ฟาสแทรค “กฎหมาย 45 ฉบับ” ก้าวไกล ?  

แม้การเปิดประชุมสภาฯ หลังจากการเลือกตั้ง 14 พฤษภาคม จะยังไม่เกิดขึ้นในเร็วๆ นี้ ทว่า “พรรคก้าวไกล” ประกาศชัดเจนถึงนโยบาย 100 วัน หนึ่งในนั้นคือการเสนอร่างกฎหมาย 45 ฉบับ ครอบคลุมเนื้อหา 8 ด้าน ทันทีที่เปิดสภาฯ

ประกอบด้วย การเมือง 11 ฉบับ สิทธิเสรีภาพ 8 ฉบับ การบริการสาธารณะ 4 ฉบับ วางกรอบสำเร็จใน 100 วัน  ปฏิรูปการบริหารราชการ 6 ฉบับ ปฏิรูปที่ดิน 8 ฉบับ เศรษฐกิจ 4 ฉบับ วางกรอบภายใน 1 ปี  และสิ่งแวดล้อม 2 ฉบับ แรงงาน 2 ฉบับ วางกรอบ 1 สมัยหรือภายใน 4 ปี 

การประกาศดังกล่าว ถือเป็นการสร้างเรตติ้งอิงกับกระแสเลือกตั้งที่พรรคก้าวไกลชูเป็นแคมเปญหาเสียง ทั้ง สมรสเท่าเทียม สุราก้าวหน้า เปลี่ยนระบบเกณฑ์ทหารแบบบังคับ ไปจนถึงการแก้ไข และยกเลิกกฎหมายความมั่นคง และมาตรา 112

 

อย่างไรก็ดี สิทธิของส.ส.ก้าวไกลที่จะเข้าชื่อเสนอร่างพระราชบัญญัติ(พ.ร.บ.)ต่อสภาฯ แม้จะสามารถทำได้ทันที แต่ใช่ว่าจะได้รับการบรรจุในวาระแบบทันด่วน เนื่องจากต้องผ่านการตรวจสอบหลายขั้นตอน

 

เริ่มจาก การลงลายชื่อมือชื่อของ ส.ส. 20 คนขึ้นไป การตรวจสอบความถูกต้องของเนื้อหา ทั้งเกณฑ์เข้าข่ายเป็นกฎหมายการเงินหรือไม่ หากเป็นกฎหมายการเงินต้องส่งให้ “นายกรัฐมนตรี” ลงนามรับรอง การพิจารณาว่าเนื้อหาขัดหรือแย้งกับรัฐธรรมนูญหรือไม่ รวมถึงต้องเปิดรับฟังความคิดเห็นของประชาชนขั้นต่ำ 30 วัน ผ่านทางเว็บไซต์

 

ที่ผ่านมา ร่างกฎหมายของพรรคก้าวไกล เช่น การแก้ไขประมวลกฎหมายอาญามาตรา 112 ที่เสนอโดย “พิธา ลิ้มเจริญรัตน์” เป็นกรณีตัวอย่างที่ชัดเจน เพราะหลังจากรองประธานสภาฯ “สุชาติ ตันเจริญ” ส่งให้ฝ่ายกฎหมายของสภาฯ พิจารณาแล้ว มีข้อสรุปว่าขัดรัฐธรรมนูญ คือ สถาบันพระมหากษัตริย์ผู้ใดละเมิดไม่ได้ ทำให้ไม่ถูกบรรจุเข้าวาระ

หรือ กรณีของร่างกฎหมายของ ส.ส.และภาคประชาชนเสนอถูกตีตก เพราะนายกฯไม่รับรอง เช่น ร่าง พ.ร.บ.คุ้มครองแรงงาน ที่ “สุเทพ อู่อ้น” อดีตส.ส.ก้าวไกล ปีกแรงงาน เสนอ ร่างพ.ร.บ.บำนาญพื้นฐานถ้วนหน้า ที่ “วรรณวิภา ไม้สน” อดีต ส.ส.ก้าวไกล ปีกแรงงาน เสนอ ร่าง พ.ร.บ.บำนาญแห่งชาติ ที่ วันมูหะมัดนอร์ มะทา อดีต ส.ส.ประชาชาติ เสนอ เป็นต้น

เมื่อสแกนร่างกฎหมาย 45 ฉบับของก้าวไกล พบว่า ส่วนหนึ่งเป็นร่างกฎหมายที่ผลักดันไม่สำเร็จใน “ฝ่ายนิติบัญญัติ” ชุดที่ผ่านมา และบางเรื่องถูกบรรจุในวาระของสภาฯ​ชุดที่ 25 ซึ่งตามรัฐธรรมนูญ มาตรา 147 กำหนดให้เป็นอำนาจของ “คณะรัฐมนตรี” ที่ตั้งใหม่หลังเลือกตั้ง “ร้องขอ” ให้ “รัฐสภา” พิจารณาได้ต่อไป

 

 

โดยตามเจตนารมณ์ของรัฐธรรมนูญ มาตร 147 ไม่ได้ขีดกรอบว่า ต้องเป็น “ร่างกฎหมายของรัฐบาล” เท่านั้น ดังนั้นในการตีความเรื่องนี้ ฝ่ายกฎหมายของสำนักงานเลขาธิการสภาฯจึงมองว่า

 

"ครอบคลุมร่างกฎหมายทุกฉบับที่บรรจุในวาระของสภาฯ ชุดที่25 ทั้งที่ก่อนรับหลักการ รับหลักการไปแล้วอยู่ในชั้นกรรมาธิการ(กมธ.) ฉบับที่กมธ.พิจารณาเสร็จแล้วรอบรรจุให้สภาฯ พิจารณาวาระสอง และวาระสาม หรือฉบับที่บรรจุรอการพิจารณาวาระสอง" แปลว่า ร่างกฎหมายของ "ก้าวไกล" ยังสามารถ พิจารณา ต่อเนื่องได้ หาก "ครม." ยืนยันที่จะเดินหน้าพิจารณา

เมื่อตรวจสอบวาระประชุมสภาฯ ชุดที่ 25 ครั้งสุดท้ายก่อนยุบสภาวันที่ 22 กุมภาพันธ์ พบว่ามีร่างกฎหมายที่ได้รับสิทธิให้ไปต่อ หาก ครม.รับรอง 78 ฉบับ แบ่งเป็น เรื่องที่ ที่ประชุมเลื่อนพิจารณาก่อน 3 ฉบับ คือ ร่างพ.ร.บ.กัญชา กัญชง พ.ศ..... ร่างพ.ร.บ.คู่ชีวิต และร่างพ.ร.บ.แก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ (ฉบับที่... พ.ศ...) หรือร่างกฎหมายสมรสเท่าเทียม

เรื่องที่กมธ.พิจารณาเสร็จแล้ว 8 ฉบับ อาทิ ร่างพ.ร.บ.การเข้าชื่อเพื่อถอดถอนสมาชิกสภาท้องถิ่นหรือผู้บริหารท้องถิ่น ร่างพ.ร.บ.อาหาร (ฉบับที่...) พ.ศ..., เรื่องด่วน 9 ฉบับ ซึ่ง ครม.เสนอทั้งหมด

 

เรื่องที่ค้างพิจารณา 52 ฉบับ โดยพบว่าเป็นร่างกฎหมายที่ ส.ส.ก้าวไกล เสนอ 17 ฉบับ อาทิ ร่างพ.ร.บ.แก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง (ฉบับที่...) พ.ศ.. เพื่อหยุดการฟ้องร้องกับนักเคลื่อนไหว-ประชาชน ให้การคุ้มครองนักเคลื่อนไหว ร่างพ.ร.บ.ว่าด้วยความผิดว่าด้วยการกระทำความผิดเกี่ยวกับคอมพิวเตอร์ (ฉบับที่..) พ.ศ... เพื่อไม่ให้ถูกใช้เป็นเครื่องมือจำกัดเสรีภาพของประชาชนที่แสดงความเห็นในโลกออนไลน์ ร่างพ.ร.บ.คุ้มครองแรงงาน ร่างพ.ร.บ.ขนส่งทางบก เป็นต้น

 

เรื่องที่เสนอใหม่ 2 ฉบับ และเรื่องที่ กมธ.พิจารณา อยู่ในช่วงรอการบรรจุวาระ 4 ฉบับ เช่น ร่างพ.ร.บ.แก้ไขเพิ่มเติม ร่างพ.ร.ก.การประมง พ.ศ.2558 ที่ 7 พรรคร่วมกันเสนอในช่วงปลายสมัยประชุมสภาฯ ที่ผ่านมา

ว่ากันตามขั้นตอนของรัฐธรรมนูญ ภายใน 60 วันนับจากวันเรียกประชุมรัฐสภาครั้งแรก ครม.ต้องพิจารณาร่างกฎหมายเพื่อยืนยัน และร้องขอให้รัฐสภาพิจารณาต่อเนื่องตามขั้นตอน ซึ่งหมายถึง “ต้องเปิดประชุมร่วมรัฐสภา” เพื่อขอมติเสียงข้างมากให้เดินหน้าต่อ

 

หากเป็นร่างกฎหมายที่ผ่านการพิจารณาของ กมธ. แต่ กมธ.ชุดเก่าหมดอายุลง ในขั้นตอนต้องตั้งกมธ.ใหม่มาพิจารณา หากร่างกฎหมายที่ยังไม่ผ่านวาระรับหลักการ สามารถเดินตามกระบวนการพิจารณา “วาระรับหลักการได้”

 

หาก “ก้าวไกล” ต้องการดันร่างกฎหมายบางฉบับใน 45 ฉบับ ด้วยช่องทาง “ฟาสแทรค” ก็มีกลไกของ ครม.ดำเนินการได้ คือกรณีที่นายกรัฐมนตรีมาจากพรรคก้าวไกล และมีจำนวนรัฐมนตรีมากสุด อาจจะเป็นทางสะดวกมากกว่าการเสนอร่างใหม่ต่อสภาฯ

แม้จะมีช่องทางลัด ฟาสแทรคที่ว่า แต่เอาเข้าจริงอาจไม่ง่าย หากด่านแรกนี้พรรคร่วมรัฐบาลไม่เอาด้วย 

อีกทั้งยังมีอีกด่าน คือกลไกของ “หน่วยงาน-ราชการ” ที่มีส่วนได้ส่วนเสียกับกฎหมายนั้นๆ ไม่เอาด้วย ซึ่งที่ผ่านมาร่างกฎหมายที่คาสภาฯ ซึ่งเสนอโดย ส.ส.ก็ยังไม่เคยได้ไฟเขียวจากหน่วยงาน-ราชการใด

ดังนั้น เป้าหมายของพรรคก้าวไกลที่ประกาศจะทำตามสัญญาหาเสียง ดัน 45 ร่างกฎหมายสู่สภาฯ เพื่อหวัง “เปลี่ยนแปลงประเทศไทย” เอาเข้าจริง โอกาสรอดเข้าสภาไปได้ หรือร่วงตั้งแต่ยังไม่เข้าสู่วาระ จึงมีพอๆ กัน

 

ขึ้นอยู่กับดีลการเมืองที่ลงตัวหรือไม่ และหากทะลุไปได้ ก็ยังมีด่าน ส.ว.ให้ต้องลุ้นอีก

 

 ไม่ว่าจะใช้ช่องทางไหน ล้วนเต็มไปด้วย​ “ด่านโหด” และไม่มีทางสะดวกที่แท้จริง ตราบที่ตัวเลขก้าวไกลยังไม่แลนด์สไลด์ และส.ว.ยังเป็นขั้วอำนาจเดิม.