TDRI หนุน ‘Negative Income Tax’ ชี้จูงใจคนทำงานมากกว่ารอรับสวัสดิการจากรัฐ

นายนณริฏ พิศลยบุตร นักวิชาการอาวุโส สถาบันวิจัยเพื่อการพัฒนาประเทศไทย (TDRI) กล่าวถึงแนวคิดนโยบายเรื่องภาษีเงินได้ติดลบหรือ “Negative Income Tax” ว่ามาตรการนี้มีหลายประเทศที่ใช้กันโดยมีชื่อแตกต่างกันไป เป็นนโยบายที่สนับสนุนให้คนช่วยเหลือตนเอง มากกว่าแค่การรอรับสวัสดิการจากรัฐ โดยมาตรการภาษีนี้เป็นการจูงใจให้คนทำงานมากยิ่งขึ้นกว่าไม่ทำอะไรเลย โดยมาตรการนี้ทางสำนักงานเศรษฐกิจการคลัง (สศค.) ก็มีการนำเสนอมาตั้งแต่ปี 2557 แล้วแต่ก็ไม่ได้มีการผลักดันกันต่อเนื่องแต่ถือว่าเป็นนโยบายที่ดี

โดยมาตรการนี้ข้อดี คือ จะเป็นการลงบันทึกทำให้ทราบถึงสถานการณ์ในด้านการทำงานของคนทั้งประเทศ ทำให้สามารถวางนโยบายช่วยเหลือได้อย่างเหมาะสม และเป็นการวางระบบสวัสดิการบนฐานการทำงาน จึงเป็นแนวทุนนิยมที่กระตุ้นให้คนต้องดิ้นรนต่อสู้

ส่วนข้อเสียของแนวทางการใช้ภาษีแบบนี้ก็คืคือ ต้องมีการวางระบบฐานข้อมูลขนาดใหญ่ ประชาชนก็ต้องเรียนรู้ในการยื่นภาษี ขณะที่กรมสรรพากรก็ต้องเรียนรู้ในการปฏิบัติหน้าที่กับกลุ่มประชากรที่เพิ่มขึ้น จากเดิมที่มีคนมายื่นภาษีกว่า 10 ล้านคนที่ยื่นแบบภาษี ก็จะเพิ่มเป็น 60-70 ล้านคน

ทั้งนี้ บางส่วนถ้าเอาเทคโนโลยีเข้ามาเสริมจะลดข้อเสียลงได้ ยุคนี้เป็นยุค AI แล้ว เทคโนโลยีไปไกลมาก ราคาถูกลง เหลือแต่ภาครัฐว่าจะพัฒนาคนมารองรับได้หรือไม่

ผู้สื่อข่าวรายงานเพิ่มเติมว่าสำนักงานเศรษฐกิจการคลัง (สศค.) ได้ให้ข้อมูลในเรื่องของ Negative Income Tax ว่า เป็นการหารตัวคนจน โดยการทำผ่านการตรวจสอบรายได้ของผู้รับประโยชน์ ว่าเป็นผู้ที่สมควรได้รับความช่วยเหลือจากรัฐหรือไม่ ซึ่ง Negative Income Tax จะไม่ใช่โครงการสวัสดิการแห่งรัฐ แต่เป็นโครงการที่ต้องทำงานแลก กล่าวคือ ไม่เป็นการส่งเสริมให้คนจนขี้เกียจ คอยรอรับการช่วยเหลือ แต่ Negative Income Tax ต้องการสร้างแรงจูงใจให้บุคคลพึ่งพาตนเองได้มากกว่าการรอรับสวัสดิการ โดยมีหลักการว่าหากคนจนได้ขวนขวายพยายามอย่างเต็มที่แล้วแต่ยังคงมีรายได้ไม่เพียงพอ รัฐบาลจะพยายามยื่นมือเข้าไปช่วยเหลือ

ทั้งนี้ Negative Income Tax จะช่วยสร้างแรงจูงใจเชิงบวกในการจูงใจคนให้เข้าสู่ระบบภาษี ซึ่งในปัจจุบันระบบภาษีเงินได้ของไทยมีแรงจูงใจเชิงลบอยู่แล้วโดยมีบทลงโทษทางอาญาแก่ผู้ที่ยื่นแบบเท็จ และผู้ไม่ยืนแบบฯ แม้กระนั้นก็ตามผู้ที่อยู่ในระบบภาษีเงินได้บุคคลธรรมดาของไทยยังคงมีสัดส่วนน้อยมาก และเศรษฐกิจนอกระบบของไทยยังคงมีขนาดใหญ่มาก ซึ่ง Negative Income Tax เป็นความพยายามที่จะทำให้คนที่อยู่บนโต๊ะ (นอกระบบ) ขึ้นมาบนโต๊ะ (ในระบบ)

และถึงแม้ว่าในระยะสั้น รัฐบาลอาจต้องโอนเงินช่วยเหลือคนจนดังกล่าวเมื่อคนอยู่ในระบบแล้ว ในระยะยาวเมื่อเขามีรายได้มากขึ้น ก็จะเป็นผู้อยู่ในระบบภาษีเงินได้บุคคลธรรมดาไปโดยปริยาย ไม่ใช่ว่าต้องหนี้ภาษีไปตลอดชีวิต ดังเช่นที่เป็นอยู่มากมายในปัจจุบัน

 

 

พิสูจน์อักษร....สุรีย์  ศิลาวงษ์