ลิขิตฟ้ากับมานะคน : มหัศจรรย์การแจกจ่ายวัคซีนของภูฏาน

บทความโดย อิทธิ กวีพรสกุล นักวิชาการอิสระ www.ianalysed.com

        เมื่อภูฏานได้รับวัคซีนป้องกันโควิด-19 ซึ่งอินเดียมอบให้เป็นของขวัญในมกราคม 2021 แทนที่จะเร่งฉีดวัคซีนให้กับประชากรทั้งหมด 800,000 คน ราชอาณาจักรแห่งนี้ได้ตัดสินใจที่ไม่ธรรมดา โดยรัฐบาลได้ขอคำแนะนำจากหน่วยงานคณะสงฆ์ส่วนกลางของศาสนาพุทธ (Zhung Dratshang) ซึ่งเห็นว่าขณะนั้นดวงดาวโคจรอยู่ในตำแหน่งไม่เป็นศิริมงคลแก่บ้านเมือง ถ้าจะให้ดีควรรอเวลาอีก 2 เดือน เพื่อความเหมาะสมของฤกษ์ยามและการบริหารจัดการฉีดวัคซีนเข็มแรกให้แก่ผู้หญิงที่เกิดปีวอก

หลังพิธีเจริญพุทธมนต์และจุดเทียน Butter Lamp ที่โรงเรียนมัธยมแห่งหนึ่งในเมืองหลวงทิมพูเมื่อ 27 มีนาคม 2021 เวลา 09.30 น. วัคซีนเข็มแรกจึงได้ฤกษ์ฉีดให้แก่ Ninda Dema อายุ 30 ปี โดยไม่มีการรีรอ จากนั้นภายในระยะเวลาหนึ่งสัปดาห์ ร้อยละ 85 ของประชากรผู้ใหญ่ในภูฏานก็ได้รับการฉีดวัคซีนเข็มแรก ถือเป็นสถิติโลกรองจากสองประเทศคือ อิสราเอลและเซเชลส์เท่านั้นที่ประชากรได้รับวัคซีนในสัดส่วนที่สูงกว่า (เล็กน้อย) แต่ทั้งสองประเทศใช้เวลาหลายเดือนในการฉีดวัคซีน

ความสำเร็จในการกระจายวัคซีนดังกล่าว ไม่เพียงต้องให้เครดิตกับโหราจารย์ของภูฏาน แต่ยังรวมถึงผู้นำทางการเมืองด้วย คือ สมเด็จพระราชาธิบดีจิกมี เคซาร์ นัมเกล วังชุก หรือ “ราชามังกร” ผู้ก่อตั้ง Guardians of Peace หน่วยงานอาสาสมัครพลเมืองชุดสีส้ม (DeSuup) ซึ่งช่วยเหลือเจ้าหน้าที่และจัดตั้งสถานีวัคซีนกว่า 1,200 แห่งทั่วประเทศ รวมทั้ง นายกรัฐมนตรี Lotay Tshering ซึ่งเป็นแพทย์และ Dechen Wangmo รัฐมนตรีว่าการกระทรวงสาธารณสุข ผู้สำเร็จการศึกษาด้านโรคหัวใจและระบาดวิทยาจากมหาวิทยาลัยที่มีชื่อเสียงในสหรัฐฯ

ภูฏานจัดการเลือกตั้งครั้งหลังสุดในปี 2018 ด้วยแพลตฟอร์มที่เน้นเรื่องสาธารณสุข ทำให้รัฐบาลตอบสนองการแพร่ระบาดของโควิด-19 อย่างจริงจังและดำเนินมาตรการกักกันเข้มงวด ในมีนาคม 2021 “ราชามังกร” กักตัวเองเป็นเวลาหนึ่งสัปดาห์ในทิมพูหลังเสด็จประพาสจังหวัดทางภาคใต้ ส่วนนายกรัฐมนตรีได้กักตัวเองเป็นเวลา 21 วันหลังเดินทางไปเยือนบังกลาเทศอย่างเป็นทางการ

นายกรัฐมนตรี Tshering ซึ่งใช้ Facebook แจ้งข่าวสารให้สาธารณชนทราบเกี่ยวกับ โควิด-19 อธิบายว่าเนื่องจากความซับซ้อนในการจัดเก็บและขนส่งวัคซีนรวมทั้งบางคนอาจได้รับผลข้างเคียง การรีบเร่งฉีดวัคซีนต้องดำเนินการอย่างเหมาะสม เพื่อให้ประชาชนยอมรับการฉีดวัคซีน การรณรงค์จึงกลายเป็นงานระดับชาติที่มีชีวิตชีวา ตารางงานที่แน่นก็เป็นเรื่องสมเหตุสมผล

อินเดียเป็นผู้มีพระคุณดั้งเดิมของภูฏาน ไม่ได้มอบวัคซีนทั้งหมดให้แก่พันธมิตรขนาดเล็กในคราวเดียว การรอคอยให้ได้รับวัคซีนในปริมาณเพียงพอก่อน ทำให้ชาวภูฏานไม่ต้องปันส่วนวัคซีน การฉีดวัคซีนให้ประชาชนทุกคนอย่างรวดเร็วของภูฏาน สร้างแรงกดดันเล็กน้อยต่ออินเดีย ซึ่งกำลังเผชิญปัญหาอุปทานวัคซีนของตนซึ่งจะต้องเร่งการส่งมอบในเร็ว ๆ นี้

แม้มีผู้เสียชีวิตจากโรคโควิด-19 เพียงรายเดียว แต่ภูฏานก็ไม่ได้ปลอดจากปัญหาแต่อย่างใด อัตราการว่างงานสูงถึงร้อยละ 5 ราคาพริกเขียวซึ่งเป็นส่วนผสมหลัก (พร้อมกับชีสจามรี) ใน “ema datshi” อาหารหลักของภูฏานมีราคาสูงถึงกิโลกรัมละ 700 ngultrum (เกือบ 10 ดอลลาร์สหรัฐ) เมื่อเร็ว ๆ นี้รัฐมนตรีกระทรวงมหาดไทยต้องลาออก เนื่องจากถูกกล่าวหาว่าเรียกร้องค่าสินไหมทดแทนอันเป็นเท็จเกี่ยวกับรถยนต์ เรื่องอื้อฉาวอื่น ๆ เกี่ยวข้องกับเจ้าหน้าที่ในกองทัพและผู้พิพากษาวางแผนยึดอำนาจ ฟังดูคุ้น ๆ มั้ยครับ.