'โรตารี' กับการต่อต้าน 'การค้ามนุษย์'

การค้ามนุษย์ (Human Trafficking) นับว่าเป็นปัญหาที่สำคัญสำหรับสังคมโลก เนื่องจากการค้ามนุษย์ถือเป็นการกระทำที่ละเมิดสิทธิมนุษยชน ซึ่งเป็นสิ่งที่สังคมโลกให้ความสำคัญ การค้ามนุษย์ถือว่าเป็นอาชญากรรมระหว่างประเทศ อีกทั้งยังลดทอนศักดิ์ศรีและคุณค่าความเป็นมนุษย์ และยังเป็นต้นเหตุนำไปสู่ปัญหาอื่นๆ อีก เช่น ปัญหายาเสพติด การลักลอบเข้าเมือง การค้าประเวณี ฯลฯ

พิธีสาร Palermo หรืออนุสัญญาสหประชาชาติเพื่อต่อต้านอาชญากรรมข้ามชาติ ปี 2543 ได้ให้ความหมายว่า การค้ามนุษย์ หมายถึง การจัดหา ขนส่ง โยกย้าย ให้ที่พักพิง หรือรับบุคคล ด้วยการขู่ หรือใช้กำลัง หรือรูปแบบอื่นๆ ของการบังคับ การลักพา ฉ้อฉล หลอกลวง หรือใช้อำนาจในทางที่ผิด หรือทำให้ได้รับบาดเจ็บ การให้หรือรับเงินหรือผลประโยชน์ต่อบุคคลที่ทำการควบคุมผู้อื่น เพื่อแสวงหาประโยชน์แก่ตน ซึ่งหมายรวมถึงการแสวงหาประโยชน์จากผู้อื่นในการเป็นโสเภณี หรือรูปแบบอื่นของการแสวงหาประโยชน์ทางเพศ แรงงานหรือการบริการที่ถูกบังคับเป็นทาส หรือการอื่นใดที่คล้ายกับการเป็นทาส หรือการเคลื่อนย้ายอวัยวะใดๆ ของร่างกาย ฯลฯ

รูปแบบของการค้ามนุษย์

1.การค้าบริการทางเพศ โดยเหยื่ออาจอยู่ในภาวะจำยอมหรือถูกขู่เข็ญให้ขายบริการทางเพศ

2.การใช้แรงงานเยี่ยงทาส เช่น ในสวน ฟาร์ม บ้าน โรงงาน เรือประมง ฯลฯ โดยต้องทำงานอย่างหนัก ไม่ได้รับการพักผ่อนและถูกทารุณกรรม

3.การบังคับแต่งงาน หมายความถึงการมีนายหน้าสืบหาคนที่มาแต่งงานกันโดยไม่รู้จักกัน หลังจากแต่งงานไปแล้วก็ตกอยู่ในสภาวะของการเป็นทาส เลวร้ายที่สุดคือการถูกบังคับให้ขายบริการทางเพศ

4.การบังคับให้เป็นขอทาน โดยมีนายหน้าติดต่อพาเด็ก คนชรา คนพิการ ออกจากบ้านเกิดไปขอทานในเมืองใหญ่ทั้งในและต่างประเทศ

5.การบังคับให้ทำสิ่งที่ผิดกฎหมาย ซึ่งเหยื่อที่พบมักจะเป็นเด็กที่ถูกบังคับให้เป็นเครื่องมือในการส่งยาเสพติดให้แก่ผู้ค้ารายย่อยหรือลูกค้าโดยตรง

ในการแก้ไขปัญหาเกี่ยวกับการค้ามนุษย์นี้มีการพยายามแก้ไขทั้งในระดับสากลคือองค์การสหประชาชาติ ที่มีการจัดทำอนุสัญญาฯ ขึ้นและสหรัฐได้ประกาศใช้กฎหมายคุ้มครองผู้ตกเป็นเหยื่อจากการค้ามนุษย์เมื่อปี 2543 โดยประเมินสถานการณ์การแก้ไขปัญหาตามมาตรฐานขั้นต่ำในการยุติการค้ามนุษย์ของประเทศต่างๆ โดยมีการจัดระดับ ดังนี้

ระดับ 1 คือ ประเทศที่ปฏิบัติตามมาตรฐานขั้นต่ำอย่างเต็มที่ 

ระดับ 2 คือ ประเทศที่ยังไม่ปฏิบัติตามมาตรฐานขั้นต่ำอย่างเต็มที่ แต่มีความพยายามที่จะปฏิบัติ 

ระดับ 3 คือ ประเทศที่ยังไม่ปฏิบัติตามมาตรฐานขั้นต่ำอย่างเต็มที่ และไม่มีความพยายามที่จะปฏิบัติ 

สำหรับประเทศไทยเราในปัจจุบันอยู่ในระดับ 2 หรือ Tier 2 (เคยอยู่ในระดับที่ 3 หรือ Tier 3 เมื่อปี 2557) ซึ่งไทยเรามีการประกาศให้ปัญหาการค้ามนุษย์เป็นวาระแห่งชาติไปเมื่อปี 2547 โดยมีหลักการว่าเหยื่อคือเหยื่อ ไม่ใช่อาชญากร และต้องไม่ถูกดำเนินคดี แต่ต้องเยียวยา ฟื้นฟู เพื่อดูแลเหยื่อจากการค้ามนุษย์ให้กลับคืนสู่สังคมได้

ต่อมามีการออกพระราชบัญญัติป้องกันและปราบปรามการค้ามนุษย์ พ.ศ.2551 ซึ่งขยายความเหยื่อหรือผู้เสียหายจากผู้หญิงและเด็ก เป็นบุคคลโดยไม่จำกัดเพศและอายุ ที่สำคัญคือกำหนดให้ผู้กระทำการค้ามนุษย์เป็นกระบวนการในลักษณะองค์กรอาชญากรรมที่ความผิด แม้ว่าสมาชิกขององค์กรอาชญากรรมนั้นไม่ได้ลงมือกระทำความผิดเองก็ตาม ซึ่งนับว่าสอดคล้องกับสภาวะไร้พรมแดนของสังคมในปัจจุบัน

“โรตารีสากล” องค์กรบำเพ็ญประโยชน์ที่มาอายุมากกว่า 100 ปี มีสมาชิกมากกว่า 1.2 ล้านคน ได้จัดตั้งกลุ่มปฏิบัติการโรตารีเพื่อการต่อต้านการเป็นทาส (Rotary Action Group Against Slavery : RAGAS) เพื่อต่อต้านการค้ามนุษย์ในปี 2556 และได้จัดตั้งขึ้นในประเทศไทยเมื่อที่ผ่านมา 

การจัดตั้งกลุ่ม RAGAS ก็เพื่อให้ความรู้ความเข้าใจและส่งเสริมแนวทางที่จะเข้าร่วมและสนับสนุนโครงการรณรงรงค์การต่อต้านการเป็นทาสและการค้ามนุษย์ (https://ragas.online) โดย

- เผยแพร่ผลงานทั้งของตัวเองและองค์กรอื่นที่เกี่ยวข้อง (ทั้งภาครัฐและเอกชน-ผู้เขียน) กับการต่อต้านการเป็นทาส

- เตือนโรแทเรียนให้ระลึกถึงความรับผิดชอบด้านจริยธรรมด้วยการคำนึงถึงสิทธิของเด็กทั้งหลาย

- ส่งเสริมและให้กำลังใจโรแทเรียนและสโมสรโรตารีทั้งหลายให้ลงมือปฏิบัติ โดย 

ก) สนับสนุนองค์กรต่อต้านการเป็นทาสทั้งหลายอย่างจริงจังในการต่อสู้การเป็นทาสและการค้ามนุษย์

ข) สนับสนุนโครงการทั้งหลายโดยตรง เช่น ศูนย์ฟื้นฟูการตกเป็นทาส ฯลฯ ด้วยการไปเยี่ยมเยียนด้วยตนเอง และมีส่วนร่วมสนับสนุนด้วยโครงการให้ทุน (ของโรตารี-ผู้เขียน)

ค) บ่งชี้และต่อต้านสินค้าที่มาจากการค้ามนุษย์

ง) สนับสนุนการรณรงค์ต่อต้านการกระทำที่ผิดกฎหมายการค้ามนุษย์และนำความยุติธรรมมาสู่ผู้เสียหาย

การดำเนินการต่างๆ จะรวมถึงการฝึกอบรม สัมมนา ให้ความรู้ความเข้าใจแก่ครูอาจารย์ นักเรียน นิสิตนักศึกษา หรือบุคคลที่อยู่ในกลุ่มเสี่ยงทั้งหลายให้มีความรู้ความเข้าใจ และสามารถป้องตนเองจากการถูกหลอกลวงหรือการตกเป็นเหยื่อด้วยวิธีการต่างๆ ที่มาพร้อมกับเทคโนโลยีสมัยใหม่ด้วย

ปัญหาเรื่องของการค้ามนุษย์นี้เป็น 1 ใน 7 ของเป้าหมายของมูลนิธิโรตารีที่ว่าด้วยสันติสุขหรือสันติภาพ เพราะหากโลกนี้ยังมีปัญหาการค้ามนุษย์อยู่ ก็ยากที่โลกนี้จะมีสันติสุขได้ และปัญหานี้เป็นปัญหาที่ใหญ่มาก เฉพาะภาครัฐอย่างเดียวไม่มีทางที่จะแก้ปัญหานี้ได้ ต้องอาศัยความร่วมมือของทุกฝ่าย โรตารีจึงได้เข้าร่วมกันสร้างผลงานเพื่อสันติสุขแก่มวลมนุษยชาติทั้งหลายครับ