แพงสุดทั้งแผ่นดิน เพราะแก้ปัญหาไม่ตรงจุด?

เป็นที่ทราบกันดีกว่า ราคาน้ำมันดีเซลนั้นเป็นส่วนหนึ่งของตัวตั้งต้นในการคำนวณค่าขนส่งสินค้า ซึ่งในปัจจุบันมีการประมาณการว่า ค่าขนส่งสินค้าในไทยนั้นคิดเป็น 15-20% ของต้นทุนราคาสินค้าปลายทาง ซึ่งถือเป็นปัญหาในเชิงมหภาคที่มีความพยายามแก้ไขในทุกยุคทุกสมัย

ไม่จำเป็นที่ต้องเป็นนักเศรษฐศาสตร์ที่จะเห็นปัญหาต้นทุนราคาสินค้าจากค่าขนส่งที่สูง ดังนั้น จึงมีความพยายามในการหาทางออกเพื่อลดสัดส่วนค่าขนส่งให้น้อยลง อาทิ ความพยายามในการพัฒนาระบบขนส่งแบบราง ซึ่งถือเป็นโมเดลในการแก้ปัญหานี้ที่ยั่งยืนที่สุดที่ประเทศพัฒนาแล้วหลายประเทศทำจนสำเร็จสามารถนำมาเป็นแนวทางได้

หลายสิบปีผ่านไป หลายวิกฤติน้ำมันแพงที่เราผ่านพ้น แต่การพัฒนาระบบรางของไทยยังไม่ถึงไหน จึงทำให้เราจำเป็นต้องพึ่งพารถบรรทุก ซึ่งหมายความว่าเราต้องพึ่งพาน้ำมันโดยตรง ดังนั้น ราคาขึ้นลงของน้ำมันจึงเป็นปัจจัยโดยตรงที่กระทบต่อการขนส่งและต้นทุนสินค้าปลายทาง ซึ่งรัฐพยายามแก้ไขปัญหานี้โดยการตรึงราคาดีเซลโดยใช้ภาษีประชาชนในการจ่ายส่วนต่างราคาเพื่อพยุงไม่ให้ราคาสินค้าผันผวนสูงขึ้นตามราคาน้ำมันที่เปลี่ยนแแปลงตลอดเวลา

การแก้ปัญหาแบบนี้แท้จริงแล้วคือการแก้ไขปัญหาปลายทาง ถือเป็นการแก้ไขปัญหาที่ไม่ตรงจุด เรียกได้ว่าเป็นการบรรเทาให้ผลกระทบของปัญหานี้ลดลงมากกว่า แต่สิ่งที่น่าแปลกใจก็ถือ ไทยเราใช้วิธีการบรรเทาปัญหาหรือแก้ไขปัญหาปลายทางนี้เป็นแนวทางหลักในการแก้ไขปัญหา โดยที่ไม่แก้ให้ตรงจุดที่โครงสร้างต้นทุนสินค้าที่บิดเบี้ยว เพราะพึ่งพาการขนส่งด้วยน้ำมันที่มากเกินไป

ตัวเลขจากกรมการค้าภายในชี้ให้เห็นว่า น้ำมันดีเซลคิดเป็นสัดส่วนของต้นทุนขนส่งและผลิตสินค้าที่ 8.75% และราคาน้ำมันดีเซลคิดเป็น 40% ของต้นทุนค่าขนส่ง ดังนั้น หากใช้ตัวเลขจากกรมการค้าภายในในการคำนวณผลกระทบในเชิงราคาจะพบว่า ทุก 1 บาทที่ราคาน้ำมันดีเซลขึ้นจะกระทบต้นทุนสินค้าที่ 0.0004-0.15% ของต้นทุนผลิตรวม

พูดง่าย ๆ ว่าหากดีเซลปรับขึ้นไปถึง 5 บาท ก็ทำให้ต้นทุนผลิตเพิ่มสูงขึ้นไม่ถึง 1%

ขณะที่ตัวเลขจากภาคเอกชนกลับแตกต่างอย่างสิ้นเชิง กล่าวคือ สภาอุตสาหกรรมแห่งประเทศไทยคาดการณ์ถึงผลกระทบต่อการปล่อยราคาดีเซลลอยตัวว่าจะกระทบต่อต้นทุนสินค้าอย่างน้อย 3-5% และแน่นอนว่า ราคาสินค้าปลายทางจะเพิ่มสูงขึ้นมากกว่านี้อย่างแน่นอนเพราะจำต้องรวมค่าขนส่งไปด้วย

ตัดภาพมาในโลกแห่งความเป็นจริง ณ วันนี้เราจะพบว่า ราคาสินค้านั้นได้ประกาศเพิ่มขึ้นไปเรียบร้อยแล้ว ทั้งสินค้าในร้านสะดวกซื้อ ก๋วยเตี๋ยว อาหารตามสั่ง ขณะที่ราคาค่าโดยสารก็มีแนวโน้มว่าจะเพิ่งสูงขึ้นอย่างหลีกเลี่ยงไม่ได้

สหพันธ์การขนส่งทางบกแห่งประเทศไทยได้ประกาศขึ้นราคาขนส่งสินค้า 20% ทันทีและพร้อมปรับราคาในเดือน พ.ค.นี้ ซึ่งแน่นอนว่าจะกระทบกับราคาสินค้าปลายทางอย่างแน่นอน

แนวทางในการแก้ไขปัญหานี้นอกจากการปรับโครงสร้างราคาดีเซล ไม่ว่าจะเป็นการลดภาษีสรรสามิต หรือการนำเงินภาษีมาเกื้อหนุนการขนส่งสินค้าบางประเภทเพื่อตรึงราคาสินค้าปลายทาง จึงเป็นหนึ่งในทางเลือกหลักในการบรรเทาปัญหา ย้ำว่าเป็นการบรรเทาผลกระทบของปัญหาลงเท่านั้น มิใช่การแก้ไขที่ต้นตอของปัญหา

นอกจากนี้ การนำเงินภาษีส่วนหนึ่งของประชาชนออกมาใช้ให้ถูกที่ถูกทางเพื่อบรรเทาความทุกข์ยากทั่วประเทศ อันเป็นผลกระทบจากราคาน้ำมันที่สูงขึ้นนั้นจึงมีความจำเป็น จำเป็นกว่าการซ่อมบำรุงและจัดซื้อยุทโธปกรณ์การรบ และอื่น ๆ อีกมาก

เราจะมีรถถังเรือดำน้ำไว้เพื่ออะไร หากประชาชนในประเทศอดอยากปากแห้งจนล้มตายกันหมด?