ก่อนซื้อ ‘สลากกินแบ่งรัฐบาล’ มีข้อกฎหมายใดบ้างที่คนรัก 'หวย' ควรรู้

เปิดข้อกฎหมายน่ารู้เกี่ยวกับ "สลากกินแบ่งรัฐบาล" เรื่องต้องรู้ก่อนเป็นเศรษฐี อาทิ ต้องอายุเท่าไหร่ถึงจะซื้อ "ล็อตเตอรี่" ได้? คนต่างชาติซื้อและขึ้นรางวัลสลากได้ไหม? เมื่อได้เงินก้อนโตต้องเสียภาษีหรือไม่?

ใครๆ ก็อยาก “รวย” หนึ่งในทางเลือกและกลายเป็นความหวังของใครหลายคน คือการเลือกซื้อ “สลากกินแบ่งรัฐบาล” หรือที่เรียกว่าล็อตเตอรี่ ที่มีกำหนดราคาขายไว้ที่ใบละ 80 บาท และสามารถลุ้นรับรางวัลเล็กๆ น้อยๆ ตั้งแต่หลักพัน ไล่เรียงตามลำดับไปจนถึงเงินรางวัลใหญ่ที่สุด นั่นคือรางวัลที่ 1 มูลค่า 6,000,000 บาท

โดยในแต่ละเดือน สำนักงานสลากกินแบ่งรัฐบาล ได้ทำการออกรางวัลทั้งหมด 2 งวด จะทำให้นักเสี่ยงโชคได้ลุ้นกันทุกวันที่ 1 และ 16 ของทุกเดือน โดยแต่ละงวด สลากที่กองสลากฯออกมา 1 ชุด จะมีทั้งหมด 1,000,000 ฉบับ และในจำนวนนั้นมีรางวัลทั้งหมด 14,168 รางวัล คิดเป็นมูลค่าเงินรางวัลทั้งหมด 48,000,000 บาท ให้ผู้เสี่ยงโชคให้ได้ลุ้น

ด้วยจำนวนเงินที่ทำให้ได้ในลุ้นในแต่ละเดือนเฉียด 100 ล้านบาท จึงทำให้นักเสี่ยงโชคต่างยอมจ่ายเงิน 80 บาท เพื่อแลกกับโอกาสของการเป็นเศรษฐีในชั่วข้ามคืน ขณะเดียวกันก็ยังคงเห็นกรณีข้อพิพาทที่มีต้นตอจากล็อตเตอรี่เช่นกัน อย่างเช่นที่เป็นข่าวโด่งดังและยืดเยื้อยาวนาน คดีอลเวงระหว่างครูปรีชา และหมวดจรูญ ใครคือเจ้าของล็อตเตอรี่ตัวจริง หรือกรณีล่าสุดที่แรงงานต่างชาติถูกรางวัลที่ 1 แต่กลับเจอนายจ้างริบเก็บไว้และขอแบ่งเงินรางวัล

กรณีที่เกิดขึ้นมากมายเกี่ยวกับข้อพพิพาทสลากกินแบ่งรัฐบาล “กรุงเทพธุรกิจออนไลน์” จะพาไปทำความเข้าใจข้อกฎหมายเกี่ยวกับสลากกินแบ่งรัฐบาล มีอะไรบ้างที่นักเสี่ยงโชคควรรู้

“สลากกินแบ่งรัฐบาล” คุมเข้มราคาขาย 80 บาท/ใบ ผู้แจ้งเบาะแสมีรางวัล

อยากที่รู้กันว่า สลากกินแบ่งรัฐบาลนั้น ภาครัฐกำหนดให้ราคาขายอยู่ที่ 80 บาทต่อใบ ดังนั้นไม่ว่าจะไปซื้อที่ไหนในประเทศก็จะมีราคาเท่ากันทั้งหมด แต่ความเป็นจริงแล้วที่ผ่านมายังเห็นบางส่วนที่มีการติดป้ายราคาขายไว้เกินกว่า 80 บาทอยู่บ้าง โดยเฉพาะการจัดเป็นชุดหลายใบ หรือตัวเลขที่เป็นเทรนด์ฮอตฮิต ซึ่งถือว่ามีความผิดทางกฎหมาย

รู้หรือไม่ว่า ประชาชนที่พบว่ามีการขายสลากเกินราคา สามารถแจ้งเบาะแสผ่านศูนย์เรื่องราวร้องทุกข์ สำนักงานสลากกินแบ่งรัฐบาล เบอร์โทรศัพท์ 0-2528-9999 ตลอด 24 ชั่วโมง ซึ่งจะมีการประสานข้อมูลต่อไปให้กับผู้ว่าราชการจังหวัด ผู้บังคับการตำรวจภูธรจังหวักด และผู้บัญชาการตำรวจนครบาล เพื่อเข้าจับกุมผู้ขายสลากเกินราคา โดยผู้แจ้งเบาะแสจะได้รับเงินรางวัลคดีละ 1,000 บาท

ห้ามขายสลากให้ผู้ที่อายุต่ำกว่า 20 ปี

หนึ่งในประเด็นที่หลายคนสงสัยคือ อายุเท่าไร ถึงจะสามารถซื้อสลากกิยแบ่งรัฐบาลได้บ้าง แม้ตัวบทกฎหมายอย่าง พ.ร.บ.สำนักงานสลากกินแบ่งรัฐบาล (ฉบับที่ 2) พ.ศ.2562 จะไม่ได้ระบุอย่างตรงตัว แต่มีการกำหนดบทลงโทษไว้ว่า “หากผู้ใดที่ขายสลากกินแบ่งรัฐบาลแก่บุคคล ซึ่งมีอายุต่ำกว่า 20 ปีบริบูรณ์ จะต้องระวางโทษปรับไม่เกินหนึ่งบาท” แต่ในทางเดียวกันนั้นไม่มีการกำหนดบทลงโทษสำหรับผู้ซื้อ

อายุต่ำกว่า 20 ปี ห้ามขึ้นเงินรางวัล

อีกหนึ่งเรื่องที่ต้องรู้ก่อนถูกหวย คือ ตามระเบียบสำนักงานสลากกินแบ่งรัฐบาล ว่าด้วยการกำหนดขั้นตอนการข่ายรางวัลสลากกินแบ่งรัฐบาล และหรือสลากอื่นที่สำนักงานสลากกินแบ่งรัฐบาล จัดทำขึ้นเพื่อจำหน่าย (ฉบับที่ 2) พ.ศ.2563 ได้เปลี่ยนแปลงรายละเอียดไว้ว่า

"ห้ามบุคคลที่มีอายุต่ำกว่า 20 ปีบริบูรณ์ ติดต่อขอรับวางวัล สลากกินแบ่งรัฐบาล และหรือสลากอื่น ที่สำนักงานกินแบ่งรัฐบาลจัดทำขึ้นเพื่อจำหน่าย” จากเดิมกำหนดไว้ที่อายุไม่ต่ำกว่า 18 ปีบริบูรณ์

ทั้งนี้เงื่อนไขสำคัญคือ ล็อตเตอรี่มีระยะเวลาขึ้นเงินรางวัลภายใน 2 ปีเท่านั้น นับจากงวดที่ถูกรางวัล นอกจากนี้ยังสามารถขึ้นเงินรางวัลได้กับสาขาธนาคาร 3 สถาบัน ได้แก่ ธนาคารกรุงไทย ธนาคารออมสิน และธนาคารเพื่อการเกษตรและสหกรณ์การเกษตร (ธ.ส.ก.) แต่มีเงื่อนไขที่แตกต่างกันไป

"ชาวต่างชาติ" ซื้อสลากกินแบ่งรัฐบาลไทยได้หรือไม่ ?

ตามข้อกฎหมาย ไม่ได้มีการระบุห้ามบุคคลต่างชาติซื้อสลากกินแบ่งรัฐบาลของไทย หรือเปิดกว้างให้ทุกคนได้เลือกซื้อ ขณะเดียวกันก็สามารถขึ้นเงินรางวัลได้เช่น โดยเมื่อปี 2558 พล.ต.ฉลองรัฐ นาคอาทิตย์ ผู้อำนวยการสำนักงานสลากกินแบ่งรัฐบาล ในขณะนั้นเคยอธิบายถึงกรณีนี้ไว้ว่า

“สำนักงานสลากกินแบ่งรัฐบาล ได้กำหนดการขึ้นเงินรางวัลไว้อย่างชัดเจน ไม่ว่าจะเป็นประชาชนทั่วไปหรือนักท่องเที่ยวชาวต่างชาติ โดยเงินรางวัลแต่ละประเภทจะแบ่งเป็น หากไม่เกิน 20,000 บาท จะจ่ายเงินรางวัลเป็นเงินสด โดยต้องชำระค่าอากรหรือค่าภาษีก่อนรับเงินรางวัล แต่หากเกินกว่า 20,000 บาท จ่ายเงินเป็นเช็คธนาคารกรุงไทย”

เงินรางวัลสลากกินแบ่งรัฐบาล ต้องเสียภาษีหรือไม่ ?

เงินรางวัลนั้นจะได้รับการยกเว้นภาษี โดย “ประสงค์ พูนธเนศ" อธิบดีกรมสรรพากร กล่าวว่า เงินรางวัลที่ประชาชนคนไทยหรือนักท่องเที่ยวต่างชาติที่ได้รับจากสำนักงานสลากฯ ไม่ว่าจะเป็นประเภทใดก็ตาม จะได้รับการยกเว้นภาษี ตามมาตรา 42 แห่งประมวลรัษฎากร การยกเว้นตามกฎกระทรวง ฉบับที่ 126 การยกเว้นตามพระราชกฤษฎีกา ฉบับต่างๆ เป็นต้น