ถอดรหัสชู 2 นิ้ว V Sign 'สู่ชัยชนะจริงหรือ'

เมื่อวันศุกร์ (25 มิ.ย.) พล.อ.ประยุทธ์ จันทร์โอชา นายกรัฐมนตรีและรัฐมนตรีว่าการกระทรวงกลาโหม ชูสองนิ้วรูปตัววีขณะแถลงข่าวที่ทำเนียบรัฐบาล โดยให้ความหมายว่า หมายถึง V: Vaccination การฉีดวัคซีน และ Victory ชัยชนะ แท้จริงแล้วความหมายของ V sign มีได้มากกว่านั้น 

นาธาเนียล เซลินสกี นักศึกษามหาวิทยาลัยเยล ผู้สื่อข่าวพิเศษฮัฟฟิงตันโพสต์และเนชันแนล รีวิว ออนไลน์ เคยเขียนบททัศนะวิจารณ์ลงในเว็บไซต์วอชิงตันโพสต์ช่วงที่เกิดเหตุการณ์อาหรับสปริงว่า สัญลักษณ์วีถูกใช้ในหลากหลายวัฒนธรรม หลายประเทศ และหลายทศวรรษ ตั้งแต่สงครามโลกครั้งที่ 2 จนถึงอาหรับสปริง ถูกใช้ทั้งผู้มีอำนาจและไร้อำนาจ ทั้งหนุ่มสาวและผู้เฒ่าผู้แก่ ทั้งนักรบและผู้สร้างสันติภาพ ความหมายวิวัฒนาการไปเรื่อย แต่ก็เป็นที่เข้าใจกันทั่วโลกว่าเป็นเครื่องหมายของการต่อต้าน

คนที่ชูสองนิ้วแล้วโด่งดังที่สุดในโลกคนหนึ่งหนีไม่พ้น อดีตนายกรัฐมนตรีวินส์ตัน เชอร์ชิลล์ ของอังกฤษ กับภาพถ่ายชู 2 นิ้ว  เมื่อวันที่ 19 ก.ค.1941 (พ.ศ.2484) หมายถึงการต่อสู้กับปีศาจอันชั่วร้าย ซึ่งคำว่าชัยชนะในภาษาฝรั่งเศสและเฟลมิชก็ขึ้นต้นด้วยตัว V เหมือนกัน แต่ก่อนหน้านั้นในปีเดียวกัน ดักลาส ริชชี ดีเจสถานีวิทยุบีบีซีที่ใช้นามแฝง “ผู้พันบริตตัน” เรียกร้องให้ผู้ต่อต้านในดินแดนที่ถูกนาซียึดครองใช้สัญลักษณ์ V แสดงการไม่ยอมจำนน หลังจากนั้นไม่นานขบวนการใต้ดินก็เริ่มขึ้น รูปตัววีถูกเผยแพร่ไปทั่วทั้งยุโรป

'ดับเบิลวี ความหมายใหม่'

ที่สหรัฐ สัญลักษณ์ V ได้พัฒนาไปสู่มิติใหม่ ชาวอเมริกันเชื้อสายแอฟริกันใช้เครื่องหมาย

“ดับเบิลวี” หรือชูสองนิ้วสองมือ หมายถึงชัยชนะเหนือฝ่ายอักษะในช่วงสงครามโลกครั้งที่ 2 และต่อต้านการเหยียดผิวในประเทศ

หลังปี 1945 (พ.ศ.2488) ประธานาธิบดีสหรัฐอย่างแฮร์รี ทรูแมน และดไวท์ ไอเซ็นฮาวร์ เคยใช้สัญลักษณ์ดับเบิลวี เฉลิมฉลองชัยชนะในการเลือกตั้ง ริชาร์ด นิกสันก็ทำแบบเดียวกัน แต่ที่จดจำได้มากที่สุดคือการชูดับเบิลวีเมื่อวันที่ 9 ส.ค.1974 (พ.ศ.2517) เขาลาออกจากตำแหน่งประธานาธิบดีแล้วและกำลังขึ้นเครื่องบินมารีนวันเป็นครั้งสุดท้าย จากนั้นหันหน้ามาหาทีมงาน ชูสองนิ้วสองมือสุดแขน แสดงเครื่องหมายชัยชนะเพื่อกลบเกลื่อนความน่าอับอายของตน

หลังจากนิกสัน สัญลักษณ์ V ก็ย้ายจากผู้นำทางการเมืองมาสู่วัฒนธรรมการต่อต้าน นักศึกษามหาวิทยาลัยและผู้ประท้วงใช้เป็นสัญลักษณ์ต่อต้านสงครามเวียดนาม จากนั้นเข้าสู่บริบททางวัฒนธรรมในยุควูดสต็อก สัญลักษณ์ V ใช้กันทั่วไปหมายถึงสันติภาพ และการต่อสู้กับอุตสาหกรรมอาวุธ

V ล้มเจ้าอิหร่าน

ต่อมาไม่นานสัญลักษณ์ V ก็ไปถึงตะวันออกกลาง ยัสเซอร์ อาราฟัต ผู้นำชาวปาเลสไตน์ ใช้เครื่องหมายนี้ตั้งแต่ปี 1969 (พ.ศ.2512) เพื่อเน้นย้ำการต่อต้านอิสราเอล

(ยัสเซอร์ อาราฟัต)

กลุ่มก่อการร้ายแบล็กเซ็ปเทมเบอร์ และฝูงชนเลบานอนใช้ในทศวรรษ 70 และช่วงปลายทศวรรษ ชาวอิหร่านใช้สัญลักษณ์ V ในการปฏิวัติโค่นกษัตริย์ชาห์ ปาเลวี

แทตเชอร์ก็ V 

กลับมาที่ยุโรป เครื่องหมาย V เพื่อชัยชนะกลับมามีชีวิตชีวาอีกครั้งในทศวรรษ 80 นายกรัฐมนตรีมาร์กาเร็ต แทตเชอร์ ใช้ในช่วงสงครามฟอล์คแลนด์อ

(อดีตนายกรัฐมนตรีมาร์กาเร็ต แทตเชอร์) 

ในเวลาเดียวกันนักเคลื่อนไหวโซลิดาริตีโปแลนด์ ใช้ V ประท้วงสหภาพโซเวียต หลังจากใช้ V ต้านนาซีมาเมื่อ 40 ปีก่อน และเมื่อกำแพงเบอร์ลินพังทลาย มีการใช้ V เป็นสัญลักษณ์การชุมนุมเพื่อเสรีภาพเยอรมนีตะวันออกบ่อยครั้ง

การชูสองนิ้วมีความหมายมากยิ่งขึ้นในทางประวัติศาสตร์ เมื่อชาวอิรักชูสองนิ้วเปื้อนหมึกจากการไปใช้สิทธิเลือกตั้งสมาชิกรัฐสภาปี 2548 การเลือกตั้งทั่วไปครั้งแรกของประเทศนับตั้งแต่นานาชาตินำโดยสหรัฐรุกรานแล้วโค่นซัดดัม ฮุสเซ็นลง

ที่อิหร่านสัญลักษณ์ตัววีกลับมาเช่นกันในการจลาจลปี 2552 ไม่ยอมรับผลการเลือกตั้งที่ประธานาธิบดีมาห์มูด อาห์มาดิเนจาด คว้าชัยชนะอีกครั้ง จากนั้นเครื่องหมาย V ไปถึงภาคใต้ของซูดานในการลงประชามติเป็นเอกราชจากตอนเหนือ เมื่อต้นปี 2554 ตามด้วยการประท้วงอาหรับสปริงในลิเบีย อียิปต์ เยเมน จอร์แดน และบาห์เรน ทุกที่ล้วนชูสองนิ้วสัญลักษณ์ V

ในประเทศไทยผู้ประท้วงเรียกร้องประชาธิปไตยนำโดยคนรุ่นใหม่ ที่กระแสแรงมากในปี 2563 สมาทานเครื่องหมาย “ชู 3 นิ้ว” จากภาพยนตร์ดัง The Hunger Games  เป็นสัญลักษณ์ในการต่อสู้ แต่เมื่อโควิดระบาดและแกนนำถูกคุมขังการประท้วงอ่อนแรงลงไปมาก อย่างไรก็ตาม ด้วยปัญหาโควิดที่ถาโถม รัฐบาลไม่สามารถแก้ไขสถานการณ์ได้ทันท่วงทีโดยเฉพาะการฉีดวัคซีนที่ยังล่าช้าอยู่มาก ม็อบหลายกลุ่มถือฤกษ์วันปฏิวัติสยาม 24 มิ.ย.ที่ผ่านมา ชุมนุมประท้วงอีกครั้ง จึงถึงเวลาต้องจับตาม็อบ 3 นิ้ว กับ 2 นิ้วเพื่อชัยชนะของนายกรัฐมนตรีว่าใครจะมีพลังมากกว่ากัน  แต่ตามข้อเท็จจริงทางกายภาพ 3 นิ้วนั้นมากกว่า 2 นิ้วแน่นอน