ด้อยประสิทธิผลด้วยคณะกรรมการ

คณะกรรมการเป็นที่นิยมกันมากในบ้านเรา จนมีคณะกรรมการปรากฏในหลากหลายรูปแบบ  ซึ่งที่จริงคนเป็นประธานคณะกรรมการส่วนใหญ่ก็เป็นคนที่มีหน้าที่ต้องรับผิดชอบตัดสินใจการงานนั้นอยู่แล้ว คนเดียวกันเป็นประธานกรรมการหลายคณะหลายระดับ ตั้งแต่กรรมการระดับประเทศไปจนถึงระดับอำเภอก็มีให้เห็นอยู่เสมอ  

เหตุหนึ่งที่มักยกมากล่าวอ้างในการมีคณะกรรมการมาช่วยตัดสินใจการงานต่างๆ คือต้องการให้ทุกฝ่ายมาร่วมกันตัดสินใจ จะได้มีการตัดสินใจในเรื่องนั้นจากทุกมุมมองโดยผู้รู้ ผู้มีประสบการณ์หลากหลาย  จะยกทัพไปตีใคร แม่ทัพก็ตั้งวอร์รูมคล้ายๆ คณะกรรมการ โดยมีกรรมการจากหลายทัพมาช่วยกันคิด  แต่การตัดสินใจโดยคณะกรรมการมีจุดอ่อนอยู่หลายเรื่อง ถ้าหลีกจุดอ่อนเหล่านี้ไม่ได้ คณะกรรมการก็จะด้อยลงไปทันที คือตัดสินใจอะไรออกมาก็ดูเหมือนจะไม่ได้ผลไปเสียเป็นส่วนใหญ่ กลายเป็นการตัดสินใจที่ด้อยประสิทธิผลไปเสมอ

จุดอ่อนที่สำคัญที่สุดคือ อัตตาของประธานคณะกรรมการ ถ้าประธานต้องการแค่ให้คนอื่นมาช่วยรับรองการตัดสินใจของตนเอง ก็จะไม่ได้อะไรจากมุมมองที่หลากหลายของกรรมการแต่ละคน ยิ่งถ้าอยู่ภายใต้ความเชื่อเรื่องอำนาจนิยม กรรมการส่วนหนึ่งก็จะเซนเซอร์ความคิดเห็นที่ต่างไปจากประธานไปโดยอัตโนมัติ

จุดอ่อนนี้ไม่ใช่แค่ทำให้การตัดสินใจโดยคณะกรรมการไม่แตกต่างไปจากที่ประธานตัดสินใจไปคนเดียว ซึ่งโดยหน้าที่ก็ต้องตัดสินใจเรื่องนั้นอยู่แล้ว แต่ยังทำให้ด้อยประสิทธิผลในเรื่องเวลาที่ต้องใช้ในการตัดสินใจ คือมักช้ากว่าที่ควรจะเป็นไปแทบทุกเรื่อง ที่ดีขึ้นมาน่าจะมีเรื่องเดียวคือมีคนมาช่วยแบ่งความรับผิดชอบให้กับการตัดสินใจที่ผิดพลาดของประธาน

การตัดสินใจหลายเรื่องโดยคณะกรรมการอาจเป็นการตัดสินใจแบบรักษาหน้าของทุกคน เมื่อกรรมการต่างเชื่อว่าเป็นผู้รู้ผู้มากประสบการณ์ ดังนั้นจะเว้นข้อเสนอของใครไปก็ดูไม่ดี การตัดสินใจจึงไม่ค่อยจะมีเอกภาพ จับนั่นผสมกับนี่อยู่เสมอ เพื่อให้ผู้ทรงคุณวุฒิทั้งหลายสบายใจว่าความคิดของตนได้รับการตอบสนองจากคณะกรรมการ ถ้าเป็นการตัดสินใจเรื่องกลยุทธ์จะเห็นได้ชัดเจนว่า วัตถุประสงค์เชิงกลยุทธ์มักจะขัดแย้งกันในเชิงพื้นฐาน จะกระตุ้นให้คนมาจับจ่ายใช้สอย พร้อมกับที่ต้องการลดการเดินทางของผู้คนให้น้อยที่สุด ถ้าไม่สามารถแก้เรื่องการรักษาหน้ากันในหมู่กรรมการ ไม่ควรใช้การตัดสินใจโดยคณะกรรมการ   ไม่เช่นนั้นจะกลายเป็นตั้งใจจะทำแกงเขียวหวาน แต่ได้แกงจับฉ่ายใส่กะทิมาแทน

คณะกรรมการมาจากหลากหลายส่วนงาน จึงไม่สามารถกรองข้อมูลข้อเท็จจริงได้ทั้งหมด ส่วนใหญ่ก็ประชุมกันไปตามข้อมูลที่คนที่เป็นเลขานุการของการประชุมส่งมาให้ โดยเชื่อกันว่าข้อมูลข้อเท็จจริงนั้นถูกต้องแลครบถ้วน ถ้าเป็นข้อมูลการดำเนินงานขององค์กรยิ่งสอบทานความถูกต้องได้ลำบาก เพราะไม่ได้เป็นคนลงมือทำเอง จะมีบ้างในบางเรื่องก็เฉพาะที่องค์กรมีการเผยแพร่ต่อสาธารณะ 

ถ้ากรรมการได้ข้อมูลที่ไม่เป็นจริง การตัดสินใจของคณะกรรมการก็ผิดพลาดตามไปด้วย ยิ่งมีคณะกรรมการมากระดับ ชุดเล็กส่งมาให้ชุดกลาง ชุดกลางส่งให้ชุดใหญ่ ก็ไม่ช่วยทำให้เกิดการตัดสินใจที่ถูกต้องจากการใช้ข้อมูลที่ไม่เป็นจริงจากต้นทางในเรื่องนั้นได้ ยิ่งเป็นกรรมการในระดับสูงขึ้นมากเท่าใด รายละเอียดยิ่งถูกซ่อนได้แนบเนียนมากขึ้น  ในทางตรงข้ามกลับไปสร้างความเชื่อมั่นในการตัดสินใจที่ผิดพลาดนั้นให้มีมากขึ้น 

ข้อมูลที่ไม่เป็นจริงจากผู้บริหารหน่วยงานเล็ก ๆที่นำเสนอในคณะกรรมการชุดเล็กระดับหน่วยงาน นำไปสู่การกำหนดกลยุทธ์ที่ผิดพลาดในคณะกรรมการชุดใหญ่ในระดับชาติ โดยไม่มีใครรู้ตัวจนกระทั่งเกิดความเสียหายมากมายจากกลยุทธ์นั้นปรากฏขึ้นมา จึงมีการสืบหาจนพบว่ากลยุทธ์ที่ผิดพลาดนั้นมาจากข้อมูลที่ไม่เป็นจริงจากต้นทาง คนเล็ก ๆอาจสร้างความเสียหายใหญ่ ๆได้จากการตัดสินใจโดยคณะกรรมการ

ถ้ามีคณะกรรมการแล้วทำให้การตัดสินใจเรื่องเล็กเรื่องน้อยต้องผ่านกรรมการกันทั้งหมด  โดยเฉพาะที่เกี่ยวกับการดำเนินงานประจำ จะทำให้ต้นทุนการทำงานสูงขึ้นโดยไม่จำเป็น เวลาก็เสียไปมากขึ้น ค่าใช้จ่ายก็มีมากขึ้นในการจัดประชุม ค่าเสียโอกาสก็มีไม่น้อย  นอกจากนั้นยังทำให้บทบาทสำคัญของคณะกรรมการกลับไปอยู่ที่การตัดสินใจงานประจำของวันวาน แทนที่จะช่วยกันดูโอกาสในวันหน้า งานง่ายๆ มักบังงานยาก ๆอยู่เสมอ คณะกรรมการจึงไม่ได้ช่วยให้ประสิทธิผลของวันพรุ่งนี้ดีขึ้นไปกว่าเมื่อวานนี้ได้ 

จะมีคณะกรรมการกันทั้งที ขอให้มีแล้วได้ผล อย่าแค่ได้หน้า.