วุฒิสภาจ่อคลอด 'ประมวลจริยธรรม' กำกับการทำงาน 'ส.ว.-กมธ.'

ผู้สื่อข่าวรายงานว่า นายพรเพชร วิชิตชลชัย ประธานวุฒิสภา (ส.ว.) มีคำสั่งนัดประชุมวุฒิสภา วันที่ 11 พฤศจิกายน ทั้งนี้มีระเบียบวาระพิจารณาที่ สำคัญ​คือ พิจารณา ร่างข้อบังคับว่าด้วยประมวลจริยธรรมของส.ว. และกรรมาธิการ พ.ศ.... ซึ่ง คณะกรรมาธิการ (กมธ.) วิสามัญยกร่างข้อบังคับฯ ที่มี นายพีระศักดิ์ พอจิต ส.ว. เป็นประธานกมธ.ฯ พิจารณาแล้วเสร็จ

โดยเหตุผลของการจัดทำร่างข้อบังคับดังกล่าวเพื่อให้สอดคล้องกับมาตรฐานทางจริยธรรมของตุลาการศาลรัฐธรรมนูญ และผู้ดำรงตำแหน่งในองค์กรอิสระ รวมถึงผู้ตรวจการแผ่นดิน และหัวหน้าหน่วยธุรการในศาลรัฐธรรมนูญและองค์กรอิสระ ซึ่งมาตรฐานจริยธรรมดังกล่าวกำหนดให้มีผลใช้บังคับกับสมาชิกรัฐสภาด้วย และมีสาระสำคัญ อาทิ กำหนดให้เป็นแบบอย่างที่ดีต่อการปฏิบัติและรักษาตามกฎหมาย, รัฐธรรมนูญ รวมถึงเคารพและปฏิบัติตามข้อบังคับการประชุมวุฒิสภาและมติโดยเคร่งครัด

ขณะที่การพิจารณา สรรหา กลั่นกรอง หรือ แต่งตั้งบุคคลเข้าสู่ตำแหน่งต้องพิจารณาตามระบบคุณธรรมและคำนึงถึงพฤติกรรมทางจริยธรรมของบุคคลที่ได้รับการเสนอชื่อ ขณะที่การปฏิบัติหน้าที่ต้องระวังการปฏิบัติที่ก้าวก่ายการทำหน้าที่ของสมาชิกและกรรมาธิการอื่น รวมถึงต้องไม่กระทำการที่นอกเหนือจากหน้าที่และอำนาจ ทั้งนี้ หากพบการกระทำที่เสื่อมเสียต่อเกียรติศักดิ์ของการเป็นส.ว. หรือ กรรมาธิการ หรือก่อให้เกิดความสงสัยว่าจะขัดกับข้อบังคับให้ยุติการกระทำ และแจ้งไปยังคณะกรรมการพิจารณาวินิจฉัยเพื่อให้วินิจฉัย

สาระของร่างข้อบังคับฯ​ยังกำหนดให้มี คณะกรรมการจริยธรรมวุฒิสภา ซึ่งประกอบด้วย ส.ว. และฝ่ายสำนักงานเลขาธิการวุฒิสภาเป็นกรรมการ โดยมีประธานหรือรองประธานวุฒิสภาที่ได้รับมอบหมายเป็นประธาน ประกอบกับกรรมการที่มาจากการเลือกของกรรมาธิการสามัญ ส่วนหน้าที่และอำนาจ อาทิ พิจารณาเรื่องร้องเรียนเกี่ยวกับจริยธรรม ตามที่บุคคลหรือหน่วยงานที่มีการกล่าวหาว่า ส.ว.หรือกรรมาธิการฝ่าฝืนไม่ปฏิบัติตามข้อบังคับ รวมถึงวินิจฉัยชี้ขาด ขณะที่หลักเกณฑ์การพิจารณาเรื่องร้องเรียน นั้นกำหนดระยะเวลาดำเนินการให้แล้วเสร็จภายใน 60 วันนับจากที่ได้รับคำร้องจากเลขาธิการวุฒิสภา หรือหากดำเนินการพิจารณาไม่แล้วเสร็จสามารถขอขยายระยะเวลาได้ ไม่เกิน 2 ครั้งๆ ละไม่เกิน 30 วัน ส่วนการพิจารณารายงานการตรวจสอบข้อกล่าวหา ต้องแจ้งต่อที่ประชุมวุฒิสภา โดยต้องเป็นการประชุมลับ

ส่วน บทลงโทษ มี 2 ระดับ คือ ระดับตักเตือนหรือตำหนิ หากพบหลักฐานและข้อเท็จจริงที่เชื่อได้ว่า ส.ว.หรือกรรมาธิการฝ่าฝืนหรือไม่ปฏิบัติตามข้อบังคับฯ โดยต้องใช้เสียงของที่ประชุมตัดสิน คือ ไม่น้อยกว่ากึ่งหนึ่งของส.ว.เท่าที่มีอยู่ และ ระดับส่งเรื่องไปยังคณะกรรมการป้องกันและปราบปรามการทุจริตแห่งชาติ (ป.ป.ช.) หากพบการกระทำที่ฝ่าฝืนหรือไม่ปฏิบัติตามข้อบังคับฯ อย่างร้ายแรง โดยต้องใช้เสียงของ ส.ว. ลงมติ ไม่น้อยกว่า 3 ใน 5 ของส.ว.ที่มีอยู่

สำหรับลักษณะของการฝ่าฝืนมาตรฐานจริยธรรมอย่างร้ายแรง อาทิ ไม่ยึดมั่นและธำรงไว้ซึ่งการปกครองในระบอบประชาธิปไตยอันมีพระมหากษัตริย์ทรงเป็นประมุขตามรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย, ไม่พิทักษ์รักษาไว้ซึ่งสถาบันพระมหากษัตริย์ เอกราช อธิปไตย บูรณภาพแห่งอาณาเขตและเขตที่ประเทศไทยมีสิทธิอธิปไตย เกียรติภูมิของประเทศชาติ ความมั่นคงของรัฐและความสงบเรียบร้อยของประชาชน, ไม่ยึดถือประโยชน์ชาติเหนือประโยชน์ส่วนตน, ปฏิบัติหน้าที่โดยแสวงหาประโยชน์อันมิชอบ หรือยินยอมให้บุคคลอื่นใช้หน้าที่ของตนแสวงหาประโยชน์อันมิชอบ, การใช้หน้าที่เรียกรับ รับ ยอมรับ ประโยชน์, รับของกำนัล ทรัพย์สิน ประโยน์อื่นใด ยกเว้นได้รับโดยธรรมจรรยา

อย่างไรก็ดีการพิจารณาว่า ฝ่าฝืน หรือ ไม่ปฏิบัติตามจริยธรรม ยังมีเงื่อนไขว่าเข้าข่ายหรือไม่ ให้พิจารณาจากพฤติกรรม เจตนา ตำแหน่ง ความสำคัญของตำแหน่ง หน้าที่ ความรับผิดชอบ อายุ ประวัติความประพฤติของผู้นั้น รวมถึงมูลเหตุจูงใจ สภาพแวดล้อมแห่งกรณี ผลร้ายแรงหรือความเสียหายที่เกิดขึ้น

ด้าน พล.อ.สมเจตน์ บุญถนอม ส.ว. กล่าวว่า ตนยังไม่เห็นรายละเอียดของร่างข้อบังคับว่าด้วยประมวลจริยธรรมของส.ว. และกรรมาธิการ พ.ศ.... แต่เชื่อว่า ไม่ว่าสภาฯ​ใด แม้มีประมวลจริยธรรม ไม่สามารถจัดการปัญหาของนักการเมืองที่ไม่มีจริยธรรมใด ซึ่งการตรวจสอบและการทำงานที่ผ่านมาแม้มีกรรมการตรวจสอบ ไม่สามารถจัดการผู้ที่ไม่มีจริยธรรมได้ เพราะมีการช่วยเหลือเกื้อกูล แต่การมีประมวลจริยธรรมของนักการเมือง ถือเป็นเรื่องดี ที่จะปราบการกระทำที่ไม่ถูกต้อง และเป็นประเด็นสำคัญที่จะบอกสู่สังคมและให้สังคมจับตานักการเมืองที่มีมลทิน และหากพบการกระทำที่สังคมมองว่าเป็นความผิด และสภาฯ ไม่ดำเนินการ เชื่อว่าจะเป็นผลที่ทำให้สภาขาดความไว้วางใจจากสังคมด้วย