'มูลนิธิรักษ์ไทย' ขับเคลื่อนโครงการยุติวัณโรคเชิงรุกในพื้นที่ห่างไกล

มูลนิธิรักษ์ไทย สมาชิกองค์กร CARE International เติมเต็มการทำงานรพ.แม่ตื่น อ.อมก๋อย ด้วยการมอบเครื่องเอกซเรย์ดิจิทัลแบบพกพา FDR Xair จาก ฟูจิฟิล์ม โดยการจัดซื้อผ่านการสนับสนุนจากกองทุนโลก เพื่อนำไปใช้ในภารกิจ ยุติวัณโรค ด้วยการตรวจคัดกรองเชิงรุกในพื้นที่เสี่ยงและประชากรกลุ่มเปราะบางที่ไม่สามารถเข้าถึงบริการด้านสาธารณสุข โดยคาดว่าจะสามารถตรวจคัดกรองกลุ่มเสี่ยงได้ถึง 1,500 รายต่อปี จากประชากรกว่า 70,000 รายในพื้นที่อมก๋อย

จากการลงพื้นที่ของมูลนิธิรักษ์ไทยใน อ.อมก๋อย ซึ่งเป็นพื้นที่ที่ห่างไกลจากจ.เชียงใหม่ การเดินทางค่อนข้างลำบาก ประชากร 90% เป็นกลุ่มชาติพันธุ์ ที่เหลือบางส่วนไม่มีสิทธิและสถานะใด และเข้าถึงการรักษาพยาบาลได้ค่อนข้างน้อย อีกทั้งยังมีกลุ่มผู้ใช้สารเสพติด โอกาสเสี่ยงติดเชื้อ HIV, ไวรัสตับอักเสบ และวัณโรคเกิดขึ้นได้สูง

มอบนวัตกรรมเอกซเรย์แบบพกพา เข้าถึงพื้นที่ห่างไกล

ภายใต้โครงการ Stop TB and AIDS through RRTTPR year 2024-26 (STAR 2024-26) ของมูลนิธิรักษ์ไทย มุ่งเน้นการช่วยเหลือกลุ่มประชากรข้ามชาติและกลุ่มเปราะบาง รวมทั้งหมด 19 จังหวัด ได้รับงบประมาณจากกองทุนโลกจัดซื้อเครื่องเอกซเรย์ดิจิทัลแบบพกพา FDR Xair พร้อมระบบ AI จากฟูจิฟิล์ม ในการช่วยพัฒนาผลการดำเนินงานด้านการค้นหาผู้ป่วยวัณโรคเชิงรุก ในชุมชนกลุ่มเสี่ยงที่เข้าไม่ถึงการคัดกรอง  

นิภา ชมภูป่า ผู้ประสานงานโครงการสุขภาพ มูลนิธิรักษ์ไทยภาคเหนือ กล่าวว่า จ.เชียงใหม่ มีแรงงานข้ามชาติราว 200,000 คน เป็นกลุ่มขึ้นทะเบียนแรงงานถูกต้องประมาณ 80,000 คน การนำประชากรกลุ่มนี้มาเข้ากระบวนการตรวจคัดกรองเป็นเรื่องท้าทาย โดยเฉพาะในพื้นที่อมก๋อย ที่มีประชากรข้ามชาติและแรงงานที่ไม่ได้ขึ้นทะเบียนอยู่มาก เราจึงมอบเครื่องมือที่สำคัญต่อการตรวจคัดกรองให้กับ รพ.แม่ตื่น เพื่อช่วยทีมแพทย์ประเมินผลเอกซเรย์ได้อย่างมีประสิทธิภาพระหว่างการออกหน่วยตรวจคัดกรอง เพื่อนำผู้เสี่ยงติดเชื้อไปรับการวินิจฉัยและเข้ารับการรักษาได้ทันท่วงที โดยเฉพาะในช่วงหน้าฝนที่การเดินทางลำบากมาก ประชาชนใน อ.อมก๋อย ไม่สามารถเดินทางไปที่สถานพยาบาลได้สะดวก ยิ่งไปกว่านั้นรถเอกซเรย์เคลื่อนที่ก็ไม่สามารถเข้าถึงได้ การมีเครื่องเอกซเรย์แบบพกพา FDR Xair ก็จะทำให้ทีมแพทย์สามารถเข้าไปช่วยเหลือและตรวจรักษาประชาชนได้อย่างรวดเร็ว

มุ่งคัดกรองกลุ่มผู้ใช้สารเสพติด 

รพ.แม่ตื่น ให้บริการผู้ป่วยใน 10 เตียง และผู้ป่วยนอกวันละราว 100 คน ดูแลรับผิดชอบประชากรราว 16,500 คน ครอบคลุม 2 ตำบลของ อ.อมก๋อย คือ ต.แม่ตื่น และ ต.ม่อนจอง โดยมีโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบล (รพ.สต.) 3 แห่ง พื้นที่ตั้งอยู่ห่างไกลจากตัวเมืองเชียงใหม่มาก และการเดินทางต้องขึ้นเขาสูงชันกว่า 3 ชั่วโมง

ในพื้นที่มีผู้ป่วยติดฝิ่นและผู้ป่วย HIV อยู่ด้วย เพราะฉะนั้น อันตรายจากการใช้สารเสพติดที่เกิดจากการรวมกลุ่มใช้เข็มฉีดยาร่วมกันมีสูงมาก มีความเสี่ยงที่จะติดโรคติดต่อทางเลือดได้มากกว่าประชากรทั่วไปหลายเท่า และการนำประชากรกลุ่มนี้มาตรวจคัดกรองและรักษาก็เป็นเรื่องท้าทายไม่น้อย ทาง รพ. ต้องออกหน่วยไปตั้งจุดตรวจในชุมชน 

เมื่อปี 2565 รพ.จัดทำ "เมทาโดนโมบายยูนิต" เพื่อให้กลุ่มผู้ใช้สารเสพติดมาเข้ารับการบำบัดยาเสพติด ด้วยการออกหน่วยไปตั้งจุดให้เมทาโดนในชุมชน ต่อมาในปี  2566 ได้จัดคัดกรองวัณโรคด้วยเครื่องเอกซเรย์ โดยประสานให้องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นนำประชาชนมาเข้ารับการตรวจ และตั้งคลินิกรักษาผู้ป่วยเอชไอวีร่วมไปด้วย

ตั้งเป้าคัดกรอง 100%

ในปี 2567 รพ.แม่ตื่น วางแผนคัดกรองโรคร่วมในผู้ป่วยคลินิกเมทาโดน 100% คือจำนวน 340 ราย เป็นกลุ่มเป้าหมายพื้นที่ห่างไกลเดินทางลำบากที่ศูนย์สาธารณสุขชุมชน (สสช.) บ้านแม่เทย 120 ราย สสช. หม่าโอโจ 37 ราย สสช.บ้านบราโก 12 ราย ส่วน รพ.แม่ตื่น 112 ราย และ รพ.สต.บ้านห้วยน้ำขาว 59 ราย 

"เครื่องเอกซเรย์ FDR Xair นี้ตอบโจทย์ในการทำงานของ รพ.แม่ตื่น อย่างมาก เพราะรพ. มีแพทย์น้อยเพียง 3 คน โดยเฉพาะมีเทคโนโลยี AI ที่แสดงผลได้เลยว่าปอดผิดปกติเสี่ยงที่จะเป็นวัณโรค ช่วยแบ่งเบาภาระงานของแพทย์ได้มาก ที่สำคัญทำให้ผู้ป่วยได้เข้ารับการตรวจรักษาได้อย่างรวดเร็ว สามารถรักษาหายเมื่อรับประทานยาครบตามกำหนด 6 เดือน ป้องกันการแพร่เชื้อและป้องกันการเกิดวัณโรคดื้อยา" นพ.ธนชล กล่าว

ฟูจิฟิล์มร่วมเดินหน้าแผนยุติวัณโรค 

สิทธิเวช เศวตพัชร์ หัวหน้าหน่วยธุรกิจระบบทางการแพทย์ บริษัท ฟูจิฟิล์ม (ประเทศไทย) จำกัด กล่าวว่า ฟูจิฟิล์ม ตระหนักถึงการแพร่ระบาดของ วัณโรค โดยเฉพาะในประเทศกำลังพัฒนา ด้วยการทำงานร่วมกับองค์กรไม่แสวงหาผลกำไร "STOP TB Partnership" ที่จัดตั้งขึ้นโดยสำนักงานบริการโครงการแห่งสหประชาชาติ (UNOPS) เสนอโครงการยุติวัณโรค Stop TB ฟูจิฟิล์มได้ร่วมนำเทคโนโลยีเอกซเรย์มาต่อสู้กับวัณโรค เพราะการตรวจพบเชื้อในระยะเริ่มต้น เป็นกุญแจสำคัญสู่การรักษาวัณโรคที่มีประสิทธิภาพ เครื่องเอกซเรย์ FDR Xair มีขนาดกะทัดรัด พกพาง่าย และอ่านผลได้อย่างรวดเร็ว เหมาะสำหรับการออกหน่วยตรวจนอกโรงพยาบาล จุดแข็งของเครื่องนี้คือขนาดเล็กและน้ำหนักที่เบาเพียง 3.5 กก. ทั้งยังมีแบตเตอรี่ในตัว ทำให้พกพาไปออกตรวจได้แบบไม่ต้องใช้ไฟฟ้า 

ทั้งนี้ ฟูจิฟิล์ม ยังคงเดินหน้าสร้างสรรค์นวัตกรรมทางการแพทย์ที่ช่วยเปลี่ยนแปลงชีวิตผู้คน ภายใต้จุดมุ่งหมายใหม่ของกลุ่มบริษัทฟูจิฟิล์มในการ "แต่งแต้มรอยยิ้มให้โลกของเรา" บริษัทฯ เดินหน้าสนับสนุนบุคลากรทางการแพทย์ในภารกิจ ยุติวัณโรค เพื่อนำไปสู่การรักษาโรคนี้ได้อย่างทันท่วงที ด้วยความมุ่งมั่นที่จะสร้างรอยยิ้มให้แก่ผู้คนอีกมากมาย