ที่ตั้งติดรอยเลื่อนโลก ต้นตอแผ่นดินไหวตุรกี‘ถี่-แรง’

ส่วนเหตุแผ่นดินไหวเมื่อวันจันทร์ที่ 6 ก.พ.ก็เป็นอีกหนึ่งภัยพิบัติที่จะถูกบันทึกไว้ในหน้าประวัติศาสตร์ ในฐานะที่มีความรุนแรงเป็นอันดับสองนับตั้งแต่มีการบันทึกข้อมูลคือ 7.8 แมกนิจูด 

จุดศูนย์กลางการสั่นสะเทือนอยู่ใกล้กับเมืองกาซีอันเตปบริเวณตอนใต้ของประเทศ ใกล้กับชายแดนซีเรีย รับรู้ได้ถึงเลบานอน ซีเรีย อิสราเอล ไซปรัส และกรีซ

เมื่อเวลา 11.00 น. ของวันที่ 7 ก.พ. มีรายงานพบผู้เสียชีวิตกว่า 5,000 รายในตุรกีและซีเรีย และคาดว่าตัวเลขยังคงพุ่งสูงมากกว่านี้ โดยเหตุผลที่ตุรกีเป็นหนึ่งในประเทศที่เกิดแผ่นดินไหวง่ายที่สุดในโลก เพราะประเทศนี้ตั้งอยู่บนแผ่นเปลือกโลกอนาโตเลียน (Anatolian Plate)ที่อยู่ติดกับรอยเลื่อน (Fault) สำคัญ 2 แห่ง คือ รอยเลื่อนอนาโตเลียเหนือ ซึ่งทอดตัวจากตุรกีตะวันตกไปตะวันออก และรอยเลื่อนอนาโตเลียตะวันออก ในพื้นที่ตะวันออกเฉียงใต้ของประเทศ รวมถึงอยู่ใกล้กับแผ่นเปลือกโลกยูเรเซีย แอฟริกา และอาราเบีย

“แมทธิว คัปปุชชี” นักอุตุนิยมวิทยา ซึ่งทำงานให้วอชิงตัน โพสต์ กล่าวว่า ตำแหน่งที่ตั้งของประเทศตุรกีอยู่ในจุดที่พร้อมจะเกิดแผ่นดินไหวได้ตลอดเวลาหากมีการเคลื่อนตัวของแผ่นเปลือกโลก จนถึงขนาดมีคำกล่าวในตุรกีว่า “ภูมิประเทศเป็นตัวกำหนดโชคชะตา”

ช่วง120 ปีที่ผ่านมา นับตั้งแต่ปี 2443 ตุรกีเจอแผ่นดินไหวที่รุนแรงเกินกว่า 5.0 แมกนิจูดและทำให้มีผู้เสียชีวิตไปแล้วประมาณ 60 ครั้ง หรือเฉลี่ย 2 ปีครั้ง อีกทั้งยังมีหลายครั้งที่รุนแรงในระดับทำให้มีผู้เสียชีวิตหลักพันถึงหลายหมื่นราย

แผ่นดินไหวครั้งรุนแรงที่สุดในตุรกี ทั้งในแง่ของระดับความรุนแรงและตัวเลขผู้เสียชีวิต คือเหตุแผ่นดินไหวเมื่อเดือน ธ.ค. ปี 2482 ที่เมืองเอร์ซินจาน ทางตะวันออกของประเทศ ในครั้งนั้นเกิดแผ่นดินไหวความรุนแรงถึง 8.0 แมกนิจูด เป็นแผ่นดินไหวที่รุนแรงเป็นอันดับ 1 ในประวัติศาสตร์ของประเทศ ทำให้มีผู้เสียชีวิตมากถึง 32,968 ราย บาดเจ็บอีกนับแสนคน อาคารบ้านเรือนพังเสียหายกว่า 160,000 หลัง

ส่วนที่ซีเรีย ซึ่งได้รับผลกระทบหนักจากแผ่นดินไหวครั้งนี้เช่นกัน มีรายงานผู้เสียชีวิตอย่างน้อย 1,400 คน บาดเจ็บอีกกว่า 2,000 คน โดยแรงสั่นสะเทือนรู้สึกได้จากชายฝั่งทางตะวันตก ไปจนถึงกรุงดามัสกัสของซีเรีย

ผู้เสียชีวิตส่วนใหญ่ในซีเรีย อยู่ในพื้นที่ทางตอนเหนือของประเทศ ที่อยู่ในสภาวะสงครามกลางเมือง รวมถึงส่วนใหญ่เป็นผู้ลี้ภัยหลายล้านคน ที่อาศัยอยู่ภายในค่ายผู้ลี้ภัยทั้งสองฟากของพรมแดนระหว่างซีเรีย และตุรกี

อาคารหลายพันแห่งพังทลายลงมา รวมถึงอาคารขนาดสี่และห้าชั้นหลายแห่ง ที่ส่งผลให้มีประชาชนติดอยู่ใต้ซากปรักหักพัง ทำให้ยังไม่ทราบจำนวนแน่ชัด ท่ามกลางสภาพอากาศที่หนาวจัด และมีหิมะตกหนักที่เป็นอุปสรรคต่อการเข้าช่วยเหลือและค้นหาผู้ประสบภัย