‘การ์ตูนไทย’ไม่ได้หายไปไหน แค่เปลี่ยนมาอยู่ออนไลน์

"อุปสรรคสำหรับผมตอนนี้ เป็นเรื่องการเอาชนะตัวเองมากกว่า การวาดรูปต้องใช้ความอดทน ถ้าเราผ่านอุปสรรคนี้ไปได้ ก็จะพัฒนามากขึ้น ในยุคนี้เราสามารถโพสต์งานหน้าเฟซบุ๊คหรือโพสต์ที่โน่น ที่นี่ มีพื้นที่กระจายงานเยอะแยะ ไม่ต้องผ่านตัวกลางสำนักพิมพ์หรืออะไรเลย เราขายงานของเราให้ลูกค้าได้เองโดยตรง 

อุปสรรคอย่างเดียวก็คือตัวเรา ส่วนทางรอดสำหรับวงการ ผมพูดไม่ได้ ต้องหาทางรอดให้ตัวเองก่อน ถ้าทุกคนหาทางรอดให้ตัวเองได้แล้ว วงการก็จะขยับไปเอง" วีระชัย ดวงพลา หรือ เดอะดวง นักวาดการ์ตูน ที่ได้รับรางวัลรองชนะเลิศ จากเวทีประกวดรางวัลการ์ตูนนานาชาติ ครั้งที่ 4 ที่ประเทศญี่ปุ่น เมื่อปี 2554 กล่าวในงานเสวนา ‘อุปสรรคและทางรอดของวงการการ์ตูนไทย’ ในงานนิทรรศการการ์ตูน ที่ Old Town Gallery แยกแม้นศรี ถ.บำรุงเมือง กรุงเทพฯ เมื่อวันที่ 4 กุมภาพันธ์ 2564

ผลงานของ กรณ์ นียะพันธ์

• การสร้างเนื้อสร้างตัว

"ผมเริ่มเขียนการ์ตูนเล่มละบาทครั้งแรกปี 2523 เข้ามากรุงเทพฯใหม่ ๆ ไปเรียนเพาะช่าง ปีแรกก็เขียนเลย เขียนอยู่ 2 ปี ก็มาเขียนให้หนังสือแปลก, มหัศจรรย์อีก 7-8 ปี แล้วไปเขียนนิยายภาพสำหรับเด็กและทำการ์ตูนส่วนตัว เป็นบรรณาธิการเอง 8-9 เล่ม

ผลงานของ เอ๊าะ 

ตอนเรียนจบใหม่ๆ ผมอินดี้มาก เขียนการ์ตูนไม่ต้องร่างเลย ยึดถือตัวตนสูงมาก ได้เงินเดือน 20,000 กว่าบาท ขณะที่คนอื่นได้ 2,400 บาท นั่งทำงานที่บริษัทได้ไม่นาน ก็ขอออกมาทำที่บ้าน เขาก็ให้ แต่ลดเงินเดือนครึ่งหนึ่ง ปี 2533 มาอยู่กับพี่โอม รัชเวทย์ ก็เปลี่ยนวิธีคิด วิธีการทำงาน วิธีคุยงาน เสนองาน ทำงานที่บ้านเด็ก สวนเด็ก 2 ปี ทุกอย่างเปลี่ยนไปหมด

ผดุง ไกรศรี หรือ เอ๊าะ

ต่อมาพี่เซียพาไปแนะนำกับสำนักพิมพ์บันลือสาส์น เอางานไปเสนอ เขาบอกต้องแก้ไขอย่างนั้นอย่างนี้ ผมได้รับมอบหมายให้เขียนเรื่องสั้น ผมชอบวาดผู้หญิงอึ๋ม ๆ เป็นความชอบส่วนตัว วาดแล้วมีความสุข คุณมิลค์ หนูหิ่น เขียนอยู่ 7-8 ปี เขาก็เอาไปทำการ์ตูน ยอดพิมพ์อยู่ที่แสนเล่ม มีแฟนติดตามเป็นล้าน จากคนกินเหล้าสูบบุหรี่ต้องเลิกหมด ไม่งั้นไม่มีเวลาทำงาน" ผดุง ไกรศรี หรือ เอ๊าะ เล่าความเป็นมาให้ฟัง ขณะที่ เดอะดวง เติบโตมากับการได้เห็นคุณพ่อ (เรืองศักดิ์ ดวงพลา) เขียนการ์ตูนมาตั้งแต่เกิด เล่าว่า

ผลงานของ เดอะดวง

"ผมเริ่มวาดรูปเล่นตั้งแต่ 3 ขวบ ช่วงเรียนประถมก็วาดการ์ตูนให้เพื่อนอ่าน มาจริงจังตอนอายุ 13 เริ่มเขียนการ์ตูนตลกก่อน ส่งที่ตลาดตลกเป็นแห่งแรกที่ได้ตีพิมพ์ จากนั้นก็ขยับมาเรื่อย ๆ มาอยู่กับสยามอินเตอร์คอมมิค แล้วก็ทำอีกหลายที่ ตอนแรกผมตั้งใจว่าจะเขียนการ์ตูนแนวตลกร้ายหรืออะไรที่มันโหด ๆ คิดว่าเอากลุ่มคนอ่านแค่นี้ก็พอแล้ว

วีระชัย ดวงพลา หรือ เดอะดวง

แต่พอเขียนไปเรื่อย ๆ อยากมีคนอ่านทุกเพศทุกวัย ก็เลยเขียนการ์ตูนเด็กบ้าง การ์ตูนสำหรับครอบครัวบ้าง การ์ตูนธรรมะบ้าง เขียนครบวงจรเลย ถ้าอยากอ่านงานแนวนี้ก็ไปอ่านงานนั้นงานนี้  เรามีทางเลือกให้ จนถึงตอนนี้ผมเขียนการ์ตูนมา 21 ปีแล้ว"

ผลงานของ สละ นาคบำรุง Salahtoon

การได้รับความสนับสนุน นับเป็นจุดเริ่มต้นที่ดีที่สุดสำหรับคน ๆ หนึ่ง หน่อง-มงคล มะอาจเลิศ  ก็คือตัวอย่างในนั้น

"ในช่วงแรกของการเข้ามาในวงการ ผู้ใหญ่หลายคนช่วย พี่เซียไทยรัฐ แนะนำว่าจะทำยังไง พี่เอ๊าะก็บอกว่า ต้องมีโอกาส ไทมมิ่ง ความมุ่งมั่นของตัวเอง เราจะอยู่รอดได้ต้องมีงานที่หาเลี้ยงชีพได้ แล้วงานสไตล์ที่เราชอบ เราก็ต้องทำไปด้วย ช่วงนี้มีโซเชียลเน็ตเวิร์คก็สามารถขายงานตัวเองได้ โพสต์รูปวาด มีแฟนคลับติดตาม"

หน่อง มงคล อาจมะเลิศ และ เซีย ไทยรัฐ กับผลงานของหน่องอีกรูปแบบหนึ่ง

• อุปสรรคมีไว้แก้

"บางทีก็มีความเหนื่อยบ้าง ส่วนใหญ่จะเหนื่อยตอนคุยกับลูกค้าที่ไม่เข้าใจกัน ความเหนื่อยกับตัวเองไม่เท่าไร เพราะเวลาทำงานเรามีความสุข โดยเฉพาะงานที่ไม่มีโจทย์มาให้ เป็นงานที่ออกมาจากตัวเราเอง อันนี้ไม่เหนื่อยเลย ไม่นอนก็ได้ แต่งานที่ได้จากลูกค้า เรามักจะมีข้ออ้างให้ตัวเองเยอะ อุปสรรคคือการเอาชนะตัวเอง และความอดทน ถ้าเราผ่านไปได้ เราจะพัฒนามากขึ้น

ผลงานของ เดอะ ดวง

อีกอย่างหนึ่ง เราต้องใช้ชีวิตให้สนุก ทุกวันนี้มันค่อนข้างเครียด ถ้าเราเครียด ก็ไม่มีชีวิตชีวา ความสุขของแต่ละคนไม่เหมือนกัน  เราไปเก็บเกี่ยวความสนุกข้างนอกดีกว่า แล้วเอากลับมาทำงาน งานเราก็จะมีชีวิตชีวา" เดอะดวง เล่า 

เซีย ไทยรัฐ

"ผมทำหนังสือพิมพ์อยู่ที่ไหนก็เจ๊งหมด เมื่อ 20 ปีที่แล้วมาอยู่ไทยรัฐก็มีการเมืองแทรก ถูกเรียกไปคุยหลายรอบ การปรับตัวเป็นเรื่องสำคัญ แม้ว่าอยู่ไทยรัฐจะดูมั่นคง แต่ถ้าเราดันทุรังไม่ฟังใคร ถ้าเขาต้องเลือก เขาก็จะเลือกกิจการของเขา ถ้าเรายังรักที่จะทำงานเขียนการ์ตูนตรงนั้น เราต้องปรับตัว

ผลงานของ เซีย ไทยรัฐ 

ประเทศไทยมีเสรีภาพ 100 เปอร์เซ็นต์ แต่มันอยู่ในกรอบอีก 100 เปอร์เซ็นต์ ทำตามใจไม่ได้ เราต้องปรับตัวให้อยู่รอด ยิ่งในยุคดิสรัปชันสื่อสิ่งพิมพ์ การมีแฟนคลับ ผู้ติดตาม เป็นสิ่งสำคัญ ไม่ว่าอะไรจะเกิดขึ้น เขาจะได้ติดตามอ่านงานของเราต่อไป" เซีย ไทยรัฐ เล่า

 

• โอกาสคือทางรอด

"โอกาสนี่สำคัญ ผมเคยปฏิเสธไปครั้งหนึ่ง มันไม่มีสองครั้ง คนก็สำคัญ ถ้าเราเข้ากันได้ก็ดี สถานที่ก็สำคัญ ถ้าดีสำหรับเรา เราก็ทุ่มเทให้เต็มที่ อีกสิ่งที่สำคัญมาก ๆ คือ การถูกที่ถูกเวลา อุปสรรคมีมาเสมอ ถ้าเราเป็นคนคิดเรื่อง แต่งเรื่องไม่เป็น ก็ยาก" เอ๊าะ เล่า ขณะที่ เดอะดวง บอกว่า

ผลงานของ สมบัติ คิ้วฮก

"คอนเนคชั่นที่ดี มันพาเราไปได้ไกล ต้องลองไปทุกงานที่มีศิลปิน แต่ไม่ใช่ไปพบปะพูดคุยเฉย ๆ เราต้องทำงานอยู่ตลอดเวลา เพื่อเตรียมพร้อมสำหรับโอกาส ต้องฝึกฝนไว้ตลอด เพื่อที่จะไปเจอคอนเนคชั่นที่ดี แล้วทุกอย่างจะดีเอง" เดอะดวง เล่า 

ส่วนหนึ่งของผลงานที่ได้นำมาจัดแสดง

"ผมเข้ามาหลังเดอะดวง ดูงานเขาตั้งแต่ช็อกโกแลต เป็นงานที่สร้างแพสชั่นสำหรับผมมาก ทำไมเขามูฟเมนท์ได้ดี เรื่องเล่ากระชับมาก เป็นมิติใหม่ของนักวาดการ์ตูน ผมเป็นคนที่ฝึกฝนตลอดเวลา อะไรที่ยังไม่ได้ก็ดูคนที่เก่ง ๆ เราต้องคิดเสมอว่าเราเป็นน้ำไม่เต็มแก้ว ถ้าเรามีโอกาสแล้ว ก็ให้โอกาสคนอื่น เหมือนกับที่พี่เซียให้โอกาสผม" หน่อง เล่า

ผลงานของ หน่อง มงคล อาจมะเลิศ

"ผมยินดีที่ทุกคนมีแนวทางของตัวเอง เมื่อเราหาโอกาสให้ตัวเองได้แล้ว ก็ต้องหาโอกาสให้น้อง ๆ ด้วย เรายินดีเป็นบันไดขั้นแรกให้กับทุกรุ่นทุกวัย ทำค่ายการ์ตูน เปิดโรงเรียนการ์ตูน เปิดสอนขั้นแรกให้เด็ก ๆ ก้าวแรก ให้เขาก้าวให้ได้ก่อน หลังจากนั้นก็เป็นเรื่องตัวเขาเอง" เซีย ไทยรัฐ ให้ความเห็น

"ผมอยากให้คนกลับมาอ่านหนังสือ มากน้อยยังไง ก็ควรจะซื้อหนังสืออ่านบ้าง เราจะจบที่มือถืออย่างเดียว ผมว่ามันไม่ใช่ชนชาติที่เจริญ พวกเกาหลี ญี่ปุ่น จีน ยอดขายเขาไม่ได้ตกมากมาย ถึงจะมีโซเชียล พวกเขาก็ยังปลูกฝังให้คนอ่าน มันจะซึมซับ เข้าใจ หวานซึ้ง อยู่ในความทรงจำ  

ส่วนหนึ่งของงานนิทรรศการ

มีแต่หนังสือการ์ตูนเท่านั้นที่เป็นเพื่อนแท้ของคุณ เราไปดูหนัง ดูละคร ก็ผูกพันประมาณหนึ่ง แฟนการ์ตูนบางคนมาจากที่ไกลมาก พอเขารู้ว่าผมจะไปงานหนังสือวันนั้นวันนี้เ ขาก็พาลูกมาเจอมาขอลายเซ็น ซื้อไปเถอะครับ ถ้าเราไม่ชอบการอ่านก็ปลูกฝังให้ญาติพี่น้องลูก ๆ อ่าน จะได้ความรู้ที่แท้จริง ดูยูทูบ ดูหนัง แป๊บเดียวก็ลืม" เอ๊าะ ฝากทิ้งท้าย

...........................................

เชิญชมงานนิทรรศการการ์ตูนไทย ได้ที่ Old Town Gallery แยกแม้นศรี ถนนบำรุงเมือง เขตพระนคร กรุงเทพฯ ตั้งแต่วันนี้ถึง 28 กุมภาพันธ์ 2564