Rapid Test ไม่ใช่วิธีมาตรฐานตรวจเชื้อ'ไวรัสโคโรนา'

เมื่อเวลา 13.00 น. วันที่ 7 เมษายน 2563 ที่กระทรวงสาธารณสุข ในการแถลงสถานการณ์โรคติดเชื้อไวรัสโคโรนา 2019 หรือโควิด-19(COVID-19) นายแพทย์โอภาส การย์กวินพงศ์ อธิบดีกรมวิทยาศาสตร์การแพทย์ กล่าวว่า ที่ผ่านมาประเทศไทยมีการตรวจยืนยันเชื้อไวรัสโคโรนา2019 ที่ก่อโรคโควิด-19ด้วยวิธีการตรวจหารหัสสารพันธุกรรม(RT PCR)ที่เป็นวิธีการตรวจมาตรฐานที่ใช้ทั่วโลกและองค์การอนามัยโลก(ฮู)ให้การยอมรับไปแล้ว 71,860 ตัวอย่าง โดยแยกเป็นกลุ่มที่เข้าเกณฑ์สอบสวนโรคของกรมควบคุมโรคซึ่งทุกรายจะได้รับการตรวจฟรีไม่ว่าผลตรวจจะเป็นลบหรือเป็นบวก และกลุ่มที่ไม่เข้าเกณฑ์สอบสวนโรค แต่มีความประสงค์ที่จะตรวจโดยจ่ายเงินเองในโรงพยาบาลเอกชน ซึ่งในจำนวนการตรวจทั้งหมดพบผลเป็นบวกคือติดเชื้อ 2,258 รายตามที่กระทรวงสาธารณสุขรายงานผู้ป่วยยืนยัน 

“ถามว่าผู้ป่วยรายใหม่น้อยลงเพราะตรวจแล็บน้อยหรือไม่ หากพิจารณาเฉพาะวันที่ 6 เมษายน ก็มีการตรวจหาเชื้อไวรัสโคโรนาประมาณ 3,000 -4,000 ตัวอย่าง และตัวเลขผู้ป่วยรายใหม่ลดเพราะมาตรการต่างๆร่วมกัน ที่สำคัญ หากมีคนป่วยมากกว่าที่รายงานไม่สามารถปิดบังได้แน่นอน เพราะคนป่วยจะไปออกัอนยู่ที่โรงพยาบาล และมีคนจำนวนหนึ่งต้องเสียชีวิตไปเพราะระบบสาธารณสุขดูแลไม่ทันเหมือนที่เกิดขึ้นในต่างประเทศ และด้วยวิถีโซเชียลมีเดียในปัจจุบัน หากมีคนป่วย คนเจ็บมากจริงคงปิดบังไม่ได้ เพราะคนคงโพสต์ลงโซเชียลฯแล้ว”นายแพทย์โอภาสกล่าว

นายแพทย์โอภาส กล่าวอีกว่า ขณะนี้ประเทศไทยมีการขยายห้องปฏิบัติการ(ห้องแล็บ)ในการตรวจยืนยันเชื้อไวรัสโคโรนาวิธีRT PCR ที่ได้รับรองแล้ว 80 แห่ง มีทั้งในภาครัฐและเอกชน โดยในกรุงเทพฯมี 39 ห้อง มีศักยภาพตรวจได้ 10,000 ตัวอย่างต่อวัน และต่างจังหวัด 41 ห้อง มีศักยภาพตรวจได้ 10,000 ตัวอย่างต่อวัน และจะขยายให้มี 1 ห้องแล็บ 1 จังหวัด โดยภายในสิ้นเมษายน 2563 จะมีห้องแล็บที่ผ่านการรับรองเป็นอย่างน้อย 110 แห่ง และจะรายงานผลผ่านระบบออนไลน์ให้ได้ภายใน 24 ชั่วโมง หรือ 1 วัน โดยห้องแล็บที่จะผ่านประเมินนั้น จะต้องมีนักเทคนิคการแพทย์ที่มีความรู้ในการตรวจหาสารพันธุกรรม มีเครื่องมือ มีสถานที่ปลอดภัย มีบุคลากรที่ผ่านการทดสอบ มีระบบควบคุมมาตรฐานห้องแล็บ และมีระบบข้อมูลที่เชื่อมโยงกัน 

กรณีการตรวจแบบRapid Test หรือการตรวจหาภูมิคุ้มกันในเลือดนั้น นายแพทย์โอภาส กล่าวว่า ในช่วง 2-3สัปดาห์ที่ผ่านมามีเสียงเรียกร้องมีความกดดันจากประชาชนมายังรัฐบาลและกระทรวงสาธารณสุข ให้มีการนำRapid Test มาใช้ ทั้งที่กรมฯไม่ได้มีแนวคิดจะนำการตรวจวิธีนี้มาแทนการตรวจด้วยวิธีRT PCRที่เป็นวิธีมาตรฐาน และการตรวจแบบRapid Test ไม่ใช่การตรวจเพื่อวินิจฉัยการติดเชื้อ แต่เป็นการตรวจหาภูมิคุ้มกันที่เกิดขึ้นหลังการติดเชื้อไปแล้ว ซึ่งภูมิคุ้มกันจะขึ้นอย่างน้อยต้อง 7-10 วันหลังการรับเชื้อ ขณะที่RT PCR ที่เป็นการตรวจมาตรฐานนั้น จะตรวจหาการติดเชื้อได้หลังรับเชื้อ 3 วัน จะเห็นได้ว่าการตรวจRT PCRนั้นจะตรวจหาเชื้อในผู้ที่ติดในช่วงเวลาที่เร็วกว่าวิธี Rapid Test อีกทั้ง ข้อมูลทางวิชาการ หลักการรวมถึงแพทย์ผู้รักษา ทั้งจากจุฬาลงการณ์ รามาธิบดี ศิริราช ก็ยืนยันว่าการตรวจแบบ RT PCR หรือการตรวจหาสารพันธุกรรมด้วยการเก็บสารคัดหลั่งในระบบทางเดินหายใจของผู้ป่วย ยังสำคัญในการตรวจวินิจฉัย และการควบคุมโรค ไม่ใช่การตรวจแบบRapid Test

กรมได้รับมอบหมายจากสำนักงานคณะกรรมการอาหารและยา(อย.)ให้ทำการประเมินมาตรฐานRapid Test กรมก็ดำเนินการตามที่ได้รับมอบหมาย หากทางผู้ทรงคุณวุฒิหรือคณะกรรมการประเมินชุดทดสอบมีเจตนาจะทุจริตจริง อย่างที่มีการกล่าวหาคงต้องรีบสนับสนุนให้มีการใช้ Rapid Testอย่างกว้างขวาง แต่ที่ผ่านมาทั้งกรมวิทยาศาสตร์การแพทย์ กระทรวงสาธารณสุข หรือแม้แต่สำนักงานคณะกรรมการอาหารและยา (อย.) กลับทำตรงกันข้ามคือยืนหยัดในหลักกา หลักวิชาการว่า Rapid Test ไม่ใช่วิธีมาตรฐานในการตรวจยืนยันเชื้อ 

“จากที่มีข้อกล่าวหาว่าทางคณะกรรมการประเมินชุดทดสอบฯเลือกปฏิบัติ ไม่โปร่งใส ไม่มีมาตรฐาน นั้น เรามีการดำเนินงาน มีมาตรฐานสากล หลักวิชาการรองรับและสอดคล้องกับหลักวิชาการ ทั้งนี้ กรมฯ ขอยืนยันในความมุ่งมั่น เราเป็นมืออาชีพยึดมั่นในหลักวิชาการว่าเราพร้อมต่อสู้กับโรคระบาดตามหลักวิชาการโปร่งใส ตรวจสอบได้ ไม่เคยทุจริต ไม่เคยถูกครอบงำจากกลุ่มใดหรือผู้ใดที่ไม่ถูกต้อง วันนี้เราทำงานเพื่อประชาชนอุปสรรคอาจทำให้สะดุดไปบ้างแต่เรายืนยันที่จะปฏิบัติหน้าที่มุ่งมั่นในการปฏิบัติหน้าที่ปกป้องพี่น้องประชาชนและประเทศชาติต่อไป”นายแพทย์โอภาส กล่าว