จับตา 11 ปัจจัยสร้างความพลิกผัน 

ตราบใดที่ยังไม่มีวัคซีนป้องกันโควิด-19 ตราบนั้นเราก็ยังคงต้องดำเนินชีวิตและกิจการงานอย่างหวาดระแวงและอย่างลำบาก แต่ถึงแม้ว่าจะไม่มีภัยจากโรคระบาดที่พลิกผัน (disrupt) ชีวิตส่วนตัวและองค์กรจนเกิด New Normal ที่เราต้องปรับตัวรับมือกันอย่างเร่งด่วน ชาวโลกก็ยังต้องเจอกับปัจจัยอื่นๆ ที่สามารถพลิกผันชีวิตและองค์กรอีกมากมาย 

จากการวิเคราะห์ของ “Quantitative Futurist” ดิฉันขอแปลว่า “นักคาดการณ์อนาคตเชิงปริมาณ” ผู้เชี่ยวชาญการคิดวิเคราะห์ข้อมูลเชิงปริมาณในด้านต่างๆ เช่น เศรษฐศาสตร์ สถิติศาสตร์ เทคโนโลยี เพื่อคาดการณ์แนวโน้มในอนาคต โดย “เอมี่ ค็อบบ์” ศาสตราจารย์ด้านการคาดการณ์เชิงกลยุทธ์ แห่งมหาวิทยาลัยแห่งมลรัฐนิวยอร์ก ผู้เขียนบทความเรื่อง “11 แหล่งที่มาของการพลิกผันที่บริษัทต้องคอยจับตามอง” (The 11 Sources of Disruption Every Company Must Monitor) ในวารสารเอ็มไอที สโลน มาเนจเมนท์ รีวิว ก็ได้รวบรวมความรู้และประสบการณ์นำเสนอว่า จากปี 2020 นี้เป็นต้นไปโลกมีโอกาสพลิกผันจาก11 ปัจจัยดังนี้

การกระจายความมั่งคั่ง (Wealth distribution) ลักษณะของการกระจายตัวหรือกระจุกตัวของความมั่งคั่งในแต่ละชุมชนหรือสังคม ความสามารถและความรวดเร็วของคนในสังคมในการสร้างความมั่งคั่ง ช่องว่างคนรวยและคนจน ทั้งหมดนี้เป็นสาเหตุนำไปสู่ความพลิกผันได้ เช่นความสำเร็จของบิลล์ เกตส์ สตีฟ จ๊อบส์ และมาร์ค ซัคเคอร์เบอร์ค เจ้าของนวัตกรรมเทคโนโลยีที่สร้างความร่ำรวยภายในเวลาน้อยกว่าสิบปี มีผลทำให้หนุ่มสาวทั่วโลกมีค่านิยมไม่อยากเรียนมหาวิทยาลัยแต่อยากเป็นเจ้าของสตาร์ทอัพ เป็นต้น

การศึกษาสมัยใหม่ เมื่อคนทุกระดับสามารถแสวงหาความรู้ด้วยตนเองทางออนไลน์ ถือเป็นปัจจัยขับเคลื่อนนวัตกรรม และพลิกผันโมเดลการทำธุรกิจ การตลาด ตลอดจนการหาเสียงทางการเมือง การปฏิวัติการปกครอง เพราะผู้บริโภคฉลาดขึ้นมีอำนาจมากขึ้น

โครงสร้างพื้นฐาน การที่บ้านเมืองใดมีโครงสร้างพื้นฐานที่สมบูรณ์ทันสมัย เช่น ถนนหนทาง สะพาน  การแจกจ่ายไฟฟ้า เสาสัญญาณต่างๆ จะมีผลกระทบต่อความพร้อมและความเร็วของประชาชนบ้านเมืองนั้นที่จะสร้างนวัตกรรมพลิกผันสังคมโลก

รัฐบาล หมายถึงองค์กรปกครองในทุกระดับ ผลของการเลือกตั้งและนโยบายการทำงานของพรรคการเมืองที่ชนะเลือกตั้งล้วนเป็นปัจจัยสำคัญที่อาจสร้างการพลิกผันหรือสร้างความแน่นิ่งให้กับสังคมนั้นๆ ขึ้นอยู่กับว่าผู้มีอำนาจทำการปกครองแบบใด

ภูมิศาสตร์การเมือง (Geopolitics) เครือข่ายความสัมพันธ์ของผู้นำประเทศกับบุคคลและองค์กรที่สำคัญทั้งในและนอกประเทศรวมทั้งในภูมิภาคต่าง ๆ เช่น ความสัมพันธ์ระหว่างผู้นำกับกองทัพ กับนายทุนคนสำคัญของชาติและต่างชาติ หากผู้นำมีความสัมพันธ์ที่ดีกับคนสำคัญอื่น ๆมากมายทั้งในและนอกประเทศ เครือข่ายความสัมพันธ์นี้จะเป็นพื้นฐานที่ผู้นำสามารถใช้ในการพลิกผันหรือสกัดกั้นการพลิกผันได้ทุกเมื่อ

เศรษฐกิจ เมื่อใดที่มีการเปลี่ยนแปลงของโมเดลเศรษฐกิจ หรือเศรษฐกิจมีการเปลี่ยนแปลงไม่ว่าจะดีขึ้นหรือแย่ก็สามารถนำไปสู่การพลิกผันได้

สาธารณสุข การเปลี่ยนแปลงที่เกิดขึ้นจากพฤติกรรมด้านสุขอนามัยของชุมชนทำให้เกิดการพลิกผันได้มากมายในสังคมและเศรษฐกิจ ชัดๆในเวลานี้ก็คือ การใส่หน้ากาก การล้างมือบ่อยๆ การเว้นระยะห่างทางสังคม ทำให้รูปแบบการให้บริการของร้านอาหาร โรงแรมและห้างสรรพสินค้าเปลี่ยนไปแบบพลิกผัน เพราะลูกค้าหันมาช้อปปิ้งทางออนไลน์มากขึ้น แม้แต่เกษตรกรก็หันมาค้าขายทางออนไลน์โดยไม่ผ่านพ่อค้าคนกลาง เป็นต้น

การเปลี่ยนแปลงทางประชากรศาสตร์ จากที่หลายประเทศกลายเป็นสังคมผู้สูงอายุ ทำให้ผู้ประกอบการต้องปรับสินค้าและบริการให้เหมาะสม เช่น ออกแบบรถที่ทำให้ผู้สูงอายุก้าวขึ้นลงได้สะดวก เกิดธุรกิจสร้างบ้านและบริการรับดูแลผู้สูงอายุแบบครบวงจรในไทยอย่างแพร่หลาย

สภาพแวดล้อมทางธรรมชาติ แผ่นดินไหว โลกร้อน สึนามิ น้ำท่วม ไฟป่า ฯลฯ ที่เกิดขึ้นแบบฉับพลันและบ่อยมากขึ้นได้พลิกผันวิถีการดำรงวิตความเป็นอยู่ประจำวัน การทำงานของเจ้าหน้าที่รัฐและการบริหารธุรกิจที่ต้องดำเนินต่อไปให้ได้

สื่อและการสื่อสาร ความก้าวหน้าของเทคโนโลยีสื่อสารทำให้เราสามารถส่งและรับข้อมูลได้หลายช่องทาง โดยเฉพาะทางออนไลน์ เรามีโซเชียล มีเดีย มีแพลทฟอร์มที่ใช้งานในเรื่องต่างๆมากมายและพลิกผันวิธีการทำงานอย่างต่อเนื่อง

เทคโนโลยีอื่นๆ เรียกว่าเทคโนโลยีทุกๆสาขาจะสร้างการพลิกผันให้เกิดขึ้นในทุกมิติของชีวิตเราในศตวรรษที่ 21 นี้

ปัจจัยทั้งหมดนี้ผู้นำทุกภาคส่วนต้องคอยจับตามองแบบพลาดไม่ได้  เพราะทุกปัจจัยต่างสร้างการพลิกผันได้ด้วยตนเองและต่างมีผลกระทบซึ่งกันและกัน ผู้ที่คอยติดตามทิศทางการเปลี่ยนแปลงของทุกปัจจัยอย่างสม่ำเสมอจะสามารถปรับตนเองและองค์กรให้คว้าโอกาสดีๆได้จากการพลิกผันแทนที่จะตกเป็นเหยื่อของมันค่ะ