มหิดล พบ! “สารยับยั้งมะเร็งกระเพาะอาหาร” จากพืชสวนครัว

โรคมะเร็ง คือ หนึ่งในโรคซึ่งตลอดเวลาที่ผ่านมาได้มีการศึกษาวิจัยทางการแพทย์มาอย่างยาวนาน เพื่อการค้นพบสู่ทางรอดของมนุษยชาติ แม้จะอยู่แสนไกลเพียงใดก็จะไปให้ถึง หากมียาดีที่รักษาโรคร้ายได้รออยู่ แต่ยาดีที่ว่านั้น อาจไม่ต้องไปไหนไกล หากพบได้จากแค่ใน “สวนหลังบ้าน”    

ผศ.ดร.วงศ์วรุตม์ บุญญานุโกมล ประธานหลักสูตรวิทยาศาสตรบัณฑิต สาขาวิชาวิทยาศาสตร์การแพทย์ โครงการจัดตั้งวิทยาเขตอำนาจเจริญม.มหิดล เปิดเผยถึงผลงานวิจัยซึ่งได้รับการตีพิมพ์ในวารสารทางการแพทย์ระดับนานาชาติ “Medicina” โดยพบว่า น้ำมันหอมระเหยที่สกัดได้จากพืชผักสวนครัว “แมงลัก” และ “กะเพรา” มีฤทธิ์ยับยั้งการเจริญเติบโตของเซลล์มะเร็งกระเพาะอาหารในระดับหลอดทดลอง (In vitro) 

ด้วยองค์ความรู้ทางด้านจุลชีววิทยาทางการแพทย์พบว่าเชื้อแบคทีเรีย Helicobacter pylori (H. pylori) เป็นสาเหตุหนึ่งที่ก่อให้เกิดโรคกระเพาะอาหารอักเสบ (Gastritis) แผลในกระเพาะอาหารหรือลำไส้ส่วนต้น (Peptic Ulcer Disease) รวมถึงโรคมะเร็งกระเพาะอาหาร (Gastric Cancer) ซึ่งถือว่าเป็นมะเร็งที่ค่อนข้างอันตราย และมีการพยากรณ์โรคที่ไม่ดีนัก 

ทีมวิจัยได้ทดลองสกัดน้ำมันหอมระเหยจากพืชผักสวนครัวที่หาได้โดยทั่วไป อาทิ แมงลัก กะเพรา และโหระพา พบว่ามีฤทธิ์ยับยั้งการเจริญเติบโตของเซลล์มะเร็งกระเพาะอาหารในห้องปฏิบัติการได้ตามลำดับ ซึ่งเป็นโครงการวิจัยที่ได้รับทุนสนับสนุนจากกรมการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ทางเลือก กระทรวงสาธารณสุข

โครงการวิจัยนี้ได้รับความร่วมมือจากอาจารย์นักวิจัยหลายภาคส่วน ได้แก่ อาจารย์ผู้เชี่ยวชาญทางด้านเคมีวิเคราะห์ (ดร.พรพรรณ ประพัฒน์พงศ์) จากหลักสูตรสาธารณสุขศาสตรบัณฑิต โครงการจัดตั้งวิทยาเขตอำนาจเจริญ ม.มหิดล โดย การใช้เครื่อง GC-MS (Gas Chromatography - Mass Spectrometry) เพื่อวิเคราะห์หาสารประกอบที่สำคัญในน้ำมันหอมระเหยจากกะเพรา และแมงลัก 

อีกทั้งยังได้รับความร่วมมือจากอาจารย์ผู้เชี่ยวชาญทางด้านโปรติโอมิกส์ (รศ.ดร.อรภัค เรี่ยมทอง) จากคณะเวชศาสตร์เขตร้อน ม.มหิดล ที่ช่วยศึกษาทดลองเกี่ยวกับการแสดงออกของโปรตีนในเซลล์มะเร็งกระเพาะอาหาร โดยการใช้เครื่องมือ LC-MS/MS (Liquid Chromatography - Tandem Mass Spectrometry) เพื่อวิเคราะห์กลไกระดับโมเลกุลของน้ำมันหอมระเหยในการยับยั้งการเจริญเติบโตของเซลล์มะเร็งกระเพาะอาหารในระดับหลอดทดลอง และที่สำคัญโครงการวิจัยนี้ยังได้รับความร่วมมือจากทีมนักวิจัยสาธารณรัฐเกาหลี (College of Medicine, Gyeongsang National University) ซึ่งเป็นคู่ความร่วมมือทางด้านการวิจัยมาอย่างยาวนาน

นอกจากการค้นพบฤทธิ์ทางชีวภาพจากพืชผักสวนครัวทั้ง 3 ชนิดดังกล่าวแล้ว ผู้วิจัยได้มีการศึกษาทดลองวิจัยน้ำมันหอมระเหยจากพืชสมุนไพรไทยชนิดอื่นๆ อีก เช่น ไพล (Zingiber cassumunar Roxb) ซึ่งได้มีการศึกษาวิจัยในระดับหลอดทดลองเพื่อทดสอบฤทธิ์น้ำมันหอมระเหยจากไพลในการต้านเชื้อแบคทีเรีย Acinetobacter baumannii (A. baumannii) สายพันธุ์ดื้อยาปฏิชีวนะเกือบทุกชนิด(Extensively Drug Resistant / XDR) 

โดยพบว่าน้ำมันหอมระเหยจากไพลแสดงฤทธิ์ยับยั้งเชื้อแบคทีเรียกลุ่มนี้ และที่น่าสนใจคือน้ำมันหอมระเหยจากไพลแสดงคุณสมบัติเสริมฤทธิ์การทำงานร่วมกับยาปฏิชีวนะในระดับหลอดทดลอง โดยงานวิจัยเรื่องนี้ ได้รับการตีพิมพ์ในวารสารวิจัยระดับนานาชาติแล้วเช่นกัน (Journal of Infection and Public Health) 

จากงานวิจัยที่ได้กล่าวมานั้นเป็นการศึกษาในระดับห้องปฏิบัติการหรือระดับหลอดทดลอง ซึ่งถือว่าเป็นข้อมูลพื้นฐานที่สำคัญสำหรับการนำไปศึกษาต่อยอดในอนาคต เพื่อการวิจัยหาสารสำคัญต่างๆ ทางด้านยาสู่การใช้ประโยชน์ในทางการแพทย์อย่างกว้างขวางต่อไป