จีนแจก ‘คูปองเงินสด’ กระตุ้นกำลังซื้อ ดึงเงินออมในกระเป๋าช่วงตรุษจีน

สำนักข่าวบลูมเบิร์ก รายงานว่า  เมืองต่างๆ ในจีนกำลังเร่งแจกเงินอุดหนุนแบบ "คูปองลดราคา" ในช่วงวันหยุดยาวเทศกาลตรุษจีนตลอด 8 วันในปีนี้ เพื่อกระตุ้นให้คนออกมาจับจ่ายใช้สอยมากขึ้น โดยเฉพาะสินค้า และบริการต่างๆ หวังว่าจะเป็นสัญญาณบ่งบอกถึงการฟื้นตัวของเศรษฐกิจจีน หลังจากปีที่แล้วยอดขายเครื่องใช้ไฟฟ้าภายในประเทศพุ่งสูงขึ้นเป็นประวัติการณ์ถึง 1 ล้านล้านหยวน

เพื่อกระตุ้นให้คนออกมาใช้จ่ายมากขึ้น เซี่ยงไฮ้ จึงได้ประกาศแจกคูปองอีกครั้งเมื่อสัปดาห์ที่ผ่านมา หลังจากมีรายงานว่ายอดขายค้าปลีกลดลงในปี 2567 ซึ่งเป็นครั้งแรกในรอบกว่า 40 ปีที่ยอดขายลดลงมากขนาดนี้ 

มาตรการกระตุ้น ‘เศรษฐกิจ’

ความนิยมในการใช้คูปองลดราคาในจีนกำลังมาแรงมาก โดยในช่วงปลายเดือนที่ผ่านมา มีคนกว่า 10 ล้านคนแห่กันไปขอรับคูปองส่วนลดจากร้านค้าต่างๆ ในมณฑลหูเป่ย แต่เพราะมีคนสนใจเยอะมาก คูปองมักจะหมดเกลี้ยงภายในเวลาไม่กี่นาทีหลังจากที่รัฐบาลเปิดให้ขอ นอกจากนี้เคยมีเว็บไซต์หนึ่งได้แจกตั๋วหนังราคาถูกจำนวน 30 ล้านใบ และปรากฏว่าตั๋วหมดเกลี้ยงภายในเวลาแค่ครึ่งชั่วโมง

เมื่อเดือนกันยายน ที่ผ่านมา เซี่ยงไฮ้ ได้เปิดตัวโครงการแจกคูปองอิเล็กทรอนิกส์ (e-coupon) มูลค่ามหาศาลถึง 500 ล้านหยวน ก่อนวันหยุดยาวสัญชาติจีนเพื่อกระตุ้นให้คนออกมาใช้จ่ายในโรงแรม ร้านอาหาร และโรงภาพยนตร์ ซึ่งเป็นโครงการแจกคูปองที่มากที่สุดสำหรับท้องถิ่นจีน

นอกจากนี้ รัฐบาลจีนได้ออกมาตรการกระตุ้นการใช้จ่ายภายในประเทศ โดยเน้นไปที่การให้ประชาชนนำรถยนต์ และเครื่องใช้ไฟฟ้าบางประเภทมาแลกซื้อใหม่ ซึ่งเดิมทีมีอยู่ 8 ประเภท แต่ต่อมาได้ขยายเป็น 12 ประเภท นับตั้งแต่เริ่มโครงการนี้เมื่อปีที่แล้ว นอกจากนี้ รัฐบาลท้องถิ่นต่างๆ ก็ได้ออกมาตรการเสริม เช่น การแจกคูปอง เพื่อสนับสนุนการบรรลุเป้าหมายการเติบโตทางเศรษฐกิจที่ตั้งไว้

แจกคูปองไม่ใช่ทางออกระยะยาว

ในช่วงที่เศรษฐกิจชะลอตัวถือเป็นความท้าทายของรัฐบาลจีนในการกระตุ้นการจับจ่ายใช้สอยมากขึ้น โดยเฉพาะชนชั้นกลางที่มักจะประหยัด แต่ผลลัพธ์อาจยังไม่เป็นที่น่าพอใจนัก เนื่องจากระบบประกันสังคมของจีนยังไม่แข็งแรงพอ ทำให้ชาวจีนออมเงินเพื่อเตรียมรับมือกับความไม่แน่นอนในอนาคต ปัจจุบันครัวเรือนชาวจีนออมเงินถึงหนึ่งในสามของรายได้ ซึ่งสูงกว่าประเทศพัฒนาแล้วอื่นๆ อย่างมาก

อย่างไรก็ดี มาตรการกระตุ้นการใช้จ่ายอาจเพียงแค่เปลี่ยนรูปแบบการบริโภคไปสู่สินค้าที่ได้รับเงินอุดหนุน โดยไม่ได้ส่งผลดีต่อการเติบโตทางเศรษฐกิจในภาพรวม สะท้อนได้จากตัวเลขในเดือนธันวาคม ที่แม้ยอดขายเครื่องใช้ในครัวเรือน และอุปกรณ์โสตทัศนูปกรณ์จะพุ่งสูงถึง 39% แต่ยอดค้าปลีกโดยรวมกลับเพิ่มขึ้นเพียง 3.7% เท่านั้น โดยสินค้าประเภทเสื้อผ้าและเครื่องสำอางมีการเติบโตไม่ถึง 1% ส่วนยอดขายรถยนต์แทบจะติดลบ

แม้ว่าการแจกคูปองเงินสดจะเป็นวิธีหนึ่งที่ทำให้คนออกมาใช้จ่ายเงินมากขึ้น แต่อาจเกิดผลกระทบในระยะสั้นเท่านั้น เควิน แลม นักเศรษฐศาสตร์จีนกล่าวว่า เพราะถ้าคนยังไม่มีงานทำ หรือรายได้ไม่เพิ่มขึ้น และตลาดอสังหาริมทรัพย์ยังซบเซาอยู่ การที่คนจะซื้อสินค้าใหญ่ๆ อย่างเช่น เครื่องใช้ไฟฟ้า ก็ยังคงเป็นเรื่องยาก

คริสโตเฟอร์ เบ็ดดอร์ รองผู้อำนวยการวิจัยจีนจาก Gavekal Dragonomics มองว่าวิธีที่ได้ผลที่สุดในการกระตุ้นการใช้จ่ายของผู้บริโภคในตอนนี้  อาจจะเป็นการทำให้ตลาดอสังหาริมทรัพย์ฟื้นตัว และทำให้ราคาบ้านที่ดินสูงขึ้น เพราะเมื่อราคาบ้านสูงขึ้น คนที่ถือครองอสังหาริมทรัพย์อยู่ก็จะมีทรัพย์สินเพิ่มขึ้นทันที ทำให้พวกเขามีเงินไปจับจ่ายใช้สอยมากขึ้น

ไมเคิล เพ็ตติส นักวิจัยอาวุโสจากสถาบันคาเนกีเพื่อสันติภาพระหว่างประเทศ มองว่าวิธีการที่ยั่งยืนที่สุดในการกระตุ้นให้คนเราใช้จ่ายเงินมากขึ้น คือ การเพิ่มรายได้ให้กับพวกเขา ไม่ว่าจะเป็นทางตรงหรือทางอ้อม  "การพึ่งพาแค่การสร้างความเชื่อมั่นให้คนรู้สึกอยากใช้จ่ายมากขึ้นเพียงอย่างเดียว อาจไม่ใช่ทางออกที่ดีในระยะยาว" เพราะคนเรามักจะกลับมาออมเงินอีกครั้งเมื่อความไม่แน่นอนเพิ่มขึ้น

อย่างไรก็ตาม แม้ว่ารัฐบาลจีนจะใช้งบประมาณในการอุดหนุนต่างๆ เพื่อกระตุ้นเศรษฐกิจ แต่การเติบโตของการบริโภคของประชาชนกลับค่อนข้างช้ากว่าเป้าหมายที่ตั้งไว้ คาดการณ์กันว่ายอดขายปลีกจะเติบโตเพียง 4.6% ซึ่งต่ำกว่าเป้าหมายการเติบโตโดยรวมของประเทศ

บลูมเบิร์ก คาดการณ์ว่า รัฐบาลจีนจะต้องเพิ่มงบประมาณในการอุดหนุนสินค้าต่างๆ อย่างน้อย 7.7% หรือประมาณ 1.15 ล้านล้านหยวน เพื่อให้ยอดขายปลีกบรรลุเป้าหมายที่ตั้งไว้

พิสูจน์อักษร....สุรีย์  ศิลาวงษ์