ประวัติ 'แม่คำปุน ศรีใส' อาลัยศิลปินแห่งชาติ ผู้สืบทอดศิลปะทอผ้า อายุ 91 ปี

"กรุงเทพธุรกิจออนไลน์" พามาเปิดประวัติ "แม่คำปุน ศรีใส" อาลัยศิลปินแห่งชาติ 2561 ผู้สืบทอดศิลปะการทอผ้า "ทอผ้าไหม" สาขาทัศนศิลป์ (ประณีตศิลป์–ทอผ้า) ลวดลายวิจิตรพิสดาร สิริอายุ 91 ปี โดยยึดรากฐานการทอผ้าอีสาน "หมี่ - ขิด - ยก - จก" เป็นพื้นฐาน ผลงานเด่นได้ใช้เป็นเครื่องแต่งกายของตัวเอกในภาพยนตร์ เรื่อง "ตำนานสมเด็จพระนเรศวร" อีกด้วย

นายประสพ เรียงเงิน อธิบดีกรมส่งเสริมวัฒนธรรม (สวธ.) เปิดเผยว่า นางคำปุน ศรีใส ศิลปินแห่งชาติ สาขาทัศนศิลป์ (ประณีตศิลป์–ทอผ้า) พุทธศักราช 2561 ได้ถึงแก่กรรมอย่างสงบ เมื่อวันอาทิตย์ที่ 14 กรกฎาคม 2567 สิริอายุ 91 ปี 

กำหนดการบำเพ็ญกุศล พิธีสวดพระอภิธรรม ระหว่างวันที่ 14-23 กรกฎาคม 2567 

• ถวายภัตตาหารเพล เวลา 10.00 น. 
• สวดพระอภิธรรม เวลา 19.00 น. 
• ณ บ้านคำปุน อำเภอวารินชำราบ จังหวัดอุบลราชธานี 
• กำหนดพิธีพระราชทานเพลิงศพ ในวันที่ 24 กรกฎาคม 2567 เวลา 16.00 น. ณ เมรุชั่วคราว วัดศรีอุบลรัตนาราม จังหวัดอุบลราชธานี

 

 
ในการนี้ นางนวลพรรณ ล่ำซำ ประธานกรรมการกองทุนส่งเสริมงานวัฒนธรรม ได้มอบหมายให้กองกองทุนส่งเสริมงานวัฒนธรรม โดยกลุ่มสวัสดิการศิลปินแห่งชาติฯ ดำเนินการจัดสวัสดิการช่วยเหลือ ดังนี้ คือ 

มอบเงินช่วยเหลือเมื่อเสียชีวิตเพื่อร่วมการบำเพ็ญกุศลศพ จำนวน 20,000 บาท ค่าเครื่องเคารพศพ 3,000 บาท  ค่าจัดทำหนังสือเพื่อเผยแพร่ผลงานเมื่อเสียชีวิตเท่าที่จ่ายจริงไม่เกิน 150,000 บาท ด้วย

เปิดประวัติแม่คำปุน ศรีใส อาลัยศิลปินแห่งชาติ 2561 สาขาทัศนศิลป์ (ประณีตศิลป์–ทอผ้า) ผู้สืบทอดศิลปะทอผ้า "ทอผ้าไหม" 

นางคำปุน ศรีใส เกิดเมื่อวันที่ 5 มกราคม พ.ศ. 2476 ณ อำเภอยโสธร จังหวัดอุบลราชธานี จบการศึกษาระดับประถมศึกษา จากโรงเรียนสามัคคีวัฒนา จังหวัดอุบลราชธานี 

แม่คำปุน ได้รับการสืบทอดศิลปะการทอผ้าไหมจากบรรพบุรุษตั้งแต่วัยเยาว์ ทั้งการทอผ้าไหมสีต่าง ๆ ผ้าไหมมัดหมี่ชนิด 2 ตะกอ 3 ตะกอ และ 4 ตะกอ

รวมถึงผ้าไหมยกเงินผ้าไหมยกทอง ทั้งยังได้พัฒนาการทอผ้าไหมให้มีลวดลายวิจิตรพิสดาร โดยยึดรากฐานการทอผ้าอีสาน คือ หมี่ ขิด ยก และ จก เป็นพื้นฐาน และพัฒนาผ้าไหมให้มีลวดลายหลากหลายยิ่งขึ้น 

โดยผ้าที่มีชื่อเสียงของบ้านคำปุนคือ ผ้าไหมมัดหมี่ผสม การจก (การปัก) ด้วยไหมสีต่าง ๆ มีทั้งไหมเงินไหมคำลงบนผืนลายผ้า เพื่อให้เกิดแสงเลื่อมพรายเมื่อต้องแสงไฟ ช่วยให้ผ้ามีความงดงามวิจิตรตระการตามากขึ้น อันเป็นเอกลักษณ์เฉพาะอันโดดเด่นของผ้า

 

ผลงาน-รางวัลเชิดชูเกียรติแม่คำปุน ศรีใส

จากความคิด ปรัชญาและความสามารถในการสร้างสรรค์งานฝีมือด้วยลวดลายที่เต็มไปด้วยศิลปะ ตลอดจนกรรมวิธีในการทอ การให้สีผ้าและการเลือกวัสดุที่มีคุณภาพ ที่มีความละเอียดประณีตในทุกขั้นตอน 

จึงทำให้ผ้าทอของนางคำปุนได้รับความสนใจจากบุคคลผู้มีชื่อเสียงของประเทศนําไปใช้ในพิธีการต่าง ๆ อยู่เสมอ เช่น ในการหมั้น การเข้าเฝ้าฯ เป็นต้น

และยังได้ใช้เป็นเครื่องแต่งกายของตัวเอกในภาพยนตร์ เรื่อง "ตำนานสมเด็จพระนเรศวร” 

• รางวัลที่ได้รับ เช่น ผู้มีผลงานดีเด่นทางด้านวัฒนธรรม สาขาทัศนศิลป์ (ศิลปหัตถกรรม เครื่องถักทอ) จากคณะกรรมกรรมการวัฒนธรรมแห่งชาติ พ.ศ. 2537 
• รางวัลยกย่องเชิดชูเกียรติศิลปินมรดกอีสาน สาขาทัศนศิลป์ (หัตถกรรมผ้าทอ) ประจำปีพุทธศักราช 2558 จากมหาวิทยาลัยขอนแก่น 
• แม่คำปุน จึงได้รับการยกย่องเชิดชูเกียรติเป็นศิลปินแห่งชาติ สาขาทัศนศิลป์ (ประณีตศิลป์ - ทอผ้า) พุทธศักราช 2561

อ้างอิง-ภาพ : กรมส่งเสริมวัฒนธรรม