นางพญาออกศึก “พจมาน” ส่งสัญญาณ รบชนะสิบทิศ

“พจมาน” เลือกไปเชียร์ลูกสาวที่หัวเมืองเหนือ ในเชิงสัญลักษณ์ เชียง ใหม่เป็นบ้านเกิดตระกูลชินวัตร และเป็นเวทีเปิดตัวแคมเปญเลือก “นายกคนเมือง” เมื่อฤดูหาเสียงปลายปี 2543

ไฮไลต์กิจกรรมครอบครัวเพื่อไทย “สะบัดชัย เพื่อไทยมาเหนือ” ที่ศูนย์ประชุมและแสดงสินค้านานาชาติ จ.เชียงใหม่ เมื่อวันที่ 10 ก.ย.2565 กลับไม่ใช่การเปิดตัวนโยบายใหม่ๆ ของ แพทองธาร ชินวัตร หัวหน้าครอบครัวเพื่อไทย

แค่ฉาก “คุณหญิงอ้อ” กอดลูกสาว-อุ๊งอิ๊ง โดยมีเจ๊แดง-น้องสะใภ้ตัวใหญ่ยืนอยู่ข้างๆ ราวผู้กำกับฯ ก็มาเหนือกว่าทุกกลยุทธ์ของทุกพรรคการเมืองในห้วงสัปดาห์ที่ผ่านมา

พรรคเพื่อไทยยกทัพมาเมืองเหนือเที่ยวนี้ สำหรับตระกูลชินวัตร พูดได้คำเดียวว่า “มาเหนือทั้งบ้าน” ไล่มาตั้งแต่คุณหญิงพจมาน ดามาพงศ์ ,พานทองแท้ ชินวัตร, พินทองทา ชินวัตร-ณัฐพงศ์ คุณากรวงศ์ และแพทองธาร ชินวัตร-ปิฎก สุขสวัสดิ์  นอกจากนี้ ก็ยังมีบรรณพจน์ ดามาพงศ์ พร้อมกับเจ้าบ้านอย่างเยาวภา-สมชาย วงศ์สวัสดิ์ 

ครั้งแรกในรอบ 15 ปี
 

อุ๊งอิ๊ง-แพทองธาร ชินวัตร ปลื้มปริ่มถึงกับกลั้นน้ำตาไว้ไม่อยู่เมื่อคุณ หญิงพจมาน ดามาพงศ์ มาร่วมให้กำลังใจด้านเวทีครอบครัวเพื่อไทย

“วันนี้คุณแม่มา ดีใจ ปกติจะให้ออกงานเป็นเรื่อง impossible...เพราะท่านไม่ชอบมาอยู่แล้ว แต่เมื่อมาจริงๆ ก็ดีใจมาก”

“เกือบร้องให้ แต่ฮึบไว้เดี๋ยวตาแดงตอนพูด แต่ดีใจ และอย่างที่พูดบนเวทีว่าพูดไปยิ้มไปก็จริงด้วย พอเริ่มเครียดๆ ก็เห็นคุณแม่กับครอบครัวมาก็ดีใจ..”

นี่เป็นครั้งแรกที่คุณหญิงพจมาน ปรากฏตัวในกิจกรรมทางการเมืองของพรรคเพื่อไทย นับตั้งแต่พรรคไทยรักไทยถูกศาลรัฐธรรมนูญสั่งยุบพรรค เมื่อ 15 ปีที่แล้ว

อุ๊งอิ๊งเล่าให้ผู้สื่อข่าวฟังเพิ่มเติม วันก่อนเดินทางมาเชียงใหม่ เจอหน้ากันที่บ้าน คุณหญิงพจมานบอกลูกสาวว่า “เดี๋ยวแม่ไปนะ” แต่เธอก็ไม่คิดว่ามารดาจะมา กระทั่งเช้าวันที่ 10 ก.ย. จึงได้รับการยืนยันจากมารดาว่า มาแน่

หัวหน้าครอบครัวเพื่อไทย เหมือนจะรู้ทางผู้สื่อข่าวจึงพยายามอธิบายบทบาทของคุณหญิงอ้อว่า “คุณแม่เป็นกำลังใจที่บ้าน ไม่มาการเมืองแน่นอน แค่จะเดินทางก็ไม่ชอบเดินทางอยู่แล้ว เป็นกำลังใจที่บ้าน และเป็นกำลังใจที่สำคัญมากๆ เป็นความมั่นคงทางจิตใจของอิ๊ง”

ในทางการเมือง คุณหญิงพจมานไม่ใช่แค่ “ความมั่นคงทางจิตใจ” ของลูกสาวคนเล็ก หากแต่เป็นแม่ทัพตัวจริง 

สงครามเลือกตั้งครั้งใหม่ ตระกูลชินวัตร มีเดิมพันสูง ต้องแลนด์สไลด์ ต้อง 250+ เปิดทางสู่การเป็นแกนนำหลักในการจัดตั้งรัฐบาล และคุณหญิงอ้อจึงมาบัญชาการเอง ตั้งแต่วันแรกที่มีการปรับโครงสร้างพรรคเพื่อไทย เพื่อรองรับการเข้ามาของอุ๊งอิ๊ง

‘นางพญาหลังม่าน’
 

หลังการเลือกตั้ง 6 ม.ค.2544 พรรคไทยรักไทย จัดงานเลี้ยงฉลองชัยชนะ พร้อมต้อนรับ ส.ส. 248 คน ที่โรงแรมเอสซีปาร์ค คุณหญิงพจมาน ปรากฏตัวขึ้นโดยไม่มีการบอกกล่าวล่วงหน้า ส.ส.ลุกขึ้นยืนปรบมือต้อนรับดังกึกก้อง ภายในห้องจัดงานเลี้ยงเงียบสงัดไปชั่วครู่

นับจากวันนั้น คุณหญิงบ้านจันทร์ส่องหล้า ก็ปรากฏตัวร่วมกับทักษิณ ในฐานะภริยานายกรัฐมนตรี ในวาระทางการหรืองานราชสำนักเท่านั้น

หลังรัฐประหาร 19 ก.ย. 2549 ทักษิณ ชินวัตร ต้องใช้ชีวิตอยู่ในต่างประเทศ ส่วนคุณหญิงพจมาน และลูกๆ ยังอยู่ในเมืองไทย

วันที่ 26 ต.ค.2549 คุณหญิงอ้อ มุดรั้วบ้านสี่เสาเทเวศร์ เข้าพบ พล.อ.เปรม ติณสูลานนท์ ประธานองคมนตรีในขณะนั้น โดยการประสานงานผ่าน พล.อ.อู้ด เบื้องบน อดีตสมาชิกสภานิติบัญญัติแห่งชาติ (สนช.)

 

ปลายปี 2551 มีข่าวการหย่า ระหว่างทักษิณ กับคุณหญิงอ้อ โดยการเซ็นเอกสารหย่าเกิดขึ้นที่สถานกงสุลใหญ่ไทยประจำฮ่องกง และคุณหญิงอ้อ ถอดนามสกุลของสามีออกจากบัตรประชาชน และใช้นามสกุล “ณ ป้อมเพชร” ซึ่งเป็นนามสกุลของฝ่ายมารดา

ปี 2564 ฝ่ายสื่อสารของพรรคเพื่อไทย แจ้งกับนักข่าวว่า ให้ใช้นามสกุลของคุณหญิงพจมาน คือ “ดามาพงศ์” ไม่ใช่ ณ ป้อมเพชร อันเป็นนามสกุลของฝ่ายบิดา 

แหล่งข่าวระดับสูงในพรรคเพื่อไทย ระบุว่า ในวันศุกร์ที่ 25 ก.ย.2563คุณหญิงพจมาน ได้ร่วมหารือกับแกนนำระดับอาวุโสของพรรค อันนำไปสู่การเปลี่ยนแปลงใหญ่ในพรรค 

วันที่ 30 พ.ย.2563 คุณหญิงสุดารัตน์ เกยุราพันธุ์ ได้ยื่นหนังสือลาออกจากสมาชิกพรรคเพื่อไทยแบบตลอดชีพ และทุกตำแหน่งในเพื่อไทย เนื่องจากคุณหญิงหน่อย ไม่ได้เข้าร่วมวงหารือที่มีคุณหญิงอ้อ นั่งหัวโต๊ะในวันนั้น

อีก 1 ปีต่อมา สมพงษ์ อมรวิวัฒน์ จึงลาออกจากการเป็นหัวหน้าพรรคเพื่อไทย เปิดทางให้มีการปรับโครงสร้างใหม่ โดยดันคนรุ่นใหม่ขึ้นมาอยู่แถวหน้า และผู้อาวุโสถอยไปอยู่แถวหลัง

นพ.ชลน่าน ศรีแก้ว ก้าวขึ้นมาเป็นหัวหน้าพรรคเพื่อไทย ตามด้วยการเปิดตัวแพทองธาร ชินวัตร ประธานคณะที่ปรึกษาด้านการมีส่วนร่วมและนวัตกรรม พรรคเพื่อไทย

ทุกจังหวะก้าวในการเปลี่ยนแปลงของพรรคเพื่อไทย ดำเนินไปตามกรอบเวลาที่คุณหญิงบ้านจันทร์ส่องหล้า กำหนดไว้ในแผนรีเซ็ตเพื่อไทยเมื่อปลายปี 2563

‘ดีเอ็นเอผู้นำ’
 

ในหนังสือตาดูดาวเท้าติดดิน ทักษิณ ชินวัตร บอกว่า เก็บประสบการณ์การทำธุรกิจมาจากบิดา-เลิศ ชินวัตร และมีคุณหญิงพจมาน เป็นทั้งเสนาธิการ ทั้งแม่ทัพแถวหน้า

ทักษิณเริ่มต้นทำธุรกิจในขณะที่ยังรับราชการอยู่ ด้วยมุมมองทางธุรกิจที่จะไม่ต่อสู้ในสงครามที่พ่ายแพ้ ดังนั้น เขาเริ่มทำธุรกิจแรกคือ ร้านไหม “พ.ชินวัตร” (พ ย่อมาจาก พจมาน) ย่านสุรวงศ์ 

เมื่อเห็นแนวโน้มธุรกิจผ้าไหมจะไปไม่รอด ก็หันไปลุยธุรกิจภาพยนตร์ โดยลงทุนสร้างหนังเรื่องแรกคือ บ้านทรายทอง ที่มีนางเอกชื่อ พจมาน และนั่นคือก้าวแรกของของความสำเร็จ

“ถ้าไม่มีผู้หญิงชื่อ พจมานคนนี้มาเคียงข้าง ความเจริญก้าวหน้าใดๆในทุกด้านของผม คงมาไม่ถึงครึ่งทางของวันนี้” ทักษิณพูดถึงคู่ชีวิตเมื่อปี 2542

ไม่เพียงแต่สามีพูดถึงความเป็นผู้หญิงเก่งของภรรยา วิษณุ เครืองาม รองนายกรัฐมนตรี ที่เคยทำงานการเมืองร่วมกับทักษิณ ยังบอกว่าคุณหญิงอ้อว่า เป็นคนมี Leadership

“ท่านเป็นคนที่ไม่แสดงความเข้มแข็ง เด็ดเดี่ยวให้ได้เห็นยามที่ไม่จำเป็นต้องแสดง..แต่ยามใดที่ต้องแสดงความเข้มแข็งเด็ดเดี่ยว ท่านไม่เกรงใจ ท่านแสดงเปรี้ยงเลยว่าเป็นอย่างนี้..”

ความเป็นลีดเดอร์ชิปของคุณหญิงอ้อ สะท้อนผ่านคำพูดที่ว่า “ไม่ต้องอ้อมค้อม พูดกันตรงๆ ดีกว่า คุณจะเอาอย่างไรแน่” 

แม้คุณหญิงพจมานจะไม่เคยแสดงความเห็นทางการเมืองต่อสาธารณชน แต่มีอยู่เรื่องหนึ่งที่บอกให้รู้ว่า คุณหญิงอ้อเข้าใจการเมืองไทยอย่างลึกซึ้ง

เมื่อ 19 ม.ค.2565 ทักษิณเล่าผ่านแคร์คลับเฮาส์ว่า หลังถูกรัฐประหารจนกลับเมืองไทยไม่ได้ ปรากฎว่าทางประเทศตองกา ได้เชิญทักษิณไปบริหารเกาะหนึ่งในประเทศตองกา และจะแต่งตั้งให้เป็น “ท่านเซอร์”(sir) ด้วย แต่ทักษิณปฏิเสธ และโทรไปเล่าให้คุณหญิงพจมานฟัง 

วันนั้น คุณหญิงอ้อพูดกับสามีว่า “อยากฉลาดมาก จนอยู่เมืองไทยไม่ได้ ก็ไปเป็นเซอร์ (sir) อยู่ต่างประเทศ”

ถอดรหัสคำว่า “อยากฉลาดมาก” ฟังเหมือนประชดประชัน แต่ลึกๆแล้วคุณหญิงอ้อวิจารณ์สามีว่า ไม่เข้าใจประชาธิปไตยแบบไทย และเล่นการเมืองแบบไม่เห็นหัวอีลิท

หลังการเลือกตั้งครั้งใหม่ คาดว่าคุณหญิงพจมานจะได้แสดงฝีมือให้เห็นว่า การรบครั้งสุดท้าย โดยทั้งชนะสงครามเลือกตั้ง และชนะศึกการเมืองในชนชั้นนำ เขาทำกันแบบไหน?