3 มี.ค.ศาล รธน.นัดชี้ขาดคำร้อง กกต.ตีความอำนาจหน้าที่แบ่งเขตเลือกตั้ง 66

เมื่อวันที่ 21 ก.พ. 2566 ที่สำนักงานศาลรัฐธรรมนูญ มีรายงานข่าวแจ้งว่า ที่ประชุมตุลาการศาลรัฐธรรมนูญ ได้นัดปรึกษาหารือ หรือลงมติตามคำร้องของคณะกรรมการการเลือกตั้ง (กกต.) ที่ขอให้พิจารณาวินิจฉัยปัญหาเกี่ยวกับอำนาจหน้าที่ และอำนาจของ กกต.ในการกำหนดจำนวน ส.ส.ที่แต่ละจังหวัดพึงมี ตามรัฐธรรมนูญ มาตรา 210 (2) ในการเลือกตั้ง 2566

เบื้องต้นมีรายงานว่า ศาลรัฐธรรมนูญ รับคำร้องดังกล่าวแล้ว และนัดอภิปรายเพื่อนำไปสู่การลงมติ ในวันที่ 3 มี.ค. 2566

โดยศาลรัฐธรรมนูญพิจารณาข้อเท็จจริงตามคำร้องและเอกสารประกอบคำร้องแล้ว เห็นว่า รัฐธรรมนูญ มาตรา 210 วรรคหนึ่ง (2) บัญญัติให้ศาลรัฐธรรมนูญมีหน้าที่และอำนาจพิจารณาวินิจฉัยปัญหาเกี่ยวกับหน้าที่และอำนาจของสภาผู้แทนราษฎร วุฒิสภา รัฐสภา คณะรัฐมนตรี หรือองค์กรอิสระ ซึ่งการยื่นคำร้องต้องเป็นไปตามรัฐธรรมนูญ มาตรา 210 วรรคหนึ่ง (2) และพระราชบัญญัติประกอบรัฐธรรมนูญว่าด้วยวิธีพิจารณาของศาลรัฐธรรมนูญ พ.ศ. 2561 มาตรา 44 ประกอบมาตรา 7 (2) คือ ต้องเป็นปัญหาซึ่งเกี่ยวกับหน้าที่และอำนาจที่เกิดขึ้นแล้ว และในกรณีที่ปัญหาดังกล่าวเกิดขึ้นกับหน่วยงานใดให้หน่วยงานนั้นเป็นผู้มีสิทธิยื่นหนังสือต่อศาลรัฐธรรมนูญ

เมื่อข้อเท็จจริงตามคำร้องปรากฎว่า กกต. ซึ่งเป็นองค์กรอิสระ ส่งปัญหาเกี่ยวกับหน้าที่และอำนาจของผู้ร้องกรณีประกาศ กกต. ฉบับดังกล่าว ต่อมารองนายกรัฐมนตรีและรัฐมนตรีบางคนในคณะรัฐบาลและสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรบางคนแสดงความคิดเห็นโต้แย้งเกี่ยวกับกรณีดังกล่าว จึงเป็นปัญหาเกี่ยวกับหน้าที่และอำนาจของผู้ร้องที่เกิดขึ้นแล้ว  และ กกต.ส่งคำร้องต่อศาลรัฐธรรมนูญ กรณีเป็นไปตามรัฐธรรมนูญ มาตรา 210 วรรคหนึ่ง (2) และพระราชบัญญัติประกอบรัฐธรรมนูญว่าด้วยวิธีพิจารณาของศาลรัฐธรรมนูญ พ.ศ. 2561 มาตรา 44 ประกอบมาตรา 7 (2)

ศาลรัฐธรรมนูญสั่งรับคำร้องนี้ไว้พิจารณาวินิจฉัย แจ้งให้ กกต.ทราบ หาก กกต.ประสงค์ชี้แจงเพิ่มเติมให้ยื่นต่อ ศาลรัฐธรรมนูญภายในวันที่ 24 ก.พ. 2566 จากนั้นศาลรัฐธรรมนูญอภิปรายเพื่อนำไปสู่การวินิจฉัยแล้วเห็นว่า คดีเป็นปัญหาข้อกฎหมาย และมีพยานหลักฐานเพียงพอที่จะพิจารณาวินิจฉัยได้ จึงไม่ทำการไต่สวนตามพระราชบัญญัติประกอบรัฐธรรมนูญว่าด้วยวิธีพิจารณาของศาลรัฐธรรมนูญ พ.ศ. 2561 มาตรา 58 วรรคหนึ่ง กำหนดนัดแถลงด้วยวาจาปรึกษาหารือ และลงมติในวันศุกร์ที่ 3 มี.ค. 2566 เวลา 09.30 น.

มีการคาดการณ์แนวทางการวินิจฉัยของตุลาการศาลรัฐธรรมนูญ 2 แนวทาง คือ  

1. ศาลรัฐธรรมนูญวินิจฉัยว่าการดำเนินการของ กกต.ในเบื้องต้น ถูกต้องตามกฎหมายแล้ว การจัดการเลือกตั้งที่เตรียมไว้ก็เดินหน้าต่อ 
2. ศาลรัฐธรรมนูญวินิจฉัยเพิ่มเติมว่า กกต.ไม่สามารถนำคนที่ไม่มีสัญชาติไทยมาคำนวณจำนวน ส.ส.แต่ละจังหวัดและแบ่งเขตเลือกตั้งได้ อาจจะส่งผลให้ กกต.ต้องดำเนินการในการคำนวณจำนวน ส.ส.แต่ละจังหวัดและการแบ่งเขตเลือกตั้งใหม่