อลหม่านงานสภาฯ 2567 ‘เพื่อนรัก’ หักเหลี่ยมกฎหมาย

ปรากฏการณ์ของสภาผู้แทนราษฎร ในรอบปี 2567 ต้องเรียกว่า มีการชิงไหว ชิงพริบ และขบเหลี่ยมกันอุตลุด ทั้งฝั่งพันธมิตรแดง-ส้ม และ “พรรคร่วมรัฐบาล” หรือบางครั้งคนในพรรคเดียวกัน “หักหน้า” กันเองกลางที่ประชุมสภาฯ ก็มี จน “สื่อมวลชน” ประจำรัฐสภา ให้ฉายาว่า เหลี่ยม(จน)ชิน

เมื่อตรวจสอบผลงานในรอบปีที่ผ่านมา ตามบทบาทของ “ฝ่ายนิติบัญญัติ” มีร่างกฎหมายที่เสนอสภาฯ รวม 42 ฉบับ (มีร่างกฎหมายหลายฉบับที่ รัฐบาล เสนอประกบ สส.) โดยมีกฎหมายที่ผ่านการพิจารณา และประกาศใช้ รวม 6 ฉบับ

หากไม่นับกฎหมายงบประมาณที่เป็น “กฎหมายรูทีน” จะพบว่ามีร่างกฎหมายที่ “ฝ่ายการเมือง” ตราขึ้นตามยุทธศาสตร์ และนโยบาย 3 ฉบับ คือ

 1.กฎหมายสมรสเท่าเทียม

2.กฎหมายยกเลิกคำสั่งหัวหน้า คสช. เรื่อง คณะกรรมการที่ปรึกษาการบริหารและพัฒนาจังหวัดชายแดนภาคใต้ และการกำหนดอำนาจหน้าที่ของ กอ.รมน. เพื่อเปิดทางให้ ประชาชนมีส่วนร่วมต่อการแก้ไขความขัดแย้งในพื้นที่

และ 3.กฎหมายป้องกันและปราบปรามการสนับสนุนการเงินแก่การก่อการร้ายและการแพร่ขยายของอาวุธที่มีอานุภาพทำลายล้างสูง (ฉบับที่2) พ.ศ.2567

ร่างกฎหมายที่ผ่านชั้นรับหลักการและอยู่ในกระบวนการของกรรมาธิการสภาฯ จำนวน 9 ฉบับ อาทิ ร่าง พ.ร.บ.อากาศสะอาด ร่างพ.ร.บ.ชาติพันธุ์ ร่างพ.ร.บ.ขนส่งทางราง ร่างพ.ร.บ.จัดระเบียบราชการกระทรวงกลาโหม เป็นต้น

 ส่วนที่ผ่านการเห็นชอบของสภาฯ และส่งต่อให้วุฒิสภาพิจารณา 2 ฉบับ คือ ร่างพ.ร.บ.อำนาจเรียกของคณะกรรมาธิการของสภาผู้แทนราษฎร และวุฒิสภา พ.ศ... ร่างพ.ร.บ.จัดตั้งศาลภาษีอากร และวิธีพิจารณาคดีภาษีอากร (ฉบับที่...) พ.ศ...

ขณะที่ร่างกฎหมายที่อยู่ในกระบวนการกลั่นกรองของ “สว.” พบว่าไม่มีค้าง ยกเว้น ร่าง พ.ร.บ.แก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ (ฉบับที่...) พ.ศ... หรือ ร่างกฎหมายห้ามตีเด็ก ที่ ผ่านมติของวุฒิสภาไปแล้ว ซึ่งพบการแก้ไข ต้องส่งให้ สส.ยืนยัน

ทั้งนี้ มีร่างกฎหมายที่สว.เห็นชอบด้วยกับสภาฯ อยู่ระหว่างการประกาศใช้เป็นกฎหมาย 6 ฉบับ คือ กลุ่มกฎหมายนวัตกรรมแห่งชาติ 5 ฉบับ และ ร่างพ.ร.บ.มาตรการของฝ่ายบริหารในการป้องกันและปราบปรามการทุจริต (ฉบับที่...) พ.ศ....

อย่างไรก็ดี ยังมีร่างกฎหมายที่ ไปไม่ถึงดวงดาว คือถูก “สภาฯ” ตีตกรวม 9 ฉบับ โดย 8 ฉบับเป็นของ “พรรคประชาชน” ได้แก่ ร่าง พ.ร.บ.การรับรองเพศ คำนำหน้านาม และการคุ้มครองบุคคลผู้มีความหลากหลายทางเพศ พ.ศ... ร่างพ.ร.บ.คุ้มครองแรงงาน (ฉบับที่...) พ.ศ... ร่างพ.ร.บ.แก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายที่ดิน ร่าง พ.ร.บ.แก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายอาญา ร่างพ.ร.บ. ขนส่งทางบก ร่างพ.ร.บ.แก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายอาญา ปลดล็อกสื่อลามก ที่ไม่มีบุคคลอายุต่ำกว่า 20 ปี ร่างพ.ร.บ.วินัยการเงินการคลังของรัฐ ร่าง พ.ร.บ.ภาษีสรรพสามิต

เป็นที่น่าสังเกตว่า ร่างกฎหมายบางฉบับที่มีชื่อเดียวกันของ​ “พรรคฝ่ายค้าน” แต่เนื้อหาไม่ตรงกับ “พรรครัฐบาล” กลับถูกปัดตกเพราะ “หน่วยงานราชการ” ไม่รับรอง แต่ยกเว้น ร่างพ.ร.บ.จัดระเบียบราชการกระทรวงกลาโหม ฉบับของพรรคประชาชนที่มีเนื้อหาแก้ไขเพิ่มเติมระเบียบหลักเกณฑ์ และกระบวนการการปฏิบัติเกี่ยวกับระบบการส่งกำลังบำรุงร่วมและการจัดหาอาวุธยุทโธปกรณ์ ให้กับกองทัพไทย แก้ไขเพิ่มเติมอำนาจของสภากลาโหม ถูกรับหลักการไปพร้อมกับร่างของ “ครม.” 

อีก 1 ฉบับ คือร่างพ.ร.บ.ระเบียบบริหารงานส่วนบุคคลท้องถิ่น พ.ศ.... ที่เสนอโดยพรรคร่วมรัฐบาล และกรรมาธิการที่มี “พัฒนา สัพโส” สส.สกลนคร พรรคเพื่อไทย เป็นประธาน ถูกตีตกด้วยมติของพรรคร่วมรัฐบาลด้วยกันเอง เพราะดันไปแก้ไขเนื้อหาเกินหลักการ และ ส่อปูทางซ้ำรอยให้เกิดการทุจริต-ล็อกโควตาข้าราชการส่วนท้องถิ่น

คนที่เปิดฉากชี้ช่องความฉ้อฉล คือ “นพ.ชลน่าน ศรีแก้ว” สส.น่าน พรรคเพื่อไทย

แม้ สส.เพื่อไทยหลายคนจะมองว่าไม่เป็นเช่นนั้น แต่ด้วยเสียงทัดทานที่ผสมโรงกับ “พรรคภูมิใจไทย” ทำให้กรรมาธิการต้องถอนเรื่องออกไป แม้จะเสนอกลับมาสู่สภาฯ กลับไม่พบการแก้ไขเนื้อหา จนสภาฯตีตกด้วยเสียงเอกฉันท์ 410 เสียงไปในที่สุด

โดย “ศึกคนกันเอง” ที่ถูกเปิดฉากยังลามไปถึงรอยร้าวระหว่าง “สส.ภาคเหนือ” อย่าง “ชลน่าน-พิเชษฐ์ เชื้อเมืองพาน” ที่มีความบาดหมางมาตั้งแต่เรื่องตำแหน่ง“รองประธานสภาฯ”

ยังมีอีก 1 ฉบับที่ ครม. ขอรับไปพิจารณาก่อน คือ ร่างพ.ร.บ.ล้มละลาย เสนอโดย “โกศล ปัทมะ” พรรคเพื่อไทย

ทว่า ร่างกฎหมายที่ถูกจับตาและมองว่า “ขบเหลี่ยม” กันในหมู่พรรคร่วมรัฐบาล อย่าง “ภูมิใจไทย” กับ “เพื่อไทย" คือ ร่างพ.ร.บ.ว่าด้วยการออกเสียงประชามติ ที่แก้ไขเกณฑ์ล็อกผลผ่านประชามติ 2 ชั้น เพื่อนำไปสู่การแก้รัฐธรรมนูญ 2560 

จุดยืนของ “สส.เพื่อไทย-พรรคประชาชน” เห็นว่าควรใช้เกณฑ์เสียงข้างมากปกติ ขณะที่ “ภูมิใจไทย” ที่แอบหลัง “สว.” คัดค้าน เพราะต้องการกติกาที่สร้างความชอบธรรมกับการแก้ไขรัฐธรรมนูญ ทั้งนี้ในความเห็นต่างกันในเรื่องเกณฑ์ผ่านประชามติแก้รัฐธรรมนูญ ทำให้ต้องยับยั้งกฎหมายไว้ 180 วัน

อย่างไรก็ดี ในการเปิดสมัยประชุมสภาฯ ปี2568 “วิสุทธิ์ ไชยณรุณ” ประธานวิปรัฐบาล เปรยว่าจะเข็นกฎหมายของฝั่งรัฐบาลให้ผ่านสภาฯ ประมาณ 20 ฉบับ ซึ่งต้องจับตาดูว่า เมื่อร่างกฎหมายที่เป็นกฎหมายการเมือง หรือกฎหมายยุทธศาสตร์เพื่อปูทางไปสู่ “แต้มนิยม” ในการเลือกตั้งครั้งหน้า แต่ละพรรคการเมืองจะมีเกมสกัด ขัดแข้ง-ขากันมากน้อยหรือไม่

โดยเฉพาะ “พรรคเพื่อไทย” กับ “พรรคภูมิใจไทย” ที่มีวาระหมางใจ เช่น ร่างพ.ร.บ.กัญชา กันมาก่อน รอบนี้จะลงเอยอย่างไร

รวมถึง ร่างพ.ร.บ.จัดระเบียบราชการกระทรวงกลาโหม ฉบับพรรคเพื่อไทย ที่เป็นการลดอำนาจกองทัพ ปรับสัดส่วนสภากลาโหม ให้ “ฝ่ายการเมือง-พลเรือน” นำทหาร ที่จะถูกส่งเข้าสภาฯ อีกครั้ง จะสร้างปมขัดแย้งระหว่าง “พรรคสายอนุรักษนิยม” อย่าง “ภูมิใจไทย-รวมไทยสร้างชาติ-พลังประชารัฐ” หรือไม่

นอกจากนั้น ยังมีร่างกฎหมายใหม่ เช่น ร่างพ.ร.บ.ว่าด้วยกาสิโน ร่างพ.ร.บ.อสม. ร่างพ.ร.บ.กำหนดลักษณะปกครองท้องที่ ร่างพ.ร.บ.เทศบาล เพื่อคงความอยู่ต่อของ “กำนัน-ผู้ใหญ่บ้าน” จะมีทิศทางอย่างไร 

เชื่อแน่ว่า หากมีความเกี่ยวกับ “ผลประโยชน์การเมือง” ย่อมปล่อยผ่านไม่ง่าย และอาจนำไปสู่ขยายผล “เกมล้มกฎหมายนอกสภาฯ” ที่กระเทือนกับคะแนนนิยมของบางพรรคการเมือง ที่ต้องจับตา.