"วิกฤติอาหาร" ขาดแคลนในสองประเทศ ม. ม้า
สภาวะอาหารขาดแคลนอย่างร้ายแรงในโลกปัจจุบันเกิดได้จากทั้งการกระทำของธรรมชาติและจากมือมนุษย์ ประเทศ 2 ม. ม้า เป็นตัวอย่าง มาดากัสการ์ (Madagascar) คือ ม.ม้า ตัวแรก และเมียนมา (Myanmar) คือ ม.ม้าตัวที่สอง ขณะนี้คนนับล้านในสองประเทศกำลังอยู่ในสภาวะที่ลำบากมาก
มาดากัสการ์ เป็นประเทศที่เป็นเกาะ ตั้งอยู่ทางตะวันออกของชายฝั่งทวีปอาฟริกา (ห่างจากฝั่งประมาณ 400 กิโลเมตร) เกาะนั้นใหญ่เป็นอันดับสี่ของโลกโดยมีพื้นที่ใกล้เคียงประเทศไทยคือ 500,000 ตารางกิโลเมตร มีประชากร 28 ล้านคน ส่วนใหญ่นับถือศาสนาคริสต์ ผู้คนประกอบด้วยลูกหลานของบรรพบุรุษชาวอาฟริกาที่พายเรือออกมาตั้งรกราก ลูกหลานของชาวเกาะที่มาจากหมู่เกาะมาเลย์ และคนพื้นเมือง รวมแล้วกว่า 6-7 ชาติพันธุ์
มาดากัสการ์ตกเป็นเมืองขึ้นของฝรั่งเศสเมื่อร้อยกว่าปีก่อน และได้รับอิสรภาพในปี 1960 จากนั้นก็ปกครองแบบลุ่ม ๆ ดอน ๆ อยู่ภายใต้ระบอบคอมมูนิสต์ รัฐประหาร ประชาธิปไตย เปลี่ยนกันไปมาแต่ที่แน่นอนก็คือประชาชนชาว Malagasy (ชื่อเดิมของมาดากัสการ์) ยากจนอย่างไม่เปลี่ยนแปลง รายได้ต่อหัวต่อปีคือ 470 เหรียญ (เมียนมา 1,400 เหรียญ และไทย 7,600 เหรียญ)
เกาะนี้มีความงดงามตามธรรมชาติดั้งเดิมอย่างมากเนื่องจากถูกตัดขาดจากโลกภายนอกมายาวนาน โดยเชื่อว่าก่อนจะแยกออกมาเป็นเกาะเคยเป็นส่วนหนึ่งของอินเดียเมื่อ 88 ล้านปีก่อน กว่าร้อยละ 90 ของสัตว์ป่าบนเกาะนี้จะไม่พบเห็นที่อื่น มีความหลากหลายทางชีวภาพสูงมาก และอุดมด้วยแร่ธาตุต่าง ๆ
สินค้าส่งออกอันดับหนึ่งคือฝักวานิลลา (ให้กลิ่นวานิลลา) แร่นิกเกิล กานพลู แร่โคบอลต์ แร่เหล็ก ถ่านหิน ทองแดง เสื้อหนาวถัก ฯลฯ สินค้าเกษตรอื่นที่ปลูกกันมากก็คือกาแฟ ลิ้นจี่ มันสำปะหลัง ฯลฯ
มาดากัสการ์ผลิตวานิลลาธรรมชาติเป็นอันดับหนึ่งของโลกโดยผลิตถึง 80% ของผลผลิตโลก และเป็นผู้ผลิตกานพลูรายใหญ่ของโลกด้วย ประเทศที่ส่งสินค้าออกไปขายก็คือจีน ฝรั่งเศส อิหร่าน ฮ่องกง ฯลฯ การท่องเที่ยวเป็นอีกแหล่งหนึ่งของรายได้ที่สำคัญ
ประเทศร่ำรวยด้วยทรัพยากรและแร่ธาตุ มีสัตว์ป่าและต้นไม้ที่แปลกกว่าที่อื่นจนมีนักท่องเที่ยวเยี่ยมเยือนปีละ 500,000 คน เหตุใดผู้คนจึงยากจนมากและผู้คนทางใต้ของเกาะขณะนี้กำลังขาดแคลนอาหารอย่างหนัก คำตอบก็คือคุณภาพของคน การแพร่ระบาดของโควิด และส่วนที่สำคัญคือการปกครองที่อุดมไปด้วยการเล่นพรรคเล่นพวกและคอร์รัปชั่น
ที่กำลังลำบากคือประชากรประมาณ 1.1 ล้านคนทางใต้ซึ่งกำลังหิวโหย ในจำนวนนี้มีเด็ก 500,000 คน ที่กำลังสุ่มเสี่ยงต่อการขาดสารอาหารอย่างรุนแรง หลายครอบครัวเอาอาหารที่ได้รับแจกจากสหประชาชาติมากินกับต้นกระบองเพชร สาเหตุสำคัญคือการแปรเปลี่ยนสภาวะอากาศของโลก จากการเผาไหม้จน เกิดก๊าซเรือนกระจกและทำให้อุณหภูมิของโลกสูงขึ้นส่งผลกระทบต่อความแปรปรวนของอากาศ ซึ่งคนที่นี่แทบไม่มีส่วนในการสร้างสภาวการณ์ที่เลวร้ายนี้เลย
บริเวณนี้ปกติก็ประสบภาวะฝนแล้งอย่างรุนแรงตลอดมาในประวัติศาสตร์อยู่แล้ว แต่ครั้งนี้ถือว่าเลวร้ายสุดในรอบ 40 ปี ผลผลิตของมันสำปะหลังที่เป็นอาหารหลักของคนที่นี่เป็นเพียง 60-90% ของปีปกติ และเมื่อโควิด-19 ระบาด นักท่องเที่ยวก็ไม่มา รายได้ที่เคยพอมีมาจุนเจือบ้างก็หายไปทั้งหมด ประชากร 1.5 ล้านคนที่พึ่งการท่องเที่ยวถูกกระทบอย่างมาก
การขายลูกสาวไปเป็นเมียเศรษฐีซึ่งเป็นแฟชั่นของที่นี่ระบาดไปทั่ว เด็ก ๆ หยุดไปโรงเรียนเพื่อช่วยพ่อแม่หาผักหาปลา ผู้คนกว่าล้านคนต้องกระเสือกกระสนหาอาหารมายังชีพซึ่งปริมาณอาหารทั้งประเทศนั้นพอมี แต่ที่เป็นปัญหาคือมันมีราคาสูงขึ้นจนคนที่ยากจนสุดในทางใต้ของเกาะเข้า ไม่ถึง
ความอดอยากท่ามกลางความพอมีกินของทั้งประเทศเป็นภาพสะท้อนของสังคมในโลกจำนวนมากที่มี climate change ซึ่งกำลังเปลี่ยนมาเป็น climate crisis และในที่นี้คือ climate famine เป็นสาเหตุหลักโดยมีระบบปกครองที่มีปัญหาเป็นสาเหตุประกอบที่สำคัญ
ประเทศ ม.ม้าที่สองคือ "เมียนมา" มีพรหมแดนติดกับประเทศไทย ยาว 2,400 กิโลเมตร ติดกับจีนยาว 2,100 กิโลเมตร และติดกับอินเดีย ยาว 1,643 กิโลเมตร แหล่งข่าวต่างประเทศระบุว่าการขาดแคลนอาหารของผู้คนประมาณ 1 ล้านคนในปัจจุบันกำลังจะรุนแรงขึ้นทุกขณะ ความวุ่นวายของการเมืองในเมียนมาทำให้มีคนยากจน (มีรายได้ต่ำกว่าวันละหนึ่งเหรียญสหรัฐ) เพิ่มจากยอด 2.8 ล้านคน ก่อนปี 2020 เพิ่มอีก 3.4 ล้านคน จนกลายเป็น 6.2 ล้านคน
ในภาพรวมของประชากรในขณะนี้ยังนับได้ว่าพอมีอาหาร แต่สำหรับคนยากจนมากที่ไม่สามารถเข้าถึงอาหารได้เนื่องจากไม่มีรายได้ ปัจจุบันก็หงุดหงิดอย่างมากอยู่แล้วกับการต่อสู้ สู้รบปรบมือกับรัฐบาล แถมยังมีการระบาดของโควิด- เมื่อมีการขาดแคลนอาหารมาซ้ำเติมก็พอจินตนาการได้ว่าจะรู้สึกอย่างไรกัน
ปัญหาข้างต้นของเมียนมาถือได้ว่าเป็นปัญหาเกี่ยวกับความมั่นคงของไทย หากคนเพียงหนึ่งล้านพร้อมใจกันเดินข้ามพรมแดนไทยที่ยาวเกินกว่าจะดูแลได้ตลอดแนวเพื่อแสวงหาอาหารและชีวิตที่ดีกว่า อะไรจะเกิดขึ้นกับสถานการณ์ระบาดของโควิดในประเทศไทย ไทยจะมีเงินทองเพียงพอที่จะช่วยเหลือเหมือนกรณีกัมพูชาในอดีตหรือไม่
ไทยจะดูดีไหมในสายตาชาวโลกหากมีภาพทหารไทยถือปืนเดินตรวจแนวลวดหนามกั้นพรมแดน คำถามเหล่านี้ต้องขบคิดเพราะมีความเป็นไปได้สูงหากเหตุการณ์ขาดแคลนอาหารมีความรุนแรงมากยิ่งขึ้น.