แผ่นดินไหว เขื่อนไทยปลอดภัยด้วย ระบบตรวจสุขภาพเขื่อน

ระบบตรวจสุขภาพเขื่อน หรือ DS-RMS (Dam Safety Remote Monitoring System) เป็นระบบที่ กฟผ. ร่วมกับ เนคเทคพัฒนาขึ้น โดยนำเทคโนโลยีสารสนเทศและการสื่อสารกับเทคโนโลยีของเครื่องมือตรวจวัดพฤติกรรมเขื่อน มาบูรณาการใช้ในการดำเนินงานเพื่อเสริมสร้างความเชื่อมั่นในด้านความมั่นคงปลอดภัยในเขื่อนใหญ่ ของ กฟผ.

ปัจจุบันใช้ในการดำเนินงานด้านความมั่นคงปลอดภัยเขื่อนขนาดใหญ่ของ กฟผ. จำนวน 14 เขื่อน (จากทั้งหมด 35 เขื่อน) อาทิ เขื่อนภูมิพล เขื่อนสิริกิติ์ เขื่อนศรีนครินทร์ เขื่อนวชิราลงกรณ เขื่อนอุบลรัตน์ เขื่อนสิรินธร เขื่อนจุฬาภรณ์ เขื่อนปากมูล เขื่อนรัชชประภา

ทีมงานพัฒนาระบบตรวจสุขภาพเขื่อนให้สามารถสื่อสารข้อมูลจากเครื่องมือวัดต่างๆ แบบอัตโนมัติ ทั้งเครื่องมือวัดพฤติกรรมเขื่อน แผ่นดินไหว และ น้ำหลาก ที่ติดตั้งไว้ที่เขื่อนและรอบอ่างเก็บน้ำ ไปยังระบบคอมพิวเตอร์แม่ข่าย

เพื่อนำข้อมูลเข้ามาประมวลผลหาสถานะความปลอดภัยเขื่อนด้วยระบบเสมือนผู้เชี่ยวชาญ (Expert system) ที่จะช่วยคาดการณ์สาเหตุของความผิดปกติได้ โดยจะแจ้งสถานะความปลอดภัยเขื่อนผ่านโปรแกรมในรูปแบบ Web Application ทางหน้าจอเว็บไซต์ที่พัฒนาขึ้น

พร้อมทั้งแจ้งเตือนผ่านทาง SMS และ E-mail ไปยังเจ้าหน้าที่ผู้เกี่ยวข้องทราบ หากพบความผิดปกติขึ้น ผู้รับผิดชอบจะสามารถออกไปดำเนินการตรวจสอบและแก้ไขได้ทันการณ์ พร้อมทั้งแจ้งผู้บริหารของ กฟผ. เพื่อสื่อสารให้แก่สาธารณชนได้รับทราบ

ในส่วนของระบบเทคโนโลยีสารสนเทศการสื่อสารและโปรแกรมแสดงผล กฟผ. ได้พัฒนาร่วมกับเนคเทค โดยมีศูนย์วิจัยและพัฒนาวิศวกรรมปฐพีและฐานราก คณะวิศวกรรมศาสตร์ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ ให้คำปรึกษาในการจัดทำเกณฑ์การแจ้งเตือนความปลอดภัยเขื่อน

ตลอดจนพัฒนาระบบเสมือนผู้เชี่ยวชาญ (Expert system) ที่ผ่านการพิจารณาและได้รับคำแนะนำจากผู้เชี่ยวชาญด้านวิศวกรรมเขื่อนของไทย โดยงานพัฒนาระบบตรวจสุขภาพเขื่อน ใช้ระยะเวลาดำเนินการ 3 ปี คือระหว่างปี 2557-2559

ส่วนแผนงานในอนาคต จะพัฒนาความร่วมมือร่วมกับกฟผ. กรมชลประทาน และกรมพัฒนาทดแทนและอนุรักษ์พลังงานกระทรวงพลังงาน เพื่อขยายผลการใช้งานระบบให้ครอบคลุมเขื่อนขนาดใหญ่ทั้งหมด รวมถึงเขื่อนขนาดกลางอีกจำนวน 448 เแห่งในประเทศไทย

อีกทั้งมีแผนพัฒนาความร่วมมือไปยังกลุ่มประเทศ CLMV (Cambodia, Laos, Myanmar, Vietnam) เพื่อนำระบบตรวจสุขภาพเขื่อนไปประยุกต์ใช้งานในเขื่อนขนาดใหญ่ในกลุ่มประเทศดังกล่าว อีกจำนวนกว่า 300 แห่ง

ล่าสุด “ระบบติดตามตรวจวัดข้อมูลระยะไกลด้านความปลอดภัยเขื่อน” (Dam Safety Remote Monitoring System : DS-RMS) เนคเทค สวทช.ได้รับ รางวัลเทคโนโลยีดีเด่น ประจำปี พ.ศ.2565 ในงาน OUTSTANDING TECHNOLOGIST AWARDS & TECHNINNO FORUM 2022

โดยมี กนกเวทย์ ตั้งพิมลรัตน์ ผู้อำนวยการกลุ่มวิจัยการควบคุมและอิเล็กทรอนิกส์ขั้นสูง (ACERG) เป็นตัวแทนนักวิจัยศูนย์เทคโนโลยีอิเล็กทรอนิกส์และคอมพิวเตอร์แห่งชาติ ขึ้นรับรางวัลร่วมกับการไฟฟ้าฝ่ายผลิตแห่งประเทศไทย (กฟผ.)