ฟ้าสางที่พะเยา ปลุกผีบ้านใหญ่ ‘ตันบรรจง’

หาก ร.อ.ธรรมนัส พรหมเผ่า ไม่ลุกขึ้นมาโวยว่า มีทหารนอกเครื่องแบบไปข่มขู่ผู้นำท้องถิ่นแถว อ.ปง จ.พะเยา หลายคนอาจลืมชื่อ “บ้านใหญ่” เมืองพะเยาไปแล้ว

ช่วง 4-5 ปีที่ผ่านมา ถ้าเอ่ยถึงจังหวัดพะเยา ก็นึกเห็นแต่ “ผู้กองธรรมนัส” ไม่มีใครพูดถึงตระกูล “ตันบรรจง” อีกต่อไปแล้ว

คอการเมืองแถวภาคเหนือวิเคราะห์ว่า นับแต่ ไพโรจน์ ตันบรรจง พ่าย จีรเดช ศรีวิราช พี่ชายภรรยาของผู้กองธรรมนัส ในสนามเลือกตั้ง ส.ส.พะเยา เขต 3 สมัยที่แล้ว ตระกูลตันบรรจงก็น่าจะได้เวลาปิดฉาก 

กระทั่ง หิมาลัย ผิวพรรณ พา ไพโรจน์ ตันบรรจง มาสวมเสื้อพรรครวมไทยสร้างชาติ หลายคนก็รู้สึกแปลกใจ และเมื่อวันที่ 6 มี.ค.2566 ไพโรจน์ก็ไปยื่นสมัคร ส.ส.พะเยา เขต 3 แบบเงียบๆ 

ในวันที่ไพโรจน์ สวมเสื้อเพื่อไทย ยังแพ้ขาด แต่หนนี้สวมเสื้อพรรคลุงตู่ ก็น่าจะไม่ได้ลุ้น เซียนการเมืองแถวกว๊านพะเยาวิเคราะห์อนาคตบ้านใหญ่หลังเก่า

เกือบ 50 ปีที่แล้ว “พะเยา” แยกจากจังหวัดเชียงราย ด้วยความเป็นเมืองเกษตรกรรม ชาวพะเยาปลูกข้าวเป็นหลัก ยาสูบเป็นรอง แต่ “ยาสูบ” กลับสัมพันธ์กับการเมือง จนมีวลีที่ว่า “พะเยา..ใบยาเมืองนี้ สำคัญนักหนา”

บ้านใหญ่แห่งพะเยา ตระกูลตันบรรจง เติบโตมาจากธุรกิจโรงบ่มรวมเพียว อ.ปง โดยพ่อเลี้ยง เพียว ตันบรรจง เป็นผู้นำ และมีผู้ปลูกใบยา เป็นเครือข่ายของโรงบ่ม 

ปี 2519 พ่อเลี้ยงเพียว ตัดสินใจสมัคร ส.ส.เชียงราย ในนามพรรคประชาธิปัตย์ และได้รับเลือกเป็น ส.ส.ช่วงสั้นๆ ก่อนเกิดรัฐประหาร 

ปี 2522 เป็นปีแรกที่ จ.พะเยา ได้จัดให้มีการเลือกตั้ง ส.ส. หลังจากแยกตัวออกมาจาก จ.เชียงราย ซึ่ง พวงเล็ก ตันบรรจง ลูกสาวคนโตของพ่อเลี้ยงเพียว ได้ลงสนามครั้งแรกในนามพรรคชาติไทย

พวงเล็ก ตันบรรจง(บุญเชียง) หรือ วรภัส ธัญกมลภัทร อดีตรัฐมนตรี และอดีต ส.ส.พะเยา 7 สมัย ได้วางมือ และส่งต่อให้ ไพโรจน์ ตันบรรจง ลงสมัคร ส.ส.พะเยา ในสีเสื้อพรรคประชาธิปัตย์ เมื่อปี 2539 

ปี 2544 ทักษิณ ชินวัตร ก่อตั้งพรรคไทยรักไทย ได้ชูคำขวัญนายกฯคนเมือง พร้อมนโยบายประชานิยม ก็ส่งผลต่อการเมืองในพะเยา

ผู้สมัคร ส.ส.พะเยา พรรคไทยรักไทย สมัยนั้น เป็นคนหน้าใหม่หมด ทั้ง อรุณี ชำนาญยา ,วิสุทธิ์ ไชยณรุณ และเกรียงไกร ไชยมงคล ซึ่งมนต์รักประชานิยม ทำให้พรรคไทยรักไทย ชนะยกจังหวัด

เฉพาะเขต 3 เกรียงไกร ไชยมงคล โค่นไพโรจน์ ตันบรรจง ที่สวมเสื้อ ปชป. และถือว่าได้สิ้นสุดยุคการเมืองใบยาสูบ หลังจากนั้น ไพโรจน์ บ้านใหญ่ตันบรรจง โผเข้าซบค่ายทักษิณ ได้เป็น ส.ส.พะเยา สมัยที่ 2 

ขณะที่ ไพรัตน์ ตันบรรจง ลูกชายคนเล็กของพ่อเลี้ยงเพียว ก็เป็นนายก อบจ.พะเยา มาอีกหลายสมัย กระทั่งปลายปี 2554 เกิดการเปลี่ยนแปลงในการเมืองท้อง ถิ่น ไพรัตน์ ตันบรรจง อดีตนายก อบจ.หลายสมัย พ่ายแพ้แก่ วรวิทย์ บุรณศิริ คนอยุธยา แต่ไปทำมาหากินแถวเมืองพะเยา

ผู้อยู่เบื้องหลังการหักโค่นตระกูลตันบรรจง คือ ร.อ.ธรรมนัส พรหมเผ่า โดยอาศัยพลังคนเสื้อแดงพะเยาเปลี่ยนการเมืองท้องถิ่น

สาเหตุที่ไพรัตน์ ตันบรรจง พ่ายแพ้ ก็มาจากช่วงการเลือกตั้ง ส.ส.พะเยา ปี 2554 ไพรัตน์ พาลูกชาย อนุรัตน์ ตันบรรจง ไปสวมเสื้อพรรคภูมิใจไทย ลงสมัคร ส.ส.พะเยา เขต 1 แต่ก็พ่าย อรุณี ชำนาญยา พรรคเพื่อไทย 

เวลานั้น คนเสื้อแดงภาคเหนือต่อต้านพรรคสีน้ำเงิน ที่ถูกมองว่า เป็นคนเนรคุณนายใหญ่ ไพรัตน์จึงโดนหางเลขไปด้วย

ช่วงเลือกตั้งปี 2562 ร.อ.ธรรมนัส พรหมเผ่า นำทีมพรรคพลังประชารัฐ ลงสนามครบทั้ง 3 เขต ไพรัตน์ ตันบรรจง พลิกเกม 360 องศา ประกาศตัวสนับสนุนผู้กองธรรมนัส สร้างความประหลาดใจให้แก่คนพะเยา

สมัยที่แล้ว สนามเขต 3 (อ.ดอกคำใต้ อ.ภูกามยาว อ.ปง และ อ.เชียงม่วน) ที่มั่นของตระกูลตันบรรจง ไพโรจน์ ตันบรรจง ยังลงสนามในสีเสื้อเพื่อไทย เจอคู่แข่งหน้าใหม่ นายกยุ้ย-จีรเดช ศรีวิราช นายกเทศมนตรีเมืองดอกคำใต้ 

บังเอิญก่อนการเลือกตั้ง ธนพร ศรีวิราช ลูกสาวพ่อเลี้ยงคำตั๋น และน้องสาวจีรเดช แต่งงานกับ ร.อ.ธรรมนัส จึงทำให้คนพะเยา จับตามองสนามเขต 3 เป็นอย่างมาก

ว่ากันว่า นายกยุ้ยเป็นคนเข้าถึงง่าย ใจถึง ทำงานไว ตรงกันข้ามกับไพโรจน์ ที่อาศัยกลไกหัวคะแนนของตระกูลตันบรรจง ไม่ได้ลงคลุกคลีกับชาวบ้านมากนัก จึงมีกระแสต้องการเปลี่ยนผู้แทนฯในพื้นที่ 

ผลการเลือกตั้ง ก็เป็นไปตามความคาดหมาย จีรเดช พี่เมีย ร.อ.ธรรมนัส เอาชนะไพโรจน์ ด้วยคะแนนที่ห่างกันนับหมื่นคะแนน

ปัจจุบัน ไพรัตน์ ตันบรรจง พาลูกชาย อนุรัตน์ ตันบรรจง ได้เข้ามาสมัครเป็นสมาชิกพรรคพลังประชารัฐ โดย ร.อ.ธรรมนัส ส่งอนุรัตน์ ลงสมัคร ส.ส.พะเยา เขต 2 และไพรัตน์ ลงสมัคร ส.ส.บัญชีรายชื่อ 

การเลือกตั้งปี 2566 บ้านใหญ่ตันบรรจง แบ่งออกเป็น 2 ขั้วคือ ไพโรจน์ ตันบรรจง พี่ใหญ่สังกัดพรรครวมไทยสร้างชาติ ลงสนามเขต 3 ทำศึกล้างตากับจีรเดช ศรีวิราช ส่วนไพรัตน์ และลูกชาย ก็สวมเสื้อพรรคพลังประชารัฐ  

มองแบบเกจิการเมืองข้างสนาม ลำพัง ไพโรจน์ และบ้านใหญ่ตันบรรจง คงไม่ใช่คู่แข่งที่น่ากลัวของ ร.อ.ธรรมนัส หากไม่มี หิมาลัย ผิวพรรณ มารับบทพี่เลี้ยงไพโรจน์

วันเวลาที่รุ่งเรืองของ “การเมืองใบยาสูบ” ผ่านพ้นไปแล้ว บังเอิญเมืองกว๊านพะเยา มีอดีตนายทหารคนดัง โคจรมาพบกันในสนามเลือกตั้ง บ้านใหญ่ตันบรรจง จึงถูกกล่าวขวัญถึงอีกครั้ง