สายนทีแห่ง 'เทือกเขาบรรทัด'

ดินแดนทางภาคใต้นั้นถือเป็นดินแดนแห่งพงภูอย่างแท้จริง ผมจะตัดตอนนับเอาตั้งแต่ สุราษฏร์ธานี ตั้งแต่ เวียงสระ-นาสาร ลงไป ป่าตรงนี้จะเชื่อมต่อกับป่าเขาหลวงเมืองนคร เขานัน น้ำตกสี่ขีด ไล่ลงมาทางใต้จนถึงทุ่งสง-ร่อนพิบูลย์ของอุทยานฯน้ำตกโยง ทิ้งช่วงไปนิดเดียวก็จะเข้าป่าพะยอม เขตพัทลุง ป่าเขา-ปู่เขาย่าซึ่งถือเป็นส่วนหนึ่งของเทือกเขาบรรทัดแล้ว เทือกเขาบรรทัดจะแบ่งกันตะวันออก-ตะวันตก ถ้าตะวันออกก็พัทลุงทั้งหมด มีทะเลน้อย เชื่อมต่อทะเลหลวงออกทะเลสาบสงขลา ส่วนทางตะวันตกก็ฝั่งห้วยยอด ฝั่งตรังทั้งหมด ส่วนปลายของเทือกบรรทัดก็ไปจนถึง อ.มะนัง อ.ปาล์มพัฒนาของสตูล เชื่อมป่ามาเลเซียไปโน่นถ้าท่านผู้อ่านลองหลับตานึกภาพหรือจะดูแผนที่ประกอบ ก็จะเห็นเลยว่าเทือกเขาบรรทัดนั้น กุมสภาพ ภาคใต้ตอนล่างไว้เกือบทั้งหมด

การ ‘กุมสภาพ’ ที่ผมว่าคือ เป็นแหล่งต้นน้ำลำธารที่สำคัญ ครอบคลุมทั้งฝั่งพัทลุงต่อไปจนถึงสงขลาหาดใหญ่ หรือฝั่งตรังที่น้ำจากที่นี่เลี้ยงทั้งจังหวัด ด้วยเป็นป่าที่สมบูรณ์จึงเป็นแหล่งกำเนิดน้ำจืดที่ทำหน้าที่ต่อเนื่องมาทุกฤดูกาล แล้วป่าในลักษณะแบบนี้ สายน้ำที่เกิดขึ้นจึงใสสะอาด ดื่มกินได้อย่างสนิทใจ

สองสามปีก่อน ผมเคยไล่ตามถนนสาย 4264 จากถนนหมายเลข 4 ลงทางใต้ เลียบเทือกเขาบรรทัดฝั่งตรัง ว่ามีน้ำตกอะไรบ้าง คราวนี้จะลองย้ายฝั่ง มาทางด้านตะวันออกไปทางฝั่งพัทลุงบ้าง คราวนี้ผมเดินทางไปในเดือนมีนาคม 2563 เป็นช่วงที่กำลังร้อนได้ที่และโควิดก็เริ่มระบาดในไทย โดยจะเริ่มจากถนนหมายเลข 4 ตรง อ.ศรีนครินทร์ ไปตามถนน 4122 ลงทางใต้ไปถึงอำเภอกงหรา แค่นั้นก็น่าจะหมดหน้ากระดาษแล้ว

ถนนสายนี้เป็นถนนสายที่ไปน้ำตกไพรวัลย์นั่นเอง โดยหัวถนนที่ต่อกับถนนหมายเลข 4 คือถ้ามาจากพัทลุงถึง อ.ศรีนครินทร์ จะมีร้านสะดวกซื้อเยื้องที่ว่าการอำเภอ พอข้ามสะพานเล็กๆ จะมีถนนลาดยางเล็กๆ ตรงคอสะพาน เลี้ยวซ้ายเข้าไป นี่คือ ถนน 4122 ซึ่งมุ่งหน้าลงทางใต้ ขวามือจึงเป็นเทือกเขาบรรทัด ซึ่งมีน้ำตกที่เราจะไปดูกันคราวนี้ทั้งหมด

กลุ่มแรกนี่เป็น น้ำตกหนานรูด-น้ำตกหนานสูง จะมีป้ายบอกทางเข้าที่เข้าไปตามทางในหมู่บ้าน ตัวน้ำตกหนานรูดนี้เหมือนกับอยู่ในรีสอร์ทเอกชน แต่เข้าไปจอดรถได้ ลำห้วยอยู่ติดกับพื้นที่รีสอร์ท น้ำตกหนานรูดเป็นน้ำตกเล็กๆ ที่น้ำไหลตกลงมาจากกองหินแกรนิตขนาดใหญ่ มีแอ่งน้ำเล็กๆ เด็กๆ เล่นน้ำกันสนุกสนาน ส่วนน้ำตกหนานสูงต้องขับรถเข้าไปตามทางเข้าสวนอีกราว 2 กม. อันนี้เป็นชั้นหน้าผาหินแกรนิตเอียงราว 70 องศา ตกลงมาแล้ววกไหลลงไปตามร่องน้ำ เป็นแก่งแคบๆ น้ำตกหนานสูงนี่เงียบสงบ ไม่มีคนเล่นน้ำ ไม่มีใครเข้ามาเลย

ย้อนออกมาใกล้ทางเข้าน้ำตกหนานรูด มันจะมีทางขึ้นควนเตี้ยๆ เขาเรียกควนนกเต้น ขึ้นควนนี้ไปแล้วลงอีกด้าน ทางจะเป็นลูกรังเข้าสวน เข้าหมู่บ้าน แล้วไปจนสุดทาง จะเป็นฝายชะลอน้ำ มองไปทางต้นน้ำจะเห็น น้ำตกวังตอ  ถ้าจะไปให้ถึงน้ำตกก็ต้องเดินข้ามสันฝาย แล้วไปเดินตามทางในป่าเลียบห้วยไปราว 100 เมตร ก็ถึงหน้าน้ำตก

น้ำตกวังตอนี้เป็นน้ำตกค่อนข้างใหญ่ เป็นหน้าผาหิน ถ้าคะเนโดยแนวดิ่งก็น่าจะสูงราว 30 เมตร แต่ถ้าดูที่ไหลลาดเอียงลงมา ราว 60 องศา หน้าน้ำตกก็คงยาวร่วม 70-80 เมตรนั่นเลยเทียว

อีกแหละครับว่า ไม่มีคนเลย เงียบสงบมาก ทั้งๆ ที่น้ำตกอื่นๆ คนไปเล่นน้ำกันหนาตา

ครั้นออกมาใช้ถนน 4122 ลงไปทางใต้ต่อ ไม่นานก็ถึงป้ายทางเข้า น้ำตกปากราง บรรยากาศบริเวณน้ำตกคึกคักน่าดู มีลานจอดรถกว้างใหญ่ ร้านรวงขายอาหาร ส้มตำ ไก่ย่าง เรียงรายตามทางเดินไปน้ำตก แสดงว่าในวันหยุดคนน่าจะเยอะ แต่พอไปเห็นตัวน้ำตกก็ต้องร้อง “ว้า...” เพราะมันเป็นเพียงฝายน้ำเล็กๆ แล้วก็เป็นแก่งน้ำที่น้ำไหลตกลงมาตามกองหินแกรนิตขนาดใหญ่ที่ทับถมซ้อนกัน แต่ขนาดนั้นก็ยังเห็นคนไปเล่นน้ำกันมาก

ออกมาใช้ถนน 4122 มุ่งหน้าลงใต้เช่นเดิม ไม่ไกลกันจะเป็นทางเข้า น้ำตกนกรำ เข้าไปตามทางที่ไม่ได้ลำบากมากนักจนไปถึงลานจอดน้ำตกนกรำ น้ำตกนี้เป็นน้ำตกชั้นเล็กๆ แต่มีแอ่งน้ำกว้าง บรรยากาศร่มรื่นน่าแช่น้ำมาก มีคนไปเล่นน้ำเจี๊ยวจ๊าว เพราะไปง่าย ไปสะดวกและ...ฟรี

ครั้นลงมาตามถนน 4122 อีกไม่ไกล ทีนี้จะเป็น น้ำตกมโนราห์ ที่นี่ในช่วงเดือนมีนา-เมษานี่ ถึงกะรถอาจจะติดเพราะคนนิยมไปกันมาก มี อบต.มาตั้งโต๊ะเก็บเงินค่าเข้า วันผมไปขนาดว่าไม่ใช่เทศกาลอะไร คนก็ยังมาก

น้ำตกมโนราห์ แบ่งเป็นส่วนที่ทางเขตรักษาพันธุ์ดูแล กับที่เป็น อบต.ดูแล คืออยู่นอกแนวเขตในลำห้วยเดียวกัน เป็นแก่งน้ำขนาดใหญ่ที่ไหลลาดเอียงลงจากลานหินแกรนิตกว้าง ไหลเอียงราว30 องศา เป็นทางยาวค่อนข้างยาว คนที่ไปก็มักไปปิกนิก มีเสื่อไปปู นั่งกินอาหาร (ดื่มสุราน่าจะมีบ้างแหละ) ริมน้ำ เล่นน้ำ มีร้านค้าขายอาหาร เครื่องดื่มเรียงราย สภาพโดยทั่วไปก็แค่นี้ แต่คนเยอะมาก เยอะกว่าทุกน้ำตกที่ไปมาคราวนี้

ทีนี้เราไปให้ถึง น้ำตกไพรวัลย์ ซึ่งน้ำตกแห่งนี้อยู่ในเขตรักษาพันธุสัตว์ป่าเขาบรรทัด จึงเสียค่าเข้าไม่กี่บาท น้ำตกแห่งนี้เป็นน้ำตกขนาดใหญ่ ผมไปมาก็หลายครั้งและก็ชอบใจทุกครั้ง ด้วยรูปทรงน้ำตกที่ใหญ่โตมโหฬาร ตกมาหลายชั้น ในบรรยากาศที่ร่มรื่นด้วยพืชพรรณไม้มีเจ้าหน้าที่ดูแล แต่กระนั้นก็ยังมีเศษซองขนม เศษของพลาสติก ทิ้งไว้ตามโขดหิน ซุกไว้ตามรากไม้ ลมพัดปลิวตกลงไปในน้ำบ้าง ฯลฯ ต่อให้คนดูแบขนาดไหนถ้าคนไปเที่ยวไม่ช่วยกัน ก็ยากจะสะอาด ต้องถามคนไปเที่ยวว่าแล้วเราชอบไหมถ้าเห็นที่เที่ยวเหล่านั้นมันสกปรก ด้วยเศษขยะ เศษอาหาร ถ้าไม่ชอบก็อย่าทำ

นี่เป็นผลพวงของเทือกเขาบรรทัด ในแง่มุมที่เป็นต้นน้ำลำธาร โดยใช้ถนน 4122 พามาเยือน ขนาดว่ามาในช่วงเดือนมีนาคมน้ำยังไม่เคยขาดจากน้ำตกสักแห่ง อย่าคิดว่าน้ำมันจะมีมาเองโดยไม่มีที่มาที่ไป มีป่าไม้ให้เป็นแหล่งผลิตน้ำ ช่วยกันดูแลป่า อย่าปล่อยให้เป็นภาระเจ้าหน้าที่เขาอย่างเดียว เพราะเวลาน้ำแล้ง แห้งแล้งเข้า ไม่ว่าคนอาชีพไหนก็เดือดร้อนหมด

ได้มาดูสายน้ำจากเทือกบรรทัดแล้วก็ชุ่มชื่นใจเป็นที่สุด...