'โควิดลงปอด' มีอาการแบบไหน? ชวนรู้วิธีทดสอบขณะรอเตียง
เช็คอีกที! คนที่เข้ารับการตรวจหาเชื้อโควิดแล้วพบว่า "ติดโควิด" ต้องรู้อาการ "โควิดลงปอด" เป็นแบบไหน? และมีวิธีการทดสอบตนเองอย่างไร? ระหว่างการติดต่อเข้าระบบสาธารณสุขและรอเตียง
ยิ่งมีผู้ติดเชื้อเพิ่มมากขึ้นเท่าไหร่ ก็ยิ่งส่งผลให้การส่งตัวผู้ป่วยเข้าระบบล่าช้ามากขึ้นเท่านั้น ทางออกของวิกฤตินี้ จึงต้องมีการปรับแผนดำเนินงานเพื่อให้ผู้ป่วยเข้าถึงระบบการรักษาได้รวดเร็วมากขึ้น แต่ระหว่างรอการติดต่อกลับของเจ้าหน้าที่นั้น ผู้ป่วยหลายคนก็กังวลว่าอาการป่วยของตนเองร้ายแรงแค่ไหน? เชื้อโควิดลงปอดหรือยัง? และต้องดูแลตัวเองระหว่างรอเตียงอย่างไร?
กรุงเทพธุรกิจออนไลน์ สรุปมาให้รู้กันชัดๆ อีกครั้ง ดังนี้
1. เช็คอาการตัวเอง เขียว/เหลือง/แดง ?
กรมควบคุมโรค แจ้งอาการของผู้ป่วยโควิด-19 มี 3 สี แยกประเภทดังนี้
ผู้ป่วยสีเขียว : เจ็บคอ ไม่ได้กลิ่น ไม่รู้รส มีผื่น ถ่ายเหลว ตาแดง อุณหภูมิร่างกาย 37.5 องศาขึ้นไป
ผู้ป่วยสีแดง : หอบเหนื่อยหนักมาก แน่นหน้าอก หายใจเจ็บ อ่อนเผลีย ตอบสนองช้า ไม่รู้สึกตัว
ข่าวที่เกี่ยวข้อง :
2. "โควิดลงปอด" มีอาการแบบไหน?
โดยทั่วไปหากป่วยโควิดแล้วอาหารทรุดลงในขั้นที่เรียกว่า "โควิดลงปอด" ส่วนใหญ่จะเป็นผู้ป่วยระดับสีเหลืองและสีแดง หมายความว่าจะมีอาการป่วยมากกว่าระดับสีเขียว ได้แก่
- มีไข้สูงมากกว่า 37.5 องศา °C
- ไอแห้ง/ไอมีเสมหะ และมีน้ำมูก
- ไม่ได้กลิ่น ไม่รับรส ท้องเสีย/ถ่ายเหลว บ่อยครั้งต่อวัน
- หายใจลำบาก รู้สึกหายใจได้ไม่เต็มปอด
- รู้สึกเหนื่อยหอบ เหนื่อยง่ายขึ้น แน่นหน้าอก
- มีอาการแทรกซ้อนจากโรคอื่นๆ
3. วิธีทดสอบว่า "โควิดลงปอด" หรือยัง?
มีข้อมูลจาก นายแพทย์ธนีย์ ธนียวัน อาจารย์แพทย์ผู้เชี่ยวชาญโรคปอด การปลูกถ่ายปอด และวิกฤติบำบัด สหรัฐอเมริกา Doctor Tany (9 ก.ค. 64) ระบุว่า เมื่อรู้ผลตรวจว่า "ติดโควิด" ให้ดำเนินการติดต่อเจ้าหน้าที่เพื่อหาเตียงและเข้าสู่ระบบตามมาตรการ
ระหว่างรอ หากสงสัยว่าเชื้อโควิดลงปอดหรือไม่? สามารถทดสอบด้วยวิธีเดินไปมาในห้อง ปกติแค่เดินในห้องคนเราจะไม่เหนื่อย แต่ถ้าเดินในห้องแล้วเหนื่อยผิดปกติ หรือลุกยืน/ลุกนั่ง 2-3 ครั้งแล้ว "เหนื่อย" และวัดออกซิเจนในเลือดได้ 94% ลงไป ให้สงสัยว่าโควิดลงปอดไว้ก่อน
นอกจากนี้ยังมีวิธีทดสอบจาก นายแพทย์ นิธิพัฒน์ เจียรกุล สาขาวิชาโรคระบบการหายใจและวัณโรค ศิริราช (สมาคมอุรเวชช์แห่งประเทศไทย) เผยถึงวิธีเช็คอาการปอดอักเสบเบื้องต้น(เชื้องลงปอด) โดยเรียกว่า sit-to-stand tests ซึ่งอธิบายเอาไว้ดังนี้
1. เตรียมเก้าอี้ สวมเครื่องวัดออกซิเจนปลายนิ้วเอาไว้ ดูค่าที่วัดได้แล้วจำไว้ ยืนเท้าเอวบริเวณหน้าเก้าอี้
2. จากนั้นให้นั่งเต็มก้นลงบนเก้าอี้แล้วลุกขึ้นยืนตรงทันที โดยไม่ใช้มือดันเก้าอี้ และกลับไปนั่งเต็มก้นอีกครั้ง ทำซ้ำให้เร็วเท่าที่ทำได้ ภายใน 1 นาที (คนปกติที่ไม่ป่วยควรทำได้ 20-30 ครั้งใน 1 นาที) แต่ถ้าเหนื่อยและไม่ไหวให้หยุดทำทันที
3. เช็คดูที่เครื่องวัดออกซิเจนอีกครั้ง ถ้าออกซิเจนลดลงจากเดิม 3% ขึ้นไป เรียกว่าพบ desaturation (ต้องวัดและแสดงผลติดกัน 2-3 ครั้ง) แปลว่าปอดมีปัญหา ปอดผิดปกติ ควรปรึกษาแพทย์
4. สำหรับคนที่ทำได้ครบ 1 นาที ก็ให้มาดูที่เครื่องวัดออกซิเจนเช่นกัน หากวัดค่าได้เท่าเดิม หรือเปลี่ยนแปลงเล็กน้อย 1-2% เรียกว่าไม่พบ desaturation ให้ถือว่าการทดสอบเสร็จสมบูรณ์ และปอดปกติดี
*ข้อห้าม : คนที่ไม่ควรทดสอบด้วยวิธีนี้ คือ ผู้สูงอายุ ผู้ที่ทรงตัวได้ไม่ดี และผู้ที่สัญญาณชีพไม่คงที่
อีกหนึ่งวิธีที่สามารถทดสอบได้เช่นกัน นั่นคือ การ การเดินเร็วๆ ต่อเนื่องเป็นเวลา 6 นาที แล้ววัดค่าออกซิเจนปลายนิ้ว ถ้าลดลงเกิน 3% แปลว่าปอดมีปัญหา ปอดผิดปกติ ควรปรึกษาแพทย์เช่นกัน
4. วิธีดูแลตัวเองระหว่างรอเตียง เมื่อโควิดลงปอด
นายแพทย์ธนีย์ แนะนำว่าผู้ป่วยที่มีอาการโควิดลงปอด จะเหนื่อยมากผิดปกติ ดังนั้นระหว่างรอเจ้าหน้าที่มารับเข้าระบบ ให้นอนคว่ำ เนื่องจากปอด 2 ใน 3 จะอยู่ด้านหลัง เพื่อให้ปอดไม่มีการกดทับ และทำงานได้ดีขึ้น และปฏิบัติดังนี้
- ให้นอนคว่ำ และกอดหมอนไว้ที่หน้าอก เพื่อให้นอนสบายขึ้น
- หากนอนคว่ำไม่ได้ หายใจไม่ออก ให้นอนกึ่งตะแคงกึ่งคว่ำ 45 องศามาทางเตียง
- กรณีคนท้องให้นอนตะแคง เอาด้านซ้ายลง
- ระหว่างนอนคว่ำ ให้ขยับขาบ่อยๆ เพื่อป้องกันการเกิดลิ่มเลือด เช่น ยืดงอขา หรือยืดเหยียดปลายเท้า เป็นต้น
- หากยังทานอาหารได้ ให้พยายามทานให้เพียงพอ และดื่มน้ำมากๆ ประมาณ 2 - 2.5 ลิตรต่อวัน
- หากในกรณีที่ทานอาหารไม่ได้เลย ควรดื่มน้ำเกลือแร่ทดแทน หากหาซื้อเกลือแร่ไม่ได้ ให้ใช้เกลือ 1 ช้อนชาและน้ำตาล ผสมลงในน้ำแก้วใหญ่ๆ แล้วดื่ม
- ถ้าเหนื่อยมาก เมื่อปวดถ่ายเบาหรือถ่ายหนักก็ตาม อย่าลุกไปเข้าห้องน้ำคนเดียว เพราะการนั่งเบ่งถ่ายในขณะที่ร่างกายมีออกซิเจนต่ำ จะทำให้หน้ามืด หมดสติ และหัวใจหยุดเต้นได้
- ให้เตรียมห้องน้ำไว้ข้างเตียงดีที่สุด เช่น กระโถน, คอมฟอร์ท100 (กระบอกปัสสาวะ), กระดาษหรือผ้ารองของเสีย ไม่ต้องอาย ไม่ต้องห่วงสุขลักษณะใดๆ เพราะหากโควิดลงปอดแล้ว ชีวิตท่านสำคัญที่สุด
- หากท้องผูกให้ทานยาระบายอ่อนๆ
-----------------------------
อ้างอิง :
