บอริส จอห์นสัน กับ วันสิ้นโลก | ไสว บุญมา

ก่อนเปิดการประชุมว่าด้วยความเปลี่ยนแปลงทางภูมิอากาศ (COP 26) ณ เมืองกลาสโกว์ สกอตแลนด์ เมื่อวันจันทร์ที่ผ่านมา นายกรัฐมนตรี บอริส จอห์นสัน แห่งสหราชอาณาจักรประกาศว่า โลกเหลือเวลาอีกเพียงหนึ่งนาทีก่อนที่เข็ม “นาฬิกาแห่งวันสิ้นโลก” (Doomsday Clock) จะชี้เวลาเที่ยงคืนอันเป็นการสิ้นสุดของโลกที่เราอาศัยอยู่ในปัจจุบัน
    นาฬิกาแห่งวันสิ้นโลก หรือบางคนเรียกว่านาฬิกาแห่งวันโลกาวินาศเป็นสัญลักษณ์ที่สะท้อนการอ่านสถานการณ์โลกของนักวิทยาศาสตร์ด้านปรมาณู  สัญลักษณ์นี้ถูกประกาศออกมาครั้งแรกเมื่อปี 2490 หรือ 2 ปีหลังวันที่สหรัฐนำอาวุธปรมาณูไปถล่มเมืองฮิโรชิมาและเมืองนากาซากิส่งผลให้ญี่ปุ่นยอมแพ้สงครามโลกครั้งที่ 2  แม้อานุภาพทำลายล้างของพลังปรมาณูที่ปรากฏออกมาให้เห็นเป็นแรกครั้งนั้นจะสูงเกินจินตนาการ  แต่นักวิทยาศาสตร์ทราบดีว่านั่นเป็นเพียงการเริ่มต้นของการสร้างอาวุธมหาประลัยซึ่งในวันหนึ่งข้างหน้าจะสามารถเผาผลาญทุกสิ่งทุกอย่างบนโลกได้ภายพริบตา  พวกเขาจึงสรุปออกมาเป็นครั้งแรกว่า โลกมีเวลาอีก 7 นาทีก่อนที่จะถึงวันสิ้นโลก  
นาฬิกาดังกล่าวมิได้สะท้อนเฉพาะผลร้ายของอาวุธมหาประลัยเท่านั้น หากครอบคลุมผลร้ายของความก้าวหน้าทางวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีที่เกิดขึ้นโดยปราศจากความเข้าใจอันถ่องแท้ด้วย  คอลัมน์นี้เสนอให้เรียกผลร้ายดังกล่าวว่า “คำสาปของเทคโนโลยี” (The Curse of Technology) แต่ยังไม่เป็นที่ยอมรับ

ทุกปี นักวิทยาศาสตร์กลุ่มดังกล่าวจะประเมินสภาพความเสี่ยงของโลกและแถลงว่านาฬิกาถอยห่างออกมา หรือว่าเดินเข้าไปใกล้วันสิ้นโลก  ในช่วงเวลา 74 ปี นาฬิกาถอยห่างจากวันสิ้นโลกมากที่สุดเป็นเวลา 17 นาทีเมื่อปี 2538  ในปีนั้น สหรัฐและสหภาพโซเวียตบรรลุข้อตกลงด้านการลดอาวุธนิวเคลียร์และก่อนสิ้นปีสหภาพโซเวียตแตกสลายกลายเป็น 15 ประเทศ  
    เมื่อต้นปีนี้ นักวิทยาศาสตร์กลุ่มนั้นแถลงว่า เหลือเวลาอีกเพียง 100 วินาทีก่อนที่วันสิ้นโลกจะมาถึง  นอกจากอาวุธมหาประลัยแล้ว ปัจจัยที่ทำให้โลกเข้าใกล้วันดังกล่าวมากที่สุดคือ ความเปลี่ยนแปลงทางภูมิอากาศอันเกิดจากพฤติกรรมมนุษย์  ก่อนที่นักวิทยาศาสตร์จะประกาศการอ่านสภาพการณ์อีกครั้งต้นปีหน้า

นายบอริส จอห์สัน ชิงแถลงว่า ขณะนี้โลกมีเวลาเหลือเพียง  1 นาทีเท่านั้น  เขาแถลงออกมาเพื่อสะท้อนว่าภาวะโลกร้อนนั้นร้ายแรงเพียงใดและชาวโลกต้องเร่งเปลี่ยนพฤติกรรมของตนทันที      

อย่างไรก็ดี การประเมินของเขาอาจมิได้นำเอาด้านการสร้างอาวุธเข้ามาพิจารณา  เนื่องจากเป็นที่ประจักษ์ว่าหลายประเทศกำลังแข่งกันสร้างอาวุธชนิดใหม่ที่สามารถเดินทางได้ราว 6 เท่าของความเร็วของเสียง โลกจึงมีความเสี่ยงเพิ่มขึ้นอีก  ด้วยเหตุนี้ นักวิทยาศาสตร์อาจสรุปว่า นาฬิกาแห่งวันสิ้นโลกเหลือไม่ถึง 1 นาทีก็ได้

อาวุธมหาประลัยดังกล่าวจะถูกนำออกมาใช้เมื่อไรเรามิอาจคาดเดาและเราไม่มีทางสร้างภูมิคุ้มกันต่อผลของมันได้  ส่วนด้านความเปลี่ยนแปลงของภูมิอากาศ เรารู้ว่ากำลังเกิดขึ้นและเรายังสามารถสร้างภูมิคุ้มกันได้  คอลัมน์นี้เคยเสนอว่า อย่ารอให้รัฐบาลดำเนินนโยบายในแนวที่โลกต้องการอย่างเพียงพอ  
    การประชุมที่กลาสโกว์ยืนยันขอเสนอนี้อีกครั้ง ทั้งนี้เพราะผู้นำจีนและรัสเซียซึ่งเป็นประเทศที่ปล่อยก๊าซเรือนกระจกมากเป็นอันดับ 1 และ 4 ตามลำดับและปกครองด้วยระบบเผด็จการที่สามารถออกคำสั่งได้อย่างรวดเร็วไม่เข้าร่วมประชุม  ส่วนสหรัฐกับอินเดียซึ่งปล่อยก๊าซดังกล่าวเป็นลำดับที่ 2 และ 3 ปกครองด้วยระบอบประชาธิปไตยที่ในขณะนี้ทำอะไรใหม่แทบไม่ได้เพราะความแตกแยกภายในกำลังดุเดือด  ในขณะนี้ แกมเบียเป็นประเทศเดียวที่บรรลุเป้าหมายที่ประเทศต่าง ๆ ตั้งไว้เมื่อ 6 ปีก่อนในการประชุมที่กรุงปารีส  
    เมื่อประเทศที่สร้างปัญหามากที่สุดไม่นำทำในสิ่งที่ควรทำ โอกาสที่จะป้องกันมิให้อุณหภูมิเพิ่มขึ้นไปจนเกิน 1.5 องศาเซลเซียสในอีก 80 ปีข้างหน้าจึงไม่เหลืออยู่อีก  

ด้วยเหตุนี้ สิ่งที่ประชาชนทั่วไปควรทำคือ พยายามสร้างเสริมภูมิคุ้มกันของตัวเองและครอบครัวต่อภาวะที่จะเกิดในอนาคตรวมทั้งอากาศที่ร้อนขึ้น ลมภายุที่แรงขึ้นและเกิดบ่อยขึ้น น้ำที่ท่วมสูงขึ้นและบ่อยขึ้น  ในเมืองไทยผู้ที่อยู่ในพื้นที่ลุ่มต่ำรอบแม่น้ำเจ้าพระยาตอนล่างรวมทั้งกรุงเทพฯ และปริมณฑลต้องให้ความสนใจเป็นพิเศษ