ทำไมรัฐบาลจีนถึงแบนติวเตอร์ สถาบันกวดวิชา

โดยมีวิชาภาษาจีน ภาษาอังกฤษ คณิตศาสตร์และวิชาอื่นๆ เด็กนักเรียนต้องนั่งนิ่งๆ ท่องจำตัวอักษรและข้อมูลอย่างเงียบๆ และเชื่อฟัง

โรงเรียนเลิกเวลา 17.15 น. แต่เด็กนักเรียนยังไม่สามารถผ่อนคลายได้ หลังจากกินอาหารเย็นเป็นเวลา 1-2 ชั่วโมงก็เป็นเวลาของการติวหนังสือส่วนตัว เด็กนักเรียนต้องนั่งเรียนในห้องที่ไม่ต่างจากห้องเรียนปกติ จนถึงเวลา 21.00 น. หรือแม้กระทั่ง 23.00 น. หลังจากนั้นจึงเข้านอนและเริ่มกิจวัตรเดิมอีกครั้งในวันถัดไป

การติวหนังสือเป็นสิ่งจำเป็น เพราะหากไม่ทำเช่นนี้ เด็กนักเรียนจะไม่สามารถเข้าเรียนในชั้นเรียน “ขั้นสูง” ที่มีครู “ดี” สอนได้ หากไม่ได้เรียนกับครูดี ก็จะสอบเข้าโรงเรียนมัธยมที่ดีไม่ได้ สอบเข้ามหาวิทยาลัยที่ดีไม่ได้และก็จะไม่ได้งานที่ดี ไม่มีงาน ก็ไม่มีบ้าน ไม่มีบ้าน ก็ไม่มีการแต่งงาน

นี่คือ “วัยเด็ก” ของเด็กจีนหลายล้านคน ผู้ได้รับประโยชน์จากชีวิตที่เหน็ดเหนื่อยนี้คือ “บริษัทติวหนังสือ” ซึ่งเติบโตขึ้นอย่างมากในช่วงปี 2555 ถึง 2561 แม้ว่าจำนวนนักเรียนจะคงที่ก็ตาม ในช่วงที่พีค มีบริษัทติวหนังสือเกือบเท่าจำนวนโรงเรียนในประเทศ

ในปี 2564 รัฐบาลจีนได้ตัดสินใจทำลายอุตสาหกรรมการติวหนังสือด้วยการสั่งปิดศูนย์ติวหนังสือ 120,000 แห่งทันที ส่งผลกระทบไปทั่วทั้งระบบการศึกษาและเศรษฐกิจ ศูนย์การค้า ถนน และย่านต่าง ๆ ถูกเปลี่ยนแปลงไป เหมือนกับว่าแมคโดนัลด์ ซับเวย์ และสตาร์บัคส์หายไปในพริบตา 

โรงเรียนเอกชนหลายพันแห่งถูกบังคับขายให้รัฐ ชาวต่างชาติถูกห้ามไม่ให้ทำงานในอุตสาหกรรมนี้ หนึ่งในบริษัทใหญ่ต้องปลดพนักงานออกถึง 60,000 คน

สิ่งที่ทำให้รัฐบาลต้องทำลายอุตสาหกรรมใหญ่นี้เพราะความคิดทางอุดมการณ์ และการที่รัฐบาลสูญเสียการควบคุมการศึกษาไป

บริษัทติวหนังสือถูกมองว่าเป็นองค์กรแสวงหากำไรที่ถูกจดทะเบียนในตลาดหลักทรัพย์นิวยอร์ก พ่อแม่สามารถเลือกส่งลูกไปเรียนโรงเรียนเอกชนต่างประเทศในเซี่ยงไฮ้ได้ รัฐบาลจึงต้องยึดคืนการควบคุมจากบริษัทเอกชนเหล่านี้

นอกจากปัญหาทางอุดมการณ์ การติวหนังสือกลายเป็นการแข่งกันแบบอาวุธที่ทำให้เด็กนักเรียนและครอบครัวต้องเสียค่าใช้จ่ายสูง

ครอบครัวในเมืองใช้เงินประมาณ 12% ของรายได้กับการติวหนังสือ ซึ่งมากกว่ารายได้ทั้งหมดของครอบครัวในชนบท ในบางพื้นที่ของเซี่ยงไฮ้ ครอบครัวใช้เงินถึง 80,000 ดอลลาร์กับการศึกษาเพิ่มเติมก่อนที่ลูกจะเข้าโรงเรียนมัธยม

การเรียนพิเศษยังทำให้เกิดความไม่เท่าเทียมทางสังคมและเศรษฐกิจมากขึ้น จีนเป็นหนึ่งในประเทศที่มีความไม่เท่าเทียมมากที่สุดในโลก

ในปี 2521-2558 สัดส่วนรายได้ของคนรวยที่สุด 10% เพิ่มขึ้นจาก 27% เป็น 41% ขณะที่สัดส่วนรายได้ของคนจนที่สุด 50% ลดลงจาก 27% เป็น 15% คนจำนวน 600 ล้านคนมีรายได้เพียง 1,900 ดอลลาร์ต่อปี ซึ่งชีวิตของพวกเขาเหมือนกับคนที่อยู่ในเฮติหรือไนจีเรีย มากกว่าที่จะเหมือนกับเพื่อนร่วมชาติของพวกเขาเอง

การทดสอบเกาเข่าถูกมองว่าเป็นระบบที่ยุติธรรมที่สุด เนื่องจากเป็นการทดสอบมาตรฐานระดับชาติที่แทบจะโกงไม่ได้ แต่ในความเป็นจริงยังมีความไม่เท่าเทียมกันอยู่ 

ตัวอย่างเช่น มหาวิทยาลัยชิงหวา (Tsinghua University) รับนักศึกษาจากปักกิ่งมากกว่าจากสองจังหวัดที่มีประชากรมากที่สุดรวมกัน ในการสำรวจนักศึกษาวิทยาลัยจีน 20,000 คน พบว่ามีผู้หญิงชนกลุ่มน้อยจากพื้นที่ชนบทที่ยากจนเพียง 42 คนเท่านั้นที่ได้รับการรับเข้า

รัฐบาลจีนได้พยายามปกปิดตัวเลขเหล่านี้ เพื่อรักษาภาพลักษณ์ของความเป็นธรรม แต่บริษัทติวหนังสือได้ใช้ประโยชน์จากช่องว่างนี้ โดยเปลี่ยนการติวหนังสือเป็นธุรกิจที่มีความซับซ้อนสูงและไม่ได้รับการควบคุม

บริษัทติวหนังสือได้เสนอตัวช่วยการสอบ กลยุทธ์ เคล็ดลับและเทคนิคต่าง ๆ เพื่อทำให้การสอบเกาเข่าดูเหมือนเกมที่สามารถโกงได้ ซึ่งทำลายความศักดิ์สิทธิ์ของการสอบ

การปฏิรูปการศึกษาที่ล้มเหลวมักเกิดจากการที่รัฐบาลไม่ได้รับฟังเสียงของผู้ปกครองและไม่ได้แก้ปัญหาที่ต้นเหตุ รัฐบาลจีนลดจำนวนครูติวหนังสือ แต่ไม่สามารถลดความต้องการของผู้ปกครองที่ต้องการให้ลูกมีการศึกษาที่ดีได้

ความไม่เท่าเทียมทางการศึกษายังเป็นผลมาจากความไม่เท่าเทียมทางเศรษฐกิจและสังคมที่กว้างขวางในจีน คนรวยสามารถซื้อการศึกษาที่ดีให้ลูกได้ ในขณะที่คนจนต้องพึ่งพาระบบการศึกษาที่มีทรัพยากรจำกัด การสอบเกาเข่าถูกมองว่าเป็นระบบที่ยุติธรรมที่สุด แต่ในความเป็นจริงยังมีความไม่เท่าเทียมกันอยู่

การแก้ปัญหาความไม่เท่าเทียมทางการศึกษา อาจจะต้องเริ่มต้นจากการแก้ไขปัญหาความไม่เท่าเทียมทางเศรษฐกิจและสังคม การปฏิรูปการศึกษาเพียงอย่างเดียวอาจไม่เพียงพอในการลดช่องว่างระหว่างคนรวยกับคนจน 

รัฐบาลจีนพยายามควบคุมอุตสาหกรรมการติวหนังสือ เพื่อฟื้นฟูความเชื่อในระบบการศึกษาและลดภาระทางการเงินของครอบครัว

แต่การดำเนินการนี้กลับทำให้การติวหนังสือกลายเป็นธุรกิจใต้ดินและมีราคาที่แพงขึ้น ครอบครัวที่มีรายได้น้อยไม่สามารถเข้าถึงการติวหนังสือได้ ทำให้ความไม่เท่าเทียมทางการศึกษายิ่งรุนแรงขึ้น

ในที่สุด สิ่งที่รัฐบาลทำคือการลดจำนวนครูติวหนังสือ แต่ไม่ได้ลดความต้องการของผู้ปกครองที่ต้องการให้ลูกมีการศึกษาที่ดี การแก้ไขปัญหาความไม่เท่าเทียมทางการศึกษาในจีนจึงเป็นเรื่องที่ยากลำบาก และต้องการการแก้ไขที่ลึกซึ้งมากกว่าการควบคุมอุตสาหกรรมการติวหนังสือ.