“แจ็ค หม่า” รีเทิร์น ปลุกใจพนักงานฮึดสู้ หลังอาลีบาบาน่าเป็นห่วง

แจ็ค หม่า มหาเศรษฐีที่หายเงียบจากสาธารณะชนหลังปะทะกับรัฐบาลปักกิ่ง ได้ใช้ช่องทางส่งข้อความภายในบริษัท กระตุ้นให้อาลีบาบา “แก้ไขแนวทางธุรกิจของตนเอง” และยกย่องคู่แข่งอีคอมเมิร์ซอย่าง PDD Holdings Inc. ที่กวาดส่วนแบ่งตลาดได้อย่างรวดเร็ว

แจ็ค หม่าได้แสดงความเชื่อมั่นว่า พนักงาน 220,000 ชีวิต สามารถนำพาบริษัทกลับไปสู่ความสำเร็จเช่นในอดีตได้ด้วยความมุ่งมั่นและตั้งใจทำงาน

ทั้งนี้ อาลีบาบา บริษัทที่เคยมีมูลค่ามากที่สุดในจีน ยังคงตามหลังผู้นำด้านเกมและโซเชียลมีเดียอย่างเทนเซ็นต์ โฮลดิงส์ ขณะที่มูลค่าตลาดก็ร่วงลงจากมากกว่า 850,000 ล้านดอลลาร์ สู่ระดับ 190,000 ล้านดอลลาร์ และบริษัทกำลังตกอยู่ในอันตราย จาการที่ PDD สตาร์ตอัปอีคอมเมิร์ซเติบโตอย่างรวดเร็ว จนมูลค่าตลาดแตะ 176,000 ล้านดอลลาร์ โดยได้แรงหนุนจากการขยายตลาดต่างประเทศสำเร็จ

ขณะนี้ยังไม่ชัดเจนว่าหม่าได้รับการอนุมัติจากรัฐบาลให้กลับมามีบทบาทต่อสาธารณะมากขึ้นหรือไม่ หรือเขาไม่สามารถนิ่งเฉยต่อกลยุทธ์ของบริษัทที่ก่อให้เกิดปัญหามากมายอีกต่อไป

ด้านดันแคน คลาร์ก ผู้เขียนหนังสือ Alibaba: The House That Jack Ma Built และประธานบริษัทที่ปรึกษาบีดีเอ ไชนา บอกว่า

“การแทรกแซงการทำงานบริษัทในครั้งนี้มีความสำคัญอย่างมาก เนื่องจากเราไม่ได้ยินเขากล่าวถึงบริษัทมานานกว่า 3 ปีแล้ว เขาถูกมองว่าเป็นเสียงที่มีอิทธิพลสูงสุด มีอำนาจทางศีลธรรมภายในบริษัทมาตลอด รวมถึงการพูดความจริงที่คนอื่นไม่กล้า”

• หม่าคัมแบ็คเพราะอาลีบาบาน่ากังวล?

เมื่อเดือนมี.ค. แดเนียล จาง เปิดเผยแผนแยกอาลีบาบาออกเป็น 6 ธุรกิจ โดยให้เหตุผลว่าการเปลี่ยนแปลงนี้ จะทำให้ฝ่ายบริหารแต่ละธุรกิจมีความอิสระ และฟื้นฟูการดำเนินงานได้มากขึ้น จากนั้นจางก็ถอนตัวและการควบคุมบริษัทก็ตกเป็นของคนสนิทหม่า 2 คน ได้แก่ โจ ไช่ และเอ็ดดี้ อู๋ จากนั้นทั้งสองคนประกาศยกเลิกแผนแยกธุรกิจคลาวด์ ส่งผลให้หุ้นบริษัทพลิกผันอีกครั้ง

ตอนนี้ยังไม่ชัดเจนว่าหม่าเห็นความจำเป็นเร่งด่วนอะไรที่บริษัทต้องเปลี่ยนแปลง แต่ข้อความบันทึกที่ไม่ปกติของเขา ชี้ให้เห็นว่า ผู้ร่วมก่อตั้งจำเป็นต้องจัดการกับกองทัพบริษัท และเดือนนี้หม่าจำเป็นต้องชะงักแผนลดสัดส่วนการลงทุนในอาลีบาบาของตน เนื่องจากราคาหุ้นไม่อยู่ในระดับที่เขาพอใจ

• จุดแตกหักของ “แจ็ค หม่า”

ปัญหาของหม่าและอาลีบาบา เริ่มต้นขึ้นเมื่อ 3 ปีก่อน เมื่อหม่าวิจารณ์หน่วยงานกำกับดูแลของจีนต่อสาธารณะ เกี่ยวกับการกำกับดูแลภาคส่วนที่เป็นพลวัต เช่น การเงินและเทคโนโลยี รัฐบาลปักกิ่งจึงบังคับให้หม่าถอนการเสนอขายหุ้นให้ประชาชนทั่วไปของ “แอนท์ กรุ๊ป” บริษัทในเครืออาลีบาบาที่เขาเป็นผู้ร่วมก่อตั้ง จากนั้นหม่าก็หายหน้าหายตาจากสาธารณะไปหลายปี แม้พบเห็นเขาเป็นครั้งคราวตามสถานที่ต่าง ๆ ตั้งแต่โรงแรมในเมลเบิร์นไปจนถึงคลับสมาชิกส่วนตัวในโตเกียว

การที่หม่าไม่อยู่หลายปี ตอกย้ำถึงความไม่ไว้วางใจที่ผู้ประกอบการและนักลงทุนหลายรายซ่อนตัวจากรัฐบาลปักกิ่ง ซึ่งเป็นความหวาดกลัวที่ยังคงมีอยู่ แม้รัฐบาลให้คำมั่นว่าจะสนับสนุนภาคเอกชน ขณะที่เศรษฐกิจอันดับ 2 ของโลกต้องพยายามฟื้นตัวจากนโยบายโควิดเป็นศูนย์ให้ได้

รัฐบาลปักกิ่งเล็งเป้าไปที่อาลีบาบาเป็นส่วนหนึ่งของการปราบปราบบริษัทที่มีอิทธิพลมากที่สุดในอุตสาหกรรมเทคโนโลยี และผลักดันให้บริษัทเหล่านั้นปฏิรูปแนวปฏิบัติ และละเว้นการใช้ประโยชน์จากแพลตฟอร์มของตนเพื่อครอบงำธุรกิจเกิดใหม่ ทำให้อาลีบาบาเสียสมาธิ และต้องหาทางดิ้นรนเพื่อแข่งขันกับภัยคุกคามอย่างบริษัท PDD และไบท์แดนซ์ บริษัทแม่ติ๊กต็อกให้ได้

ทั้งนี้ ความคิดเห็นที่ส่งถึงพนักงาน เป็นสัญญาณล่าสุดที่บ่งชี้ว่า หม่ามีความกระตือรือร้นมากขึ้นหลังหายหน้าไปนาน

ขณะที่คลาร์กมองว่าการกลับมาของหม่า อาจเป็นสัญญาณเชิงบวกในอนาคตของอาลีบาบา

“บางทีนี่อาจชี้ให้เห็นว่า รัฐบาลจีนอยากเห็นบริษัทที่เป็นสัญลักษณ์ของการเริ่มปราบปรามบิ๊กเทคฯ ปรับปรุงอนาคตตนเองในตอนนี้ ซึ่งลำดับความสำคัญของบริษัทเปลี่ยนแปลงชัดเจนไปที่การเติบโต การบริโภค การฟื้นความเชื่อมั่นนักลงทุนและภาคเอกชน” คลาร์ก กล่าว