'อเล็กซานเดอร์ ลูคาเชนโก' ผู้นำเบลารุส‘แฝดสยาม’ปูติน
สุดสัปดาห์ที่ผ่านมา ประธานาธิบดีวลาดิมีร์ ปูตินของรัสเซีย ผ่านความลุ้นระทึกครั้งใหญ่ เมื่อเยฟเกนี พริโกชิน ผู้นำกลุ่มนักรบรับจ้างแวกเนอร์ก่อกบฏ โชคดีที่ได้ประธานาธิบดีอเล็กซานเดอร์ ลูคาเชนโก มาช่วยกอบกู้สถานการณ์ไว้ได้
ในวันเสาร์ (24 มิ.ย.) พริโกชินประกาศ “นำทัพเดินขบวนเพื่อความยุติธรรม” ข้ามจากยูเครนเข้าสู่กรุงมอสโกเพื่อโค่นผู้นำกองทัพรัสเซีย อีก 200 กิโลเมตรจะถึงเป้าหมายอยู่แล้วกระทรวงการต่างประเทศเบลารุสแถลงผ่านทวิตเตอร์ว่า ประธานาธิบดีลูคาเชนโกต่อรองกับพริโกชินทั้งวัน จนผู้นำกลุ่มแวกเนอร์ยอมรับข้อเสนอของเขาให้ยุติการเดินทัพแวกเนอร์สู่กรุงมอสโก ชายผู้นี้เปลี่ยนจากลูกน้องปูตินมาเป็นรัฐบุรุษแห่งภูมิภาคได้อย่างไร
รู้จัก อเล็กซานเดอร์ ลูคาเชนโก
ยูเอสเอทูเดย์รายงาน ลูคาเชนโก วัย 68 ปี มักถูกกล่าวขานว่า เผด็จการคนสุดท้ายของยุโรป เป็นประธานาธิบดีเบลารุสที่มีแต่ความขัดแย้ง เขาเป็นประธานาธิบดีมาเกือบ 29 ปี รับตำแหน่งในเดือน ก.ค.1994
การดำรงตำแหน่งวาระล่าสุดถือเป็นวาระที่ 6หลังการเลือกตั้งประธานาธิบดีอันอื้อฉาวในเดือน ส.ค.2020 ชาติตะวันตกมองว่ามีการโกงการเลือกตั้ง ชาวเบลารุสหลายแสนคนลงถนนประท้วงที่ลูคาเชนโกพยายามยื้ออยู่ในอำนาจ
เขาเป็นพันธมิตรใกล้ชิดกับประธานาธิบดีปูตินท่ามกลางการประท้วงผลการเลือกตั้งเบลารุสในปี 2020 ปูตินเสนอความช่วยเหลือทางทหารให้กับลูคาเชนโก ซึ่งตัวเขาตอบแทนด้วยการสนับสนุนการรุกรานยูเครนเต็มรูปแบบของรัสเซีย อนุญาตให้กองทัพรัสเซียรุกรานยูเครนจากดินแดนของเบลารุสได้ และให้ใช้เบลารุสเป็นฐานอาวุธนิวเคลียร์ทางยุทธวิธี
ผู้ท้าทายคนสำคัญของลูคาเชนโกคือผู้นำฝ่ายค้านนาม ซเวียตลานา ซีคาโนสกายา เธอลงเลือกตั้งแข่งกับลูคาเชนโกในปี 2020 หลังเซอร์เก ทิคานอฟสกี สามีถูกจับกุมและถูกห้ามไม่ให้ลงเลือกตั้งประธานาธิบดีเบลารุส
หลังการเลือกตั้งซีคาโนสกายาจำเป็นต้องออกจากแผ่นดินเกิด ปัจจุบันลี้ภัยอยู่ในยุโรป ทางการเบลารุสพิพากษาลับหลังให้เธอถูกจำคุก
ร่วมมือรัสเซียนำเด็กออกจากยูเครน
นิวยอร์กไทม์สรายงานด้วยว่า รายละเอียดปรากฏออกมาว่า เบลารุสร่วมปฏิบัติการนำเด็กออกจากพื้นที่ยึดครองของรัสเซียในยูเครนไปอยู่ในค่ายฤดูร้อน
ศาลอาญาระหว่างประเทศออกหมายจับปูตินและคณะกรรมการสิทธิเด็กของเขา อัยการยูเครนกำลังทบทวนหลักฐานว่าเด็กๆ ถูกนำตัวไปค่ายสามแห่งในเบลารุส ที่อย่างน้อยหนึ่งแห่งเป็นของรัฐวิสาหกิจ
ฝ่ายค้านไม่ไว้ใจปูติน
เหล่าผู้นำฝ่ายค้านเบลารุสเชื่อว่า ความทะเยอทะยานของปูตินไม่ได้จำกัดอยู่แค่ดินแดนยูเครน ท้ายที่สุดแล้วเขาจะพยายามควบคุมเบลารุสด้วย
ดิมิทรี อโวชา ผู้ก่อตั้งเว็บไซต์ทริบูนาของเบลารุส กล่าวว่า ในการไกล่เกลี่ยวิกฤติแวกเนอร์นั้น ลูคาเชนโกอาจหวังเรียกคืนอธิปไตยที่เสื่อมถอยอย่างรวดเร็วกลับคืนมาได้บ้าง และลดความหวาดหวั่นของชาวเบลารุสว่าจะโดนเพื่อนบ้านชาติใหญ่กว่าอย่างรัสเซียกลืน
นี่ไม่ใช่ครั้งแรกที่ลูคาเชนโกพยายามทำหน้าที่เป็นคนกลาง เมื่อปี 2014 และ 2015 ก็เคยทำมาแล้ว ตอนที่รัสเซียจู่โจมยูเครนครั้งก่อน รัฐบาลมอสโกสนับสนุนกลุ่มแบ่งแยกดินแดนในภูมิภาคดอนบาสทางภาคตะวันออก
ครั้นรัสเซียรุกรานเต็มรูปแบบ ลูคาเชนโกพยายามอีกครั้งด้วยการชวนตัวแทนจากมอสโกและเคียฟไปเจรจากันที่เมืองโกเมลทางตะวันออกเฉียงใต้ของเบลารุส แต่การเจรจาล่มลงอย่างรวดเร็ว
สัมพันธ์‘ลูคาเชนโก-ปูติน’
ตอนนี้ผู้สังเกตการณ์หลายคนสงสัยว่า พริโกชินจะอยู่รอดปลอดภัยในเบลารุสหรือไม่ โดยไม่ถูกลักพาตัวหรือลอบสังหารไปเสียก่อนเนื่องจากปูตินแสดงออกอย่างชัดเจนว่าโกรธแค้นมาก
พาเวล สลังกิน อดีตนักการทูตเบลารุส นักวิเคราะห์จากสภาความสัมพันธ์ระหว่างประเทศยุโรปกล่าวว่า ลูคาเชนโกเป็นหุ่นเชิดของปูตินมากขึ้นมาตั้งแต่ก่อนปี 2020 หลายครั้งที่หน่วยปฏิบัติการพิเศษของรัสเซียเข้ามาจับตัวศัตรูถึงดินแดนเบลารุส
“และตอนนี้พวกเขาจะทำใยสิ่งที่อยากทำ”
อย่างไรก็ตาม แม้ดุลอำนาจระหว่างลูคาเชนโกกับปูตินอาจเปลี่ยนไปมากในขณะนี้ แต่ทั้งสองคนยังต้องการซึ่งกันและกันเพื่ออยู่ในอำนาจต่อไป
“ทั้งสองคนคือแฝดสยาม พวกเขาขาดกันและกันไม่ได้ เหมือนร่างเดียวมีสองหัว ถ้าคนหนึ่งพังย่อมหมายความว่าอีกคนต้องตายในทางการเมือง”
สถานการณ์ยุติด้วยคารม'ลูคาเชนโก'
สำหรับความวุ่นวายในรัสเซีย สำนักข่าวซีเอ็นเอ็นรายงาน ลูคาเชนโก เผยเมื่อวันอังคาร (27 มิ.ย.) ว่า เขาเป็นคนบอกปูตินไม่ให้สังหารเยฟเกนี พริโกชิน หัวหน้ากลุ่มนักรบรับจ้างแวกเนอร์ ผู้พยายามโค่นผู้นำกองทัพรัสเซีย
“สิ่งที่อันตรายที่สุดตามที่ผมเข้าใจไม่ใช่สถานการณ์ตอนนั้น แต่เป็นพัฒนาการและผลที่ตามมา ผมรู้ดีว่ามีการตัดสินใจขั้นเด็ดขาดให้ทำลายล้าง ผมบอกปูตินว่า ไม่ต้องรีบ ไปคุยกับพริโกชินและผู้บัญชาการของเขาก่อน” ลูคาเชนโกเล่า
“ฟังนะ อเล็กซ์ ไม่มีประโยชน์หรอก (พริโกชิน) ไม่รับโทรศัพท์ด้วยซ้ำ เขาไม่อยากคุยกับใครทั้งนั้น” ปูตินตอบกลับลูคาเชนโก แต่จากปากคำของผู้นำเบลารุสเขาสามารถติดต่อกับหัวหน้าแวกเนอร์ได้และเตือนว่า พริโกชินจะ “ถูกบดขยี้เหมือนแมลงตัวหนึ่ง” ถ้ากองกำลังแวกเนอร์ยังรุกคืบมายังกรุงมอสโก
“แน่นอนเขาขอโทษล่วงหน้า แล้วเริ่มเล่าให้ผมฟังทุกอย่างโดยใช้คำหยาบคายพวกนี้”
รัฐบาลเครมลินยกย่องลูคาเชนโกที่ช่วยให้สถานการณ์ไม่ลุกลาม แม้ปูตินหรือพริโกชินไม่ได้ยืนยันสิ่งที่ผู้นำเบลารุสพูด
ดิมิทรี เพสคอฟ โฆษกทำเนียบเครมลิน แถลงว่า ลูคาเชนโกสามารถใช้ความสัมพันธ์ส่วนตัวที่มีกับพริโกชินจนสามารถบรรลุข้อตกลงกันได้ โดยกองทัพแวกเนอร์จะได้เซ็นสัญญาเข้าร่วมกับกองทัพรัสเซีย อาวุธยุทโธปกรณ์ของกลุ่มถ่ายโอนมาให้กองทัพ
