ศาลาไทยเฉลิมพระเกียรติฯ แห่งเมืองโลซานน์ อนุสรณ์สถานน้อมรำลึก ร.9

ในการก่อสร้างศาลาไทยเฉลิมพระเกียรติฯ ได้รับการออกแบบโดยก่อเกียรติ ทองผุด นายช่างศิลปกรรมระดับทักษะพิเศษรวบรวมรายละเอียดความเป็นไทยไว้อย่างงดงาม

“โครงการนี้ เกิดขึ้นโดยทางสมาคมนักเรียนเก่าสวิสส์ ในพระอุปถัมภ์สมเด็จพระเจ้าพี่นางเธอเจ้าฟ้า กัลยาณิวัฒนา กรมหลวงนราธิวาสราชนครินทร์ เชิญอาจารย์อาวุธ (ศาสตราภิชาน พลอากาศตรี อาวุธ เงินชูกลิ่น อดีตอธิบดีกรมศิลปากร) ไปดูสถานที่สำหรับสร้างศาลาไทยเฉลิมพระเกียรติฯ เพื่อเป็นแนวทางในการออกแบบว่าจะเป็นยังไง”

รับไม้ต่อจากครูผู้ให้วิชา

“ต่อมา อาจารย์อาวุธมอบหมายให้ผมเป็นผู้ขยายแบบร่างในอัตราส่วนต่างๆ ร่วมกับนายช่างอื่นๆ ผมฟังแนวคิดของท่าน พูดเสมอว่า สวิตเซอร์แลนด์ เป็นประเทศที่พระราชวงศ์ไทยในราชสกุลมหิดล ได้แก่ ในหลวง รัชกาลที่ 8 ในหลวง รัชกาลที่ 9 สมเด็จพระศรีนครินทรบรมราชชนนี สมเด็จพระเจ้าพี่นางเธอ เจ้าฟ้ากัลยาณิวัฒนา กรมหลวงนราธิวาสราชนครินทร์เคยประทับ ล้วนแล้วแต่มีความทรงจำมากมาย

ดังนั้น การออกแบบจึงสะท้อนความหมายผ่านลวดลายต่างๆ บนรูปทรงศาลาไม้จัตุรมุข ตามแบบสถาปัตยกรรมไทยโบราณ เช่น ยอดมณฑปศาลาไทยเฉลิมพระเกียรติฯ ประกอบ 5 ชั้น มีหน้าบันสี่ด้าน โดยสองด้าน ประดับพระปรมาภิไธย อปร. พระปรมาภิไธย ภปร.

อีกหนึ่งด้าน ประดับพระนามาภิไธย สว. และด้านทิศเหนือ ประดับตราสัญลักษณ์งานฉลองสิริราชสมบัติครบ 60 ปี พระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร หลังจากนั้น เมื่ออาจารย์อาวุธไม่อยู่แล้ว ผมได้รับมอบหมายให้เป็นผู้ดำเนินการต่อจนสำเร็จ”

ก่อเกียรติ ร้อยเรียงลำดับงานที่อาจารย์อาวุธ ผู้เป็นทั้งผู้บังคับบัญชาและครูผู้ถ่ายทอดวิชาความรู้งานศิลปะไทยอย่างเป็นขั้นเป็นตอน

“เมื่อการร่างและขยายแบบเสร็จสิ้น นำไปสู่การก่อสร้างศาลาไทยเฉลิมพระเกียรติฯ โดยทุกชิ้นส่วนทำที่เมืองไทย นำมาประกอบให้เป็นศาลาทั้งหลัง เพื่อให้เห็นว่ามีส่วนไหนที่เราต้องปรับปรุงแก้ไข

จากนั้นค่อยรื้อออกเป็นส่วนๆ เพื่อสะดวกต่อการขนส่งมาทางเรือ นำมาประกอบอีกครั้งที่สวิตเซอร์แลนด์ ในขั้นตอนนี้เป็นการทำงานร่วมกับช่างฝีมือไทยและเทศบาลเมืองโลซานน์ เราเรียนรู้อีกหลายอย่าง ตั้งแต่การเข้าไม้ ว่าจะต้องเริ่มจากเสาต้นไหนก่อน วิธีการสับขื่อเข้ากับคาน วิธีติดตั้งนั่งร้านที่ต้องมีแนวทางป้องกันการเกิดอุบัติเหตุ การใช้เครนยกชิ้นส่วนศาลาไทยเฉลิมพระเกียรติฯ ที่ไม่ส่งผลกระทบต่องานลงรักปิดทอง แล้วยังมีเรื่องความชื้นอากาศที่อาจทำให้กระจกสีหลุดร่อนออกมา จนเสียหาย

ความที่เรามีเวลาจำกัด คณะทำงานก็อยากทำแบบหามรุ่งหามค่ำ เพื่อให้เสร็จทันตามกำหนด แต่ด้วยข้อกฎหมายห้ามทำงานเกินวันละ 8 ชั่วโมงต่อวัน เราจำเป็นต้องปฏิบัติตามเคร่งครัด

ส่วนผม มีเวลาอยู่ที่สวิตแค่ 15 วัน งานศาลาไทยเฉลิมพระเกียรติฯ ยังไม่ทันเรียบร้อยดี ก็ต้องรีบขึ้นเครื่องบินกลับเมืองไทยแล้ว เพราะยังมีงานที่กรุงเทพฯ คั่งค้างอีกมาก แต่คนที่พาผมไปขึ้นเครื่องบิน ดูเวลาที่ตั๋วผิด กลายเป็นว่าผมตกเครื่องในที่สุด เลยอยู่ที่สวิตเซอร์แลนด์นานเป็นอาทิตย์ กว่าจะหาตั๋วเครื่องบินใบใหม่ได้ ยากมาก เพราะตรงกับช่วงที่เด็กไทยต้องกลับบ้านตอนปิดเทอมพอดี” ก่อเกียรติ เล่าไปขำไป

“แต่ก็มีเรื่องดีๆ เกิดขึ้นนะ ผมกลับมาที่ศาลาไทยเฉลิมพระเกียรติฯ อีกรอบ คนที่เจอผมทั้งหัวเราะ ทั้งแซวกันใหญ่ ตอนที่ผมเดินอยู่ริมทะเลสาบ มองเห็นในศาลาไทยในระยะไกลแบบที่ไม่เคยสังเกตมาก่อน”

ความทรงจำถัดมา 

แม้ว่างานสร้างศาลาเฉลิมพระเกียรติฯ จะสำเร็จลุล่วงแล้ว สมาคมนักเรียนเก่าสวิสส์ ในพระอุปถัมภ์ฯ จัดทำโครงการจัดสร้างพระบรมรูปพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร เพื่อประดิษฐานพระบรมรูปรัชกาลที่ 9 ภายในศาลาเฉลิมพระเกียรติฯ เป็นลำดับต่อมา

สำหรับพระบรมรูปรัชกาลที่ 9 นั้น มีขนาดความกว้าง 56 เซนติเมตร ความลึก 27 เซนติเมตร ความสูง 74 เซนติเมตร น้ำหนักประมาณ 40 กิโลกรัม ผลงานออกแบบโดยวัชระ ประยูรคำ ประติมากร เพื่อเป็นของขวัญมอบให้แก่เมืองโลซานน์และรัฐโวด์ ในโอกาสครบ 72 ปีของสมาคมดังกล่าว ซึ่งพ้องกับการฉลอง 90 ปีแห่งการสถาปนาความสัมพันธ์ทางการทูตระหว่างไทยและสวิตเซอร์แลนด์อย่างเป็นทางการ

ทั้งยังได้รับพระมหากรุณาธิคุณจากสมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี เสด็จพระราชดำเนินไปทรงถวายราชสักการะเป็นปฐมฤกษ์เมื่อวันที่ 14 กันยายนที่ผ่านมา

“ครั้งนี้อาจารย์อ๊อด (วัชระ ประยูรคำ) เป็นคนปั้นพระบรมรูป ร.9 ส่วน ผมเป็นผู้ออกแบบแท่นฐานพระบรมรูป นับเป็นเกียรติสูงสุดในชีวิตที่ได้ถวายงานอีกครั้ง โดยนำพระราชจริยวัตรอันงดงามของพระองค์ท่าน สื่อความหมายต่างๆ ไม่ว่าจะเป็นรูปสิงห์โค้ง มีครุฑรองรับฐานทั้ง 8 เหลี่ยม ขนาบข้างซ้ายและขวาด้วยพานพุ่มดอกไม้ สร้างความโดดเด่นด้วยงานลงยาสีเหลือง สัญลักษณ์แทนความรักและน้อมรำลึกถึงพระมหากรุณาธิคุณในหลวงรัชกาลที่ 9 ผู้เป็นที่รักยิ่งของปวงชนชาวไทยตลอดไป”

หมายเหตุ

ผู้สนใจสามารถเข้าร่วมชมพระบรมรูปจำลองประดิษฐานบนแท่นฐานจำลองรูปแบบเดียวกับของจริงที่เมืองโลซานน์ ในงาน “เทิดไท้พระภูมิบาล โลซานน์สถิต” จัดโดยสมาคมนักเรียนเก่าสวิสส์ ในพระอุปถัมภ์สมเด็จพระเจ้าพี่นางเธอเจ้าฟ้า กัลยาณิวัฒนา กรมหลวงนราธิวาสราชนครินทร์ ร่วมกับ กระทรวงวัฒนธรรม และสยามพิวรรธน์ ภายในงาน จัดแสดงนิทรรศการภาพถ่ายความเป็นมาของศาลาไทยเฉลิมพระเกียรติฯ พร้อมชมโมเดลจำลองโครงการพระราชดำริของในหลวง รัชกาลที่ 9  

การจำหน่ายหนังสือที่ระลึก “โลซานน์ ...สถานสถิต” บันทึกเรื่องราวเกี่ยวกับการสร้างและบูรณะศาลาไทยเฉลิมพระเกียรติฯ โครงการจัดสร้างพระบรมรูปพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร และพระราชพิธีถวายราชสักการะพระบรมรูปฯ เป็นปฐมฤกษ์ ณ เมืองโลซานน์ การออกร้านสินค้าจากสวิสและไทยภาพวาดจากนักเรียนที่ต้องการการดูแลพิเศษ โดยรายได้ส่วนหนึ่งจากการจำหน่ายจะนำเข้าสมทบโครงการทุนการศึกษาสำหรับนักเรียนขาดแคลนทุนทรัพย์และกิจกรรมสาธารณกุศลของสมาคมฯ ที่ดำเนินการมาอย่างต่อเนื่อง ตั้งแต่วันนี้ถึงวันที่12 ธ.ค.นี้ ที่ไลฟ์สไตล์ฮอลล์ ชั้น 2 ศูนย์การค้าสยามพารากอน