ถอดรหัส 'proxy crisis' ใครก่อวิกฤติการเมือง?

ผบ.ทบ.ขยายความแนวคิดว่า ประเทศไทยในปัจจุบันกำลังเผชิญ proxy crisis คือวิกฤติต่างๆ ที่เกิดขึ้น ล้วนมี “ตัวแทน” เป็นคนสร้างสถานการณ์ทั้งสิ้น ส่วน “คนบงการ” หรือคู่ขัดแย้งตัวจริงอยู่เบื้องหลัง หรือไม่เปิดเผยตัวตนเพื่อต่อสู้กับภาครัฐ 

โดย ผบ.ทบ.บอกว่า proxy crisis มีทั้งในวิกฤติการเมืองและไฟใต้ ข้อน่าสังเกตจากคำพูดของ ผบ.ทบ.ก็คือ ฝ่ายที่กำลังก่อวิกฤติถูกขีดวงให้เป็น "ฝ่ายตรงข้าม หรือกำลังต่อสู้กับภาครัฐ” อย่างชัดเจน

น่าสนใจว่าปัญหาการเมืองในปัจจุบันนี้เป็นวิกฤติที่เกิดจาก “ตัวแทน” ของใคร เช่นเดียวกับปัญหาไฟใต้ที่ยืดเยื้อมานานเกือบ 16 ปี มีใครชักใย และใครเป็นตัวแสดงแทน

จากการสอบถามผู้เชี่ยวชาญด้านความมั่นคงหลายๆ คน บอกตรงกันว่าไม่มีคำว่า proxy crisis ในทฤษฎีเกี่ยวกับความมั่นคง แต่น่าจะเป็นคำที่ ผบ.ทบ.ประกอบขึ้นมาเอง เพื่อใช้อธิบายสถานการณ์วุ่นวายในบ้านเมืองที่ยังไม่ได้ยกระดับเป็นสงคราม แต่ก็อยู่ในระดับวิกฤตการณ์

 

นักวิชาการด้านความมั่นคงชื่อดัง บอกกับ “เนชั่นทีวี” ว่า ในตำราหรือข้อมูลข่าวสารเกี่ยวกับความมั่นคง ไม่มีคำว่า proxy crisis มีแต่คำว่า proxy ในความหมายของ “ตัวแทนที่ทำแทน” คำนี้ใช้ในการต่อสู้ยุคสงครามเย็น คือ “สงครามตัวแทน” หรือ Proxy War เป็นสงครามที่รัฐเล็กๆ ทำสงครามแทนมหาอำนาจ

การประกอบคำขึ้นใหม่ของ ผบ.ทบ.เพื่ออธิบายสภาพการณ์การเมืองไทย น่าถอดรหัสว่า ผบ.ทบ.หมายถึงใครที่สร้างวิกฤติการเมืองและไฟใต้

เริ่มจากวิกฤติการเมืองก่อน ผบ.ทบ.พุ่งเป้าไปที่หัวหน้าพรรคอนาคตใหม่ ธนาธร จึงรุ่งเรืองกิจ แน่นอน เพราะในมุมมองของรัฐบาลและฝ่ายความมั่นคงแล้ว ธนาธรเป็นบุคคลที่กำลังสร้างวิกฤติให้เกิดขึ้นในหลายๆ ด้าน และตลอดหลายเดือนที่ผ่านมา ผบ.ทบ.ก็ประดิษฐ์คำพูดแปลกๆ มาเพื่ออธิบายสถานการณ์และเชื่อมโยงถึงธนาธร ตลอดจนพรรคอนาคตใหม่อยู่ตลอด

ตั้งแต่ “ไฮบริด วอร์แฟร์” ซึ่งหมายถึงการใช้โซเชียลมีเดียในการทำสงครามหรือต่อสู้กันทางการเมือง ซึ่งร้ายแรงถึงขั้นใช้เฟคนิวส์ ตามมาด้วย “ฮ่องเต้ ซินโดรม” ที่หมายถึงผู้นำรุ่นใหม่ที่เติบโตมาจากตระกูลที่ร่ำรวย ไม่รู้จักความยากลำบากและการต่อสู้ที่แท้จริง ซ้ำยังไม่รู้จักอดทน อดกลั้น หรือรอคอย ล่าสุดคือ proxy crisis

ส่วยธนาธรเป็นตัวแทนของใครนั้น หลายคนอาจจะมองเผินๆ ว่าเป็นตัวแทนของคนเสื้อแดง หรืออดีตนายกฯ “ทักษิณ ชินวัตร” ที่ยังเคลื่อนไหวอยู่ในต่างประเทศหรือไม่

 แต่ผู้เชี่ยวชาญด้านความมั่นคงมองว่า ธนาธรไม่ใช่ตัวแทนของอดีตนายกฯ ทักษิณ เพราะเป้าหมายต่างกันมาก อดีตนายกฯ เพียงแค่ต้องการครองอำนาจบริหารประเทศแบบยาวๆ โดยใช้วิถีทางแบบนายทุนเพื่อครอบงำการเมือง แต่ธนาธรและคนใกล้ชิดมีความพยายามเปลี่ยนแปลงประเทศแบบพลิกฟ้าคว่ำแผ่นดิน 

ฉะนั้นหากจะถามว่าธนาธรเป็น proxy ของใคร ก็อาจตอบได้ว่าเป็นตัวแทนของกลุ่มคนที่ต้องการรื้อถอนหรือเปลี่ยนแปลงเสาหลักของประเทศ ตลอดจนสถาบันดั้งเดิมต่างๆ โดยผู้ที่อยู่เบื้องหลังอาจไม่ใช่แค่กลุ่มคนในประเทศ แต่อาจเป็นชาติตะวันตกที่ต้องการให้ประเทศไทยเปลี่ยนแปลงไปในแนวทางที่ตนเองต้องการ (เหมือนกรณีฮ่องกง ที่สหรัฐเข้าแทรกแซงแบบเต็มๆ)

แต่ในกรณีของธนาธร อาจถูกใช้เป็นตัวแทนโดยที่ตัวเองรู้หรือไม่รู้ตัวก็เป็นได้

แต่ที่แน่ๆ ก็คือทั้งอดีตนายกฯ ทักษิณและธนาธรต่างก็ใช้ประโยชน์ซึ่งกันและกันในแต่ละช่วงเวลา และจังหวะโอกาสทางการเมือง

ส่วนปัญหาไฟใต้ ปัจจุบันมีความซับซ้อนขึ้นกว่าแต่ก่อน เพราะมีความเคลื่อนไหวของกลุ่มการเมืองแบบเปิดหน้า ผสานมือกับภาคประชาสังคมสารพัดกลุ่ม และกลุ่มเอ็นจีโอ ตลอดจนนักการทูตหรือองค์กรจากชาติตะวันตก เคลื่อนไหวสอดรับกันในแบบ "เข้าทาง” กลุ่มที่ต้องการแบ่งแยกดินแดน 

ผบ.ทบ.จึงอาจมองว่า พวกที่เปิดหน้าอยู่ในขณะนี้ ทั้งการเมือง ภาคประชาสังคม เอ็นจีโอ องค์กรนักศึกษา กลายเป็น “ตัวแทน” ของฝ่ายที่ต้องการแบ่งแยกดินแดนที่ไม่ได้จับอาวุธขึ้นสู้ และที่สำคัญ กลุ่มก่อความไม่สงบที่เป็นกองกำลังติดอาวุธก็อาจเป็น proxy ของกลุ่มขบวนการเหล่านี้อีกชั้นหนึ่งด้วย

นี่คือการพยายามถอดรหัส proxy crisis ตามที่ ผบ.ทบ.พูด ทั้งในมุมการเมืองและไฟใต้