เปิดตัว “เงินดิจิทัลดอลลาร์” ของ “ธนาคารกลางสหรัฐ” | บุญธรรม รจิตภิญโญเลิศ

เฟดมองเงินสกุลคริปโทว่ามีระดับราคาที่แกว่งตัวมากเกินไปที่จะเป็นตัวแทนในการแลกเปลี่ยน โดยเฟดชอบ StableCoins มากกว่า แต่ก็ต้องมีกฎเกณฑ์ในการกำกับที่รัดกุมเช่นกัน ทั้งนี้ ตามโร้ดแมปแรกสำหรับสกุลเงินดิจิทัล ของ “ธนาคารกลางสหรัฐ” นั้น เฟดเลือก CBDC  ในรูปแบบต่างๆตามคำถามหลัก ดังนี้

คำถามแรก คือ เฟดจะเลือกให้เงินดิจิทัลดอลลาร์เป็นแบบที่ใช้เหรียญ token-based หรือแบบที่ใช้เปิดเป็นบัญชี หรือ account-based?  

คำตอบ คือ เฟดเลือกให้ดอลลาร์เป็นแบบ account-based เพื่อให้สามารถรู้ถึงข้อมูลส่วนตัวของผู้ถือเงินดิจิทัลดอลลาร์

คำถามที่สอง คือ เฟดจะเลือกใช้เงินดิจิทัลดอลลาร์เป็นแบบ  Wholesale ซึ่งมีธนาคารพาณิชย์เป็นผู้แจกจ่ายเงินดิจิทัลดอลลาร์สู่ประชาชน หรือ แบบ Retail ซึ่งเฟดจะแจกจ่ายเงินดิจิทัลดอลลาร์ให้กับประชาชนโดยตรง?

คำตอบ คือ เฟดเลือกให้เป็นแบบ Wholesale ซึ่งมีธนาคารพาณิชย์เป็นผู้แจกจ่าย เงินดิจิทัลดอลลาร์สู่ประชาชน

นอกจากนี้ เฟดยังต้องการให้ข้อมูลส่วนตัวของผู้ถือเงินดิจิทัลดอลลาร์เป็นความลับ หรือ Privacy-based CBDC รวมถึงเฟดยังเน้นว่า สำหรับเงินดิจิทัลดอลลาร์ ต้องพิจารณาการใช้ประโยชน์ด้วยความรอบคอบ ในการประเมินให้เห็นข้อดีและข้อเสียของเงินดิจิทัลดอลลาร์ ก่อนที่ดอลลาร์จะก้าวเข้าไปสู่ เงินสกุลดิจิทัล 

ข้อดีของการใช้เงินดิจิทัลดอลลาร์ มีดังนี้
1. ลดระดับความเสี่ยงในรูปแบบต่างๆจากบรรดาเงินสกุลคริปโตหรือ Private Digital Money
2. ช่วยบรรดาผู้ประกอบการวิสาหกรรมขนาดกลางและเล็กหรือ SME ให้ไม่ต้องเสียค่าใช้จ่ายในการออก Private Digital Money หรือเท่ากับช่วยลดความเสียเปรียบด้านต้นทุนต่อบริษัทยักษ์ใหญ่
3. สริมให้เงินดอลลาร์ยังคงเป็นเงินสกุลหลักของโลกหรือ International Reserve ที่มีเวอร์ชั่นเงินเป็นแบบดิจิทัลเทียบเคียงกับเงินสกุลหลักอื่นๆ
4. ช่วยบริการการชำระเงินระหว่างประเทศให้มีความปลอดภัยมากขึ้น
5. ให้คนที่ด้อยโอกาสสามารถเข้าถึงแหล่งเงินได้ โดยจากสถิติ พบว่าในสหรัฐ มีผู้ไม่ได้เข้าถึงแหล่งเงินเยอะพอสมควร โดยเงินดิจิทัลดอลลาร์จะทำให้ต้นทุนค่าใช้จ่าย ด้านการเงินลดลง
6. เกิดความคลอบคลุมด้านการเงินหรือ Financial Inclusion ในพื้นที่ห่างไกล ผ่าน Mobile App ที่จะใช้เงินดิจิทัลดอลลาร์

ข้อเสียของการใช้เงินดิจิทัลดอลลาร์ มีดังนี้
1. การเปลี่ยนโครงสร้างตลาดของภาคการเงิน เมื่อมีเงินดิจิทัลดอลลาร์ ซึ่งมีสถานะใกล้เคียงกับเงินที่ใช้กันในปัจจุบันเข้ามาในระบบสถาบันการเงิน แน่นอนว่าด้วยความเสี่ยงที่ต่ำกว่าตราสารทางการเงินประเภทอื่นๆ เนื่องจากปราศจากความเสี่ยงประเภทต่างๆดังกล่าวข้างต้น จะส่งผลให้ปริมาณเงินฝากของแบงก์ลดลง รวมถึงปริมาณเงินกู้ก็จะลดลงด้วย  
โดยหนึ่งในหนทางการแก้ไขในประเด็นนี้คือการทำให้อัตราดอกเบี้ยของเงินดิจิทัลดอลลาร์ ลดลง หรือ จำกัดไม่ให้ประชาชนถือเงินดิจิทัลดอลลาร์เกินระดับหนึ่งๆต่อท่าน

อย่างไรก็ดี เงินฝากแบงก์ก็มีคู่แข่งอย่าง Stablecoins และ ตราสารกองทุนในตลาดเงิน (Money Market Fund) ซึ่งจะส่งผลให้ปริมาณเงินฝากของแบงก์ลดลงเช่นเดียวกัน

2. ความปลอดภัยและเสถียรภาพของระบบการเงิน  กล่าวคือ เมื่อเงินดิจิทัลดอลลาร์ ไปทดแทนเงินฝากมากขึ้นเรื่อยๆ ณ จุดหนึ่ง ก็จะเกิด Bank Run หรือคนแห่ไปถอนเงินจากธนาคารจนไม่มีเงินเหลือพอที่จะคืนให้ประชาชน

โดยหนึ่งในหนทางแก้ไขในประเด็นนี้คือการทำให้อัตราดอกเบี้ยของเงินดิจิทัลดอลลาร์ ลดลง หรือ จนเป็นศูนย์ รวมถึงจำกัดไม่ให้ประชาชนถือเงินดิจิทัลดอลลาร์ เกินระดับหนึ่งๆต่อท่าน

3. ปฏิบัติการของนโยบายการเงินน่าจะมีประสิทธิภาพลดลง โดยการออกแบบของ เงินดิจิทัลดอลลาร์ จะมีอิทธิพลต่อกลไกการทำงานของนโยบายการเงิน 

ณ ปัจจุบัน ภายใต้บรรยากาศเฟดที่มีเงินสำรองอยู่ค่อนข้างเยอะนั้น การขยับขึ้นดอกเบี้ยนโยบายของเฟดสามารถที่จะส่งผลต่อเนื่องไปสู่อัตราดอกเบี้ยประเภทอื่นๆ อาทิ เงินฝากหรือเงินกู้ เนื่องจากเม็ดเงินของเงินสำรองที่มีมากอยู่นั้น จะสามารถทำหน้าที่ส่งผ่านอัตราดอกเบี้ยนโยบายไปสู่การเป็นต้นทุนทางการเงินในทุกภาคส่วนเศรษฐกิจได้อย่างมีประสิทธิภาพ

อย่างไรก็ดี เมื่อเงินดิจิทัลดอลลาร์ได้รับการถือครองแทนเงินฝากมากขึ้นเรื่อยๆ ปริมาณเงินสำรองในรูปแบบของเงินฝากและ ตราสาร repo จะลดลงไปเรื่อยๆ จนกระทั่งการขยับขึ้นดอกเบี้ยนโยบายของเฟด ไม่สามารถที่จะส่งผลต่อเนื่องไปสู่อัตราดอกเบี้ยประเภทอื่นๆได้อย่างมีประสิทธิภาพเหมือนเดิม โดยหนึ่งในทางแก้ในประเด็นนี้คือการทำให้อัตราดอกเบี้ยของเงินดิจิทัลดอลลาร์ลดลง หรือ จำกัดไม่ให้ประชาชนถือปริมาณเงินดิจิทัลดอลลาร์เกินระดับหนึ่งๆต่อท่าน

นอกจากนี้ เงินดิจิทัลดอลลาร์น่าจะมีผลทำให้การตอบสนองต่อสภาพเศรษฐกิจ จากการทำนโยบายการเงินแบบพิเศษ อาทิ QE เปลี่ยนไปจากเดิมด้วย

4. การปกป้องข้อมูลส่วนตัวและการป้องกันอาชญากรรมทางการเงิน โดยการเข้ามาของ เงินดิจิทัลดอลลาร์จะทำให้มีจุดที่เสี่ยงต่อการขโมยหรือล้วงข้อมูลและการกระทำอาชญากรรมทางการเงินมากขึ้นกว่าเดิม เนื่องจากมี จำนวน contact point ทางการเงินอิเล็คทรอนิคส์มากขึ้นกว่าเดิมมาก
 
5. การฟื้นตัวอย่างรวดเร็วหากถูกจารกรรม รวมถึงภัยทางไซเบอร์ โดยเงินดิจิทัลดอลลาร์ ต้องมีคุณสมบัติที่สามารถทำให้ระบบกลับมาฟื้นตัวใช้ได้เหมือนเดิมอย่างรวดเร็วหากถูกจารกรรม รวมถึงต้องมีระบบที่สามารถป้องกันจากอาชญากรรมหรือภัยทางไซเบอร์ เนื่องจากมี จำนวน contact point ทางอิเล็คทรอนิคส์มากขึ้นกว่าเดิมเป็นอย่างมาก
ไว้มารอติดตามกันต่อไปว่า กลไกการทำงานของเงินดิจิทัลดอลลาร์จะใช้เทคโนโลยี แนวไหน รวมถึงการจะเริ่มใช้งานจริงๆ ทั่วโลกในช่วงเวลาใดในอนาคต.

 

คอลัมน์ : มุมคิดมหภาค.. สร้างการลงทุน
ดร.บุญธรรม รจิตภิญโญเลิศ
ที่ปรึกษาประธานเจ้าหน้าที่บริหาร
บริษัทหลักทรัพย์จัดการกองทุน วี จำกัด (WeAsset)