“ประวิตร” คุมเบ็ดเสร็จ

ต้องบอกว่าถึงเวลานี้ อำนาจของรักษาราชการแทนนายกรัฐมนตรี ที่ชื่อ พล.อ.ประวิตร วงษ์สุวรรณ รองนายกรัฐมนตรี “เบ็ดเสร็จ” ที่เป็นแบบนี้เพราะคำสั่งนายกรัฐมนตรี เมื่อ 30 ส.ค. 2565 มีมติแก้คำสั่งสำนักนายกรัฐมนตรีที่ 237/2563 เพิ่มอำนาจ รักษาราชการแทนนายกรัฐมนตรี

ทั้งนี้ คำสั่งสำนักนายกรัฐมนตรีที่ 237/2563 สาระคือ มอบหมายให้รองนายกรัฐมนตรีรักษาราชการแทนนายกรัฐมนตรี และปฏิบัติราชการแทนนายกรัฐมนตรี ในกรณีรัฐมนตรีประจำสำนักนายกรัฐมนตรีไม่อยู่หรือไม่อาจปฏิบัติราชการได้หรือไม่มีผู้ดำรงตำแหน่ง

โดยในคำสั่งนายกรัฐมนตรีระบุว่า ในกรณีที่นายกรัฐมนตรีไม่อาจปฏิบัติราชการได้ คณะรัฐมนตรีมอบหมายให้รองนายกรัฐมนตรีเป็นผู้รักษาราชการแทนนายกรัฐมนตรีตามลำดับ ดังนี้

1. พล.อ.ประวิตร วงษ์สุวรรณ

2. นายวิษณุ เครืองาม

3. นายอนุทิน ชาญวีรกูล

4. นายจุรินทร์ ลักษณวิศิษฏ์

5. นายดอน ปรมัตถ์วินัย

6. นายสุพัฒนพงษ์ พันธ์มีเชาว์

นอกจากนี้ ในคำสั่งเมื่อปี 2563 ยังระบุว่า ในระหว่างการรักษาราชการแทนนายกรัฐมนตรี ผู้รักษาราชการแทนข้างต้น จะสั่งการใดเกี่ยวกับการบริหารงานบุคคลและการอนุมัติเงินงบประมาณ อันอยู่ในอำนาจของนายกรัฐมนตรีได้ ต้องได้รับความเห็นชอบจากนายกรัฐมนตรีเสียก่อน

ตรงนี้ จะบอกว่า พล.อ.ประวิตร จะโยกย้ายข้ารายการ และอนุมัติงบประมาณ นั้น ต้องปรึกษาพล.อ.ประยุทธ จันทร์โอชา นายกรัฐมนตรี เสียก่อน แต่การประชุม ครม. 30 ส.ค. 2565 ยกเลิกเงื่อนไขนี้ เท่ากับว่า พล.อ.ประวิตร ทำได้ทุกอย่างในหน้าที่ของนายกรัฐมนตรี ที่สำคัญไปกว่านี้ มีผลย้อนหลังไปถึง 24 ส.ค. 2565 โดยในคำสั่งระบุอำนาจใหม่ไว้ว่า

1. มีอำนาจหน้าที่เช่นเดียวกับนายกรัฐมนตรี และมีอำนาจหน้าที่ในการเป็นประธานกรรมการในคณะกรรมการหรือองค์กรใด

2. จะสั่งการใดเกี่ยวกับการบริหารงานบุคคลและการอนุมัติเงินงบประมาณอันอยู่ในอำนาจของนายกรัฐมนตรี ต้องได้รับความเห็นชอบจากรองนายกรัฐมนตรี รักษาราชการแทนนายกรัฐมนตรี ตรงจุดนี้เท่ากับว่า “พล.อ.ประวิตร ปรึกษาตัวเอง และทำได้เลย”

วิษณุ เครืองาม รองนายกรัฐมนตรี อธิบายว่า ชี้แจงต่อที่ประชุมว่าไม่มีสุญญากาศ ครม.อำนาจเต็ม ไม่ใช่ ครม.รักษาการ คนรักษาการนายกรัฐมนตรีมีคนเดียวคือ พล.อ.ประวิตร วงษ์สุวรรณ รองนายกรัฐมนตรี ตามมาตรา 41 ของ พ.ร.บ. ระเบียบบริหารราชการแผ่นดิน ที่ระบุว่าถ้านายกฯ ไม่อาจปฏิบัติหน้าที่ได้ ให้รองนายกฯ คนหนึ่งเป็นผู้รักษาราชการแทน ตามที่ ครม.มีมติมอบหมาย หากมีรองนายกฯ หลายคน ให้ ครม. เป็นจัดลำดับ หากไม่มี ให้ ครม. เลือกรัฐมนตรีขึ้นมา

วันนี้ไม่ไปไกลถึงขั้นนั้น เพราะมีการออกคำสั่งสำนักนายกฯ ไว้เมื่อปี 63 จัดลำดับไว้แต่คำสั่งสำนักนายกฯ ที่จัดลำดับไว้ มีการระบุว่า เวลารักษาราชการนั้นสามารถจัดการอะไรได้หมดทุกอย่าง ยกเว้นการแต่งตั้งและเรื่องงบประมาณจะต้องปรึกษานายกฯ เสียก่อน

วันนี้มีการเสนอคำสั่งสำนักนายกฯ ปรับปรุงคำสั่งดังกล่าว เพราะเป็นไปไม่ได้ที่พล.อ.ประวิตร เมื่อรักษาการแล้ว หากมีการแต่งตั้งโยกย้ายหรือมีเรื่องงบประมาณ จะต้องไปปรึกษา พล.อ.ประยุทธ์ จันทร์โอชา นายกรัฐมนตรี และ รมว.กลาโหม ที่อยู่ระหว่างหยุดปฏิบัติหน้าที่ จึงต้องแก้คำสั่งตัดประโยคนี้ออกไปเพื่อให้มีอำนาจเต็ม และมีผลย้อนหลังไปถึงวันที่ 24 ส.ค. 2565