ปูตินเข้าถึงชิป AI Nvidia ได้! แม้ถูกคว่ำบาตรหนัก พบช่องทางลับคือ ‘บริษัทยาอินเดีย’

นับตั้งแต่ สงครามรัสเซีย-ยูเครน ปะทุขึ้น “รัสเซีย” ก็เผชิญหน้ากับการคว่ำบาตรจากชาติตะวันตกอย่างหนักหน่วง ทุกมิติของความสัมพันธ์ถูกตัดขาด ตั้งแต่การค้าขาย การเข้าร่วมกีฬาโอลิมปิก ไปจนถึงเทคโนโลยีขั้นสูงที่จำเป็นต่อการพัฒนาอาวุธสงครามก็ถูกปิดกั้น

แต่สิ่งที่น่าประหลาดใจคือ ทำไมรัสเซียกลับยังคงเข้าถึงชิปสุดล้ำได้ โดยเฉพาะชิปประมวลผลกราฟิก H100 สุดล้ำยุคของ Nvidia ที่ใช้สำหรับ AI ไปจนถึงสามารถเข้าถึงชิป AMD และเซิร์ฟเวอร์ของ Dell 

คำตอบอาจซ่อนอยู่เบื้องหลังบริษัทขายยา “Shreya Life Sciences” ในนครมุมไบ ประเทศอินเดีย ซึ่งดูเหมือนจะเป็นเพียงธุรกิจเวชภัณฑ์ยาทั่วไป แต่กลับมีบทบาทสำคัญในการส่งชิปเหล่านี้เข้าสู่รัสเซียอย่างลับ ๆ

ในช่วงเมษายนถึงสิงหาคมของปีนี้ บริษัทยา Shreya ได้ส่งออกเซิร์ฟเวอร์รุ่นล่าสุดของ Dell จำนวน 1,111 เครื่องไปยังรัสเซีย โดยเซิร์ฟเวอร์เหล่านี้เป็นรุ่น PowerEdge XE9680 ที่ประกอบด้วยหน่วยประมวลผลระดับสูงสำหรับปัญญาประดิษฐ์ ซึ่งผลิตโดย Nvidia และ AMD 

ที่สำคัญ การส่งออกลักษณะนี้ไม่ใช่เพิ่งเกิดขึ้น แต่เกิดมาตั้งแต่เดือนกันยายน 2022 โดย Shreya ส่งออกชิปสุดล้ำไปรัสเซียผ่านบริษัทการค้ารัสเซียที่ชื่อว่า “Main Chain” และ “I.S” เป็นมูลค่ากว่า 300 ล้านดอลลาร์หรือราว 10,000 ล้านบาท

- บริษัทยา Shreya Life Sciences (เครดิต: Shreya) -

ที่ผ่านมา แม้ว่ารัสเซียถูกชาติตะวันตกคว่ำบาตรอย่างหนัก แต่ “อินเดีย” ที่วางตัวเป็นกลางในการเมืองระหว่างประเทศ ได้กลายเป็นซัพพลายเออร์รายใหญ่อันดับสอง รองจากจีนในการส่งออกเทคโนโลยีที่ถูกควบคุมไปยังรัสเซีย ซึ่งที่ผ่านมา อินเดียได้สั่งซื้อน้ำมันราคาถูกพิเศษจากรัสเซียจำนวนมาก โดยให้เหตุผลด้านผลประโยชน์แห่งชาติ ท่ามกลางการประท้วงจากสหรัฐและชาติยุโรป

อันดรีย์ เยอร์มัค (Andriy Yermak) หัวหน้าคณะทำงานของประธานาธิบดีโวโลดิเมียร์  เซเลนสกีแห่งยูเครน แสดงความไม่พอใจผ่านโพสต์บนแพลตฟอร์ม X (Twitter) ว่า “รัสเซียยังคงได้รับชิ้นส่วนที่ใช้ในระบบข่าวกรองอิเล็กทรอนิกส์และระบบสงคราม แม้จะถูกคว่ำบาตรจากชาติตะวันตกแล้วก็ตาม” พร้อมเสริมอีกว่า “ไม่ควรมีใครได้ประโยชน์จากชีวิตของชาวยูเครน”

Shreya จากส่งออกยาสู่เทคโนโลยีให้รัสเซีย 

สำหรับจุดเริ่มต้นของบริษัทยา Shreya ก่อตั้งขึ้นโดย สุจิต คูมาร์ ซิงห์ (Sujit Kumar Singh) ซึ่งเขาเป็นชาวอินเดียที่เติบโตจากชนบท แล้วผันตัวมาเป็นผู้ประกอบการ ซิงห์เห็นโอกาสทางธุรกิจจากการล่มสลายของสหภาพโซเวียตซึ่งธุรกิจขายยายังไม่เป็นที่แพร่หลาย จึงตัดสินใจเข้าไปตั้งบริษัทยา Shreya สาขาแรกที่กรุงมอสโก รัสเซียในปี 1995   

ต่อมาในปี 2001 สิงห์ก็ขยายสาขาบริษัทยาไปที่อินเดีย บ้านเกิดของเขา และได้เข้าซื้อกิจการอื่น ๆ เพื่อสร้างโรงงานผลิตยาสามัญหลายชนิด เช่น ยาอินซูลิน ยาปฏิชีวนะ ยารักษาโรคมาลาเรีย ฯลฯ โดยเฉพาะในช่วงปี 2022-2024 บริษัทได้ส่งออกผลิตภัณฑ์ยามูลค่ารวม 22 ล้านดอลลาร์ หรือราว 740 ล้านบาทไปยังรัสเซีย ซึ่งถือเป็นตลาดส่งออกที่สำคัญที่สุดของบริษัท

ย้อนไปในช่วงที่เกิดมรสุมใหญ่ เมื่อวลาดิมีร์ ปูติน ผู้นำแห่งรัสเซียเข้าผนวกไครเมีย จนนำไปสู่การคว่ำบาตรจากตะวันตกและฉุดมูลค่าสกุลรูเบิลจนร่วงลง ส่งผลให้ธุรกิจ Shreya ที่พึ่งพิงตลาดรัสเซียสูงเผชิญการขาดทุน

ไม่เพียงเท่านั้น ในเดือนมีนาคม 2015 บริษัทยารายนี้ยังประสบภาวะขาดสภาพคล่อง จนผิดนัดชำระหนี้กู้ยืมจากธนาคารจำนวน 1,900 ล้านรูปี หรือราว 765 ล้านบาท ถึงแม้ว่าธนาคารเจ้าหนี้ รวมถึงธนาคาร State Bank of India และ LIC Housing Finance ได้ปรับโครงสร้างหนี้สินให้ แต่ธนาคาร Bank of India Ltd. ได้ยื่นฟ้องบริษัทตามกฎหมายล้มละลายในปี 2019 ก่อนที่จะถอนคำฟ้องในภายหลังหลังจากเรื่องดังกล่าวตกลงกันได้นอกศาล

ต่อมา ด้วยความช่วยเหลือจากเงินกู้กว่า 86 ล้านดอลลาร์ หรือราว 3,000 ล้านบาทของ Promsvyazbank PJSC ธนาคารของรัฐในกรุงมอสโก บริษัท Shreya ก็กลับมามีสภาพคล่อง และทำกำไรได้อีกครั้ง โดยหัวหน้าธนาคารในกรุงมอสโกแห่งนี้มีชื่อว่า ปีเตอร์ ฟราดคอฟ ผู้เป็นลูกชายของมิคาอิล ฟราดคอฟ อดีตหัวหน้าหน่วยข่าวกรองต่างประเทศของรัสเซีย 

ท่ามกลางสถานการณ์ดังกล่าว Shreya เริ่มขยายธุรกิจจากยาไปสู่การส่งออกเทคโนโลยี ซึ่งกลับไม่ใช่เทคโนโลยีทางการแพทย์ โดยเริ่มต้นในเดือนกันยายน 2022 บริษัทได้ส่งอุปกรณ์เทคโนโลยีคอมพิวเตอร์หลากหลายชนิดไปยังรัสเซีย มูลค่ากว่า 755,333 ดอลลาร์หรือราว 25 ล้านบาท ผู้รับคือ Lanprint บริษัทการค้าของรัสเซีย ซึ่งต่อมาในเดือนกันยายน 2023 ก็ถูกลิสต์เข้าบัญชีคว่ำบาตรโดยสหรัฐ Shreya ยังได้ขายอุปกรณ์ฯให้กับ Silkway ซึ่งต่อมาก็ถูกสหรัฐคว่ำบาตรอีกเช่นกัน

ก่อนที่บริษัททั้งสองแห่งจะถูกสหรัฐคว่ำบาตรประมาณสองเดือน Shreya ได้ตัดสินใจยุติความร่วมมือทางธุรกิจ และหันไปทำธุรกิจกับบริษัท “Main Chain” แทน ซึ่งไม่ได้อยู่ในบัญชีดำของสหรัฐ

Main Chain จดทะเบียนเป็นบริษัทในรัสเซียเมื่อวันที่ 25 มกราคม 2023 โดยมีอนาสตาเซีย โอบุคโฮวา เป็นกรรมการผู้จัดการ ก่อนหน้านี้โอบุคโฮวามีประสบการณ์ในการบริหารบริษัทท่องเที่ยวสองแห่ง ซึ่งปัจจุบันได้ปิดตัวลงไปแล้ว โดย Main Chain ระบุในหน้าเว็บไซต์บริษัทว่า ประกอบธุรกิจนำเข้าและขายส่งอุปกรณ์คอมพิวเตอร์จากผู้ผลิตต่างชาติทั่วโลก

ในเดือนเมษายนที่ผ่านมา บริษัท Shreya ได้เพิ่มการส่งออกเซิร์ฟเวอร์ Dell PowerEdge XE9680 ไปยังบริษัท MainChain และ I.S. อย่างมีนัยสำคัญ โดยเซิร์ฟเวอร์รุ่นนี้มีราคาเฉลี่ยสูงถึง 260,000 ดอลลาร์ หรือราว 8.7 ล้านบาท ซึ่งสามารถนำไปใช้ได้ทั้งใน “ภาคพลเรือน” และ “ทางทหาร”

- เซิร์ฟเวอร์ Dell PowerEdge XE9680 (เครดิต: Dell) -

ต้นตอมาจาก ‘มาเลเซีย’?

เมื่อดูเอกสารการจัดส่งเซิร์ฟเวอร์ PowerEdge XE9680 จำนวนอย่างน้อย 834 เครื่อง ซึ่งมีจุดหมายปลายทางที่รัสเซีย ได้เผยให้เห็นว่า ก่อนที่จะส่งไปรัสเซีย สินค้านำเข้ามาอินเดียเหล่านี้ได้ถูกสั่งซื้อจาก “มาเลเซีย” โดยบริษัท Dell International Services India Private Ltd. ซึ่งเป็นบริษัทย่อยของ Dell ในขณะที่ซัพพลายเออร์สินค้าคือ Dell Global BV แห่งสาขาสิงคโปร์ ซึ่งก็เป็นอีกหนึ่งบริษัทย่อยของ Dell เช่นกัน 

ด้าน Dell ชี้แจงต่อกรณีนี้ว่า “Dell กำหนดให้ตัวแทนจำหน่ายปฏิบัติตามกฎระเบียบการส่งออกและการควบคุมสินค้าทั่วโลกอย่างเคร่งครัด บริษัทได้ลงทุนในระบบตรวจสอบและทรัพยากร เพื่อป้องกันไม่ให้ผลิตภัณฑ์ของเราถูกนำไปใช้ในทางที่ผิด หากพบว่ามีการกระทำที่ขัดต่อข้อกำหนด บริษัทจะดำเนินการอย่างรวดเร็วและเหมาะสม รวมถึงการตัดความสัมพันธ์ทางธุรกิจ”

จะเห็นได้ว่า กรณีของบริษัทยา Shreya ในอินเดียไปจนถึงต้นทางชิปจากมาเลเซีย ได้เผยถึงช่องทางเลี่ยงคว่ำบาตรของรัสเซียจากตะวันตก ซึ่งชิป AI ที่รัสเซียได้รับนี้สามารถนำไปพัฒนาอาวุธสงครามให้ล้ำยุคขึ้น จนอาจทำให้การขับเคี่ยวสงครามรัสเซีย-ยูเครนที่เป็นอยู่ยืดเยื้อและซับซ้อนขึ้นกว่าเดิม

อ้างอิง: shreya, bloomberg, cnbc, britannica