วีรกรรม 'คาร์ลอส กอส์น' สะเทือนกระบวนการยุติธรรมญี่ปุ่น

หนังสือพิมพ์เลอมงด์ของฝรั่งเศสลงภาพการ์ตูนในหนังสือพิมพ์ฉบับวันอังคาร (1 ม.ค.) ฝีมือ“ปลองตู” นักวาดการ์ตูนชื่อดัง วาดภาพกอส์น วัย 65 ปี สวมหมวกปาร์ตี้นอนยิ้มเผล่สบายใจอยู่บนเปลญวน สวนทางกับบรรยากาศตึงเครียดในญี่ปุ่น

กอส์น เคยถูกจำคุก 130 วันในญี่ปุ่นจากนั้นได้ประกันตัวในเดือน เม.ย.62 ส่วนการที่เขาหนีออกไปได้นั้นยังไม่ทราบแน่ชัดว่าไปด้วยวิธีใด ตอนนี้มีแต่ข่าวลือ สื่อเลบานอนรายงานว่า เจ้าพ่อวงการรถยนต์ผู้ถือสัญชาติเลบานอน ฝรั่งเศส และบราซิลรายนี้ ซ่อนตัวอยู่ในกล่องเครื่องดนตรี แต่แหล่งข่าววงในปฏิเสธว่าไม่เป็นความจริง

แหล่งข่าวใกล้ชิดประธานาธิบดีเลบานอนเผยว่า อดีตผู้บริหารนิสสันและเรโนลต์มาลงที่ตุรกีก่อนต่อเครื่องไปเลบานอน เจอมุกนี้เล่นเอาจุนอิชิโร ฮิโรนากะ ทนายความชาวญี่ปุ่นถึงกับพูดไม่ออก เพราะหนังสือเดินทางทั้ง 3 เล่มของเขายังอยู่ในญี่ปุ่น

กระทรวงการต่างประเทศเลบานอนแถลงเมื่อวันอังคารว่า กอส์นเข้าประเทศอย่างถูกต้องตามกฎหมาย หน่วยความมั่นคงเลบานอนเผยว่า ไม่มีมาตรการกำหนดให้ดำเนินการหรือดำเนินคดีกับเขา

แหล่งข่าวรายหนึ่งจากกระทรวงยุติธรรมเลบานอนเผยกับสำนักข่าวเอเอฟพีว่า เลบานอนกับญี่ปุ่นไม่มีสนธิสัญญาส่งตัวผู้ร้ายข้ามแดนระหว่างกัน แต่ในกรณีนี้ผู้เชี่ยวชาญด้านความสัมพันธ์ระหว่างประเทศรายหนึ่งมองว่า แม้ไม่มีสนธิสัญญาก็ใช่ว่าจะเนรเทศบุคคลไม่ได้

“แต่บางรัฐรวมทั้งเลบานอน ไม่เนรเทศคนสัญชาติของตนเอง”

อิบราฮิม นัจจาร์ อดีตรัฐมนตรียุติธรรมเลบานอน กล่าวว่า หากอินเตอร์โพลจะเข้ามาเกี่ยวข้องในกรณีนี้ ก็ต้องแจ้งชื่อกอส์นให้สำนักงานตรวจคนเข้าเมืองประเทศสมาชิกทราบเพื่อพิจารณาจับกุม

“แต่อินเตอร์โพลไม่สามารถใช้กำลังจับกุม หรือบังคับเลบานอนให้ตัดสินใจใดๆได้"

ผู้เชี่ยวชาญด้านความสัมพันธ์ระหว่างประเทศรายเดิมระบุด้วยว่า ศาลเลบานอนอาจพิจารณาคดีกอส์นได้ ถ้าเขาทำผิดตามกฎหมายอาญาของเลบานอน แต่ไม่สามารถตัดสินบุคคลที่ถูกกล่าวหาทำความผิดด้านภาษีในต่างประเทศได้"

กอส์นถูกจับกุมที่กรุงโตเกียวเมื่อเดือน พ.ย.2561 และเข้าสู่กระบวนการพิจารณาคดีในเดือน เม.ย.2562 ด้วย 4 ข้อหา รวมทั้งรายงานเงินเดือนต่ำกว่าความเป็นจริง ย้ายการขาดทุนจากอัตราแลกเปลี่ยนส่วนตัวไปไว้ที่นิสสัน โอนเงินหลายล้านดอลลาร์จากนิสสันไปให้ดีลเลอร์รายหนึ่งในโอมานเพื่อตนเองนำไปใช้ส่วนตัว แต่กอส์นยืนกรานว่า เขาหนีความอยุติธรรมและคดีการเมืองในญี่ปุ่น

อย่างไรก็ตาม การหายไปเช่นนี้ทีมทนายจำเลยของกอส์นเรียกว่า “อภัยให้ไม่ได้”

“ทีมทนายหน้าแตกยับเยิน เพราะเคยให้คำมั่นว่ากอส์นจะไม่หนีออกนอกประเทศ สำหรับอัยการ สถานการณ์นี้ถือว่ารุนแรงสุดๆ นิสสันต้องหวาดหวั่น อัยการก็ไม่แพ้กัน” โนบุโอะ โกฮารา ทนายความอดีตอัยการให้ความเห็น

หนังสือพิมพ์รายวันโตเกียวชิมบุน รายงาน“เป็นไปได้สูงมากว่าจะไม่มีการพิจารณาคดีนี้”

ฝรั่งเศสก็ดำเนินคดีการเงินกับกอส์น เมื่อเดือน เม.ย.2562 เช่นกัน แต่แคเธอรีน เดอนีส์ อัยการกล่าวว่า การที่เขาหลบหนีไปไม่ส่งผลต่อการสืบสวนในฝรั่งเศส

เพื่อนๆ เล่าว่า ตอนนี้กอส์นกับภรรยาอยู่บ้านในกรุงเบรุต พร้อมประกาศว่าจะเปิดเผยทุกอย่างกับสืื่อในสัปดาห์หน้า

ด้านลูเชียน บูร์เจลี นักเขียนและผู้กำกับภาพยนตร์ชาวเลบานอน เหน็บแนมผ่านทวิตเตอร์ว่า กอส์นมาหาความสะดวกสบายและ “ประสิทธิภาพ” ของระบบยุติธรรมเลบานอน ที่ไม่เคยจับนักการเมืองทุจริตเข้าคุกเลย