ่งแวดล้อมด้วย

ตามด้วย “Aging Society การเข้าสู่สังคมสูงอายุ” จากผลสำรวจของวิทยาลัยการจัดการ มหาวิทยาลัยมหิดล ชี้ว่า กลุ่มคนอายุ 48-57 ปี ในปัจจุบันกำลังจะกลายเป็นผู้สูงอายุในอีกไม่กี่ปีข้างหน้า โดย 30% มีรายได้เฉลี่ยเดือนละ 3-6 หมื่นบาท และอีกกว่า 30% มีรายได้ 6 หมื่นถึง 1 แสนบาท ซึ่งนับว่า เป็นกลุ่มที่มีรายได้สูง มีความสามารถในการใช้เงินและมีอัตราการออมและลงทุนสูงถึง 25% ของรายได้ จึงเป็นกลุ่มที่หอมหวานทั้งขนาดตลาดและอำนาจซื้อ ไลฟ์สไตล์ผู้สูงวัยกลุ่มนี้จึงเป็นสิ่งที่เอสเอ็มอีต้องเข้าใจ และรับมือให้ได้ โดยแนวโน้มสินค้าและบริการที่จะมารองรับคนกลุ่มนี้จะเป็นตลาดที่ใหญ่โตมากในอนาคต

“ประชากรไทยในอีก 20 ปี คือสังคมผู้สูงอายุ นี่เป็นศักยภาพทางธุรกิจ ถ้าสามารถสร้างธุรกิจที่เชื่อมโยงการให้บริการคนกลุ่มเหล่านี้ได้ รวมถึงการใช้ประสบการณ์จากผู้สูงอายุมารวบรวมเป็นองค์ความรู้ให้กับเอสเอ็มอีก็จะสามารถเติบโตไปอย่างมั่นคงและเข้มแข็งได้ในอนาคต”

ปิดท้ายกับ “She-conomy พลังผู้หญิงขับเคลื่อนเศรษฐกิจ” โดยรายงานเรื่อง "อำนาจจากกระเป๋าเงินหญิง" ของโกลด์แมน แซคส์ ระบุว่า อนาคตจากนี้ไปผู้หญิงจะเป็นกลไกสำคัญขับเคลื่อนการเติบโตของเศรษฐกิจโลก สัญญาณเหล่านี้หากเอสเอ็มอีสามารถถอดรหัส และเชื่อมโยงเข้ากับโอกาสทางธุรกิจ ก็จะพบช่องว่างให้เล่นได้อีกเยอะมากนับจากนี้

“ถ้าเอสเอ็มอีสามารถติดตามเทรนด์เหล่านี้ได้ ก็มีโอกาสที่จะเติบโตได้อีกมาก สำหรับในอนาคต ผมไม่คิดว่าจะมีโจทย์เหมือนปัจจุบันนะ เพราะการแข่งขันสูงมาก เราจึงต้องแตกต่าง แต่แตกต่างอย่างเดียวไม่พอ ต้องแตกต่างและใหม่ด้วย แล้วจับกลุ่มให้ชัดว่าจะขายใคร เพราะคงไม่สามารถแข่งกับรายใหญ่ๆ ได้อีกแล้ว เนื่องจากตอนนี้รายใหญ่เขาทำทุกเรื่องอยู่แล้ว ทางที่จะอยู่รอดได้ คือไปเป็นซัพพลายเชนของรายใหญ่ หรือทำตัวเองให้ชัด ใหม่และแตกต่าง แล้วเอสเอ็มอีก็จะไปต่อได้ในอนาคต”

แม้วันนี้จะยังมีโจทย์มากมายที่เอสเอ็มอีต้องเผชิญ ทั้งปัจจัยที่ควบคุมได้และไม่ได้ อย่างการขาดสภาพคล่องทางการเงิน ขาดแคลนแรงงาน เศรษฐกิจโลกไม่ดี ตลาดส่งออกซบ กำไรหาย ยอดขายหด คู่แข่งเพิ่มขึ้น กับอีกสารพัดโจทย์หนักที่เข้ามาปะทะอยู่ทุกวี่วัน แต่เขามั่นใจว่า การตามติดเมกะเทรนด์อย่างใกล้ชิด จะทำให้เอสเอ็มอีค้นพบทางออกของธุรกิจ และอยู่รอดได้อย่างยั่งยืน

“ผมเข้าใจว่าเอสเอ็มอีเหนื่อย แต่ในเมื่อเราแก้ปัจจุบันไม่ได้ อย่างนั้นมาตั้งต้นสร้างอนาคตใหม่กันเลยดีไหม ลองมาติดตามเมกะเทรนด์ เพื่อมุ่งหน้าสู่อนาคตที่ดีไปด้วยกัน”

เขาบอกเป้าหมายที่ อยากเห็นเอสเอ็มอีเติบโตขึ้น ทั้งยอดขายและกำไร โดยพร้อมพัฒนาเครื่องมือ เป็นพี่เลี้ยง ที่ปรึกษา ให้องค์ความรู้ และติดตามการเติบโตของเอสเอ็มอีไปพร้อมกันนับจากนี้

...............................

Key to success
6เมกะเทรนด์ นำพาเอสเอ็มอีสู่อนาคต
๐แนวโน้มการใช้ชีวิตแบบวิถีคนเมือง
๐ ยุคเศรษฐกิจสีเขียว
๐ การเข้าสู่สังคมสูงอายุ
๐ พลังผู้หญิงขับเคลื่อนเศรษฐกิจ
๐ ระบบขนส่งความเร็วสูงและโลจิสติกส์
๐ ชีวิตในโลกแห่งดิจิตอล