ส่องตัวอย่าง 'ธุรกิจครอบครัว' กระดูกสันหลังระบบเศรษฐกิจ 'สกอตแลนด์'

"สกอตแลนด์" ดินแดนแห่งเนินเขาที่ปกคลุมด้วยต้นฮีเธอร์ น้ำตกที่ไหลเชี่ยว และแม่น้ำสายเย็น ไม่เพียงแต่มีทิวทัศน์ที่งดงาม แต่สิ่งที่ทำให้ประเทศนี้มีความพิเศษยิ่งขึ้นคือ ระบบเศรษฐกิจที่ขับเคลื่อนด้วยธุรกิจชุมชน และการบริหารงานในรูปแบบธุรกิจครอบครัว ซึ่งเป็นรากฐานที่มั่นคงของความสำเร็จในหลายอุตสาหกรรม

ธุรกิจครอบครัวในสกอตแลนด์ไม่เพียงเป็นแหล่งสร้างรายได้ แต่ยังสะท้อนค่านิยมทางสังคมที่สำคัญ การดำเนินงานแบบครอบครัวไม่ได้หมายถึงเพียงแค่การส่งต่อธุรกิจจากรุ่นสู่รุ่น แต่ยังรวมถึงการสืบทอดหลักการ วัฒนธรรมการทำงาน และการดูแลชุมชนท้องถิ่น 

จากรายงานของ Family Business United ธุรกิจครอบครัวถือเป็นกระดูกสันหลังของระบบเศรษฐกิจในสหราชอาณาจักร (UK) โดยคิดเป็นประมาณ 25% ของจีดีพี และมีส่วนในการจ้างงานถึง 45% ของการจ้างงานทั้งหมด 

รายชื่อ 100 อันดับแรกของธุรกิจครอบครัวในสกอตแลนด์ประกอบด้วยธุรกิจที่หลากหลาย เช่น Walker's Shortbread, Johnstons of Elgin และ James Donaldson and Sons ซึ่งดำเนินกิจการมานานหลายชั่วรุ่น ธุรกิจเหล่านี้ไม่เพียงแต่สร้างงาน แต่ยังมีบทบาทสำคัญในการสร้างรายได้ทางภาษีให้กับประเทศอีกด้วย

หนึ่งในตัวอย่างที่โดดเด่นคือ McLaren Packaging ซึ่งก่อตั้งขึ้นในปี 1979 โดย Jim McLaren ธุรกิจนี้เริ่มต้นจากการเป็นผู้จัดจำหน่ายกล่องลูกฟูกสำหรับอุตสาหกรรมวิสกี้ และเติบโตจนกลายเป็นผู้นำในด้านบรรจุภัณฑ์ที่หลากหลาย

ความสำเร็จของ McLaren Packaging มาจากการบริหารงานแบบครอบครัวที่เน้นนวัตกรรมและความยืดหยุ่น สามารถปรับตัวได้อย่างรวดเร็วเมื่อเผชิญกับการเปลี่ยนแปลงในตลาด และยังคงรักษาความสัมพันธ์ที่แน่นแฟ้นกับชุมชนท้องถิ่น

ในแง่ของการรับรู้ของลูกค้า ธุรกิจครอบครัวมักถูกมองว่าน่าเชื่อถือมากกว่า และสามารถสร้างแบรนด์ที่มีเอกลักษณ์แข็งแกร่งได้ตั้งแต่เริ่มต้น นอกจากนี้ ธุรกิจครอบครัวยังถือเป็นแหล่งบ่มเพาะบุคลากรที่มีศักยภาพในการเป็นผู้ประกอบการและสร้างสรรค์นวัตกรรมใหม่ ๆ ทำให้สามารถส่งเสริมการเติบโตขององค์กรได้อย่างยั่งยืนในระยะยาว

นอกเหนือจากอุตสาหกรรมบรรจุภัณฑ์ที่ประสบความสำเร็จในสกอตแลนด์แล้ว ยังมีธุรกิจครอบครัวประเภทอื่น ๆ ที่สร้างชื่อเสียงและประสบความสำเร็จอย่างมาก เช่น House of Bruar ธุรกิจค้าปลีกที่ตั้งอยู่บนถนนสาย A9 ระหว่างเมืองเอดินบะระและอินเวอร์เนส จำหน่ายสินค้าพื้นเมืองสกอตแลนด์ระดับไฮเอนด์ เช่น ผ้าทวีด เสื้อสเวตเตอร์แคชเมียร์ และคุกกี้ชอร์ตเบรด 

ความสำเร็จของ House of Bruar มาจากคุณภาพของสินค้าและการดึงดูดนักท่องเที่ยวต่างชาติ โดยเฉพาะชาวอเมริกัน ซึ่งมีจำนวนเพิ่มขึ้นถึง 16% ในปีที่ผ่านมา การเติบโตนี้สะท้อนถึงความสามารถของธุรกิจครอบครัวในการใช้ประโยชน์จากการท่องเที่ยวเพื่อส่งเสริมเศรษฐกิจท้องถิ่นและสร้างรายได้อย่างมหาศาล (ที่มา: bloomberg.com)

อีกหนึ่งธุรกิจที่กำลังมาแรงในสกอตแลนด์คือ การผลิต "ไซเดอร์" เมื่อ 10 ปีก่อน สกอตแลนด์มีผู้ผลิตไซเดอร์เชิงพาณิชย์เพียง 4 รายเท่านั้น แต่ปัจจุบันจำนวนผู้ผลิตได้เพิ่มขึ้นเป็น 28 ราย สิ่งที่อยู่เบื้องหลังความสำเร็จนี้คือการสร้างภาพลักษณ์ให้ไซเดอร์เป็นเครื่องดื่มที่สามารถดื่มได้ในโอกาสเดียวกับไวน์ และยังสามารถจับคู่กับอาหารต่าง ๆ ได้อย่างลงตัว 

แม้ว่าสกอตแลนด์จะไม่มีภาพจำทางประวัติศาสตร์ในการเป็นผู้ผลิตไซเดอร์ที่ยาวนานเหมือนบางประเทศ แต่ประเทศนี้ได้ตั้งเป้าหมายใหญ่ในการผลักดันให้สกอตแลนด์กลายเป็น “ไซเดอร์แห่งโลกใหม่” นอกจากนี้ผู้ผลิตไซเดอร์ของสกอตแลนด์ยังมีความกระตือรือร้นในการใช้วัตถุดิบท้องถิ่น โดยเฉพาะแอปเปิลของสกอตแลนด์ ซึ่งได้รับการยกย่องว่าสามารถนำมาผลิตไซเดอร์ที่มีคุณภาพเยี่ยมได้ 

อย่างไรก็ตาม การดำเนินธุรกิจในพื้นที่ห่างไกลของสกอตแลนด์นั้นมาพร้อมกับ "ความท้าทาย" การขาดแคลนแรงงานเป็นปัญหาที่สำคัญ เนื่องจากคนหนุ่มสาวย้ายออกจากพื้นที่เพราะราคาที่อยู่อาศัยสูงขึ้น และ Brexit ยังก่อให้เกิดอุปสรรคในการจ้างงานพนักงานจากยุโรป 

แม้ว่าจะมีความท้าทายเหล่านี้ แต่การผสมผสานระหว่างการบริหารงานแบบครอบครัว ความคิดสร้างสรรค์ และความเข้มแข็งของชุมชน จะเป็นกุญแจสำคัญที่ช่วยให้ธุรกิจในสกอตแลนด์ปรับตัวและเติบโตได้อย่างยั่งยืน