'ชุมชนพื้นเมือง' พัฒนาด้านสภาพอากาศในการประชุม COP อย่างไร

ระหว่างเดือนตุลาคมถึง ธ.ค. 2567 ผู้นําโลก ธุรกิจ และภาคประชาสังคมได้รวมตัวกันที่การประชุมสหประชาชาติสามครั้งของภาคี (COPs) ในกาลี บากู และริยาด เพื่อจัดการกับความท้าทายของโลกที่เร่งด่วนที่สุดของมนุษยชาติและสํารวจวิธีแก้ปัญหาที่เป็นไปได้ ชนพื้นเมืองซึ่งคิดเป็นเพียง 5% ของประชากรโลก แต่ดูแลความหลากหลายทางชีวภาพมากกว่า 80% เป็นหัวใจสําคัญของการอภิปรายที่สําคัญเหล่านี้

บทบาทของชนพื้นเมืองในการปกป้องความหลากหลายทางชีวภาพ

ชุมชนพื้นเมืองมีความสําคัญต่อการอนุรักษ์ความหลากหลายทางชีวภาพทั่วโลก แต่พวกเขาต้องเผชิญกับความท้าทายอย่างต่อเนื่องในการรักษาความปลอดภัยสิทธิในที่ดิน การเข้าถึงการเงินโดยตรง และมีอํานาจในการตัดสินใจ แม้จะมีการยอมรับสิทธิของพวกเขาผ่านปฏิญญาสหประชาชาติว่าด้วยสิทธิของชนพื้นเมือง (UNDRIP) แต่พวกเขามักจะดิ้นรนเพื่อรับการสนับสนุนที่จําเป็นเพื่อปกป้องดินแดนและระบบนิเวศที่สําคัญ

แต่การระดมทุนยังคงเป็นประเด็นสําคัญอีกประการหนึ่ง โดยมีกระแสทางการเงินที่ไม่เพียงพอในการเข้าถึงชุมชนพื้นเมือง เงินทุนที่เพียงพอและโปร่งใสเป็นสิ่งจําเป็นในการเพิ่มขีดความสามารถให้กับความพยายามในการฟื้นฟูที่ตัดสินใจด้วยตนเองและสนับสนุนการต่อสู้กับการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ

เมื่อ SDGs ปี 2573 อยู่ห่างออกไปเพียงห้าปี ผลลัพธ์ที่โดดเด่นของการประชุมสุดยอด COP ปี 2024 รวมถึงผลกระทบต่อชนพื้นเมืองและการต่อสู้เพื่อปกป้องดินแดน น่านน้ํา และสิ่งมีชีวิตที่สําคัญมีอะไรบ้าง

ไฮไลท์จากการประชุมสุดยอด COP ปี 2024

COP16 เกี่ยวกับความหลากหลายทางชีวภาพ  กาลี โคลอมเบีย

ในกาลี ประเทศโคลอมเบีย ประธานพันธมิตร Amazon Sacred Headwaters, Uyunkar Domingo Peas Nampichkai เน้นย้ำถึงความสําคัญเชิงกลยุทธ์ของการสนับสนุนทางการเงินในการแก้ไขปัญหาวิกฤตน้ําทั่วโลก เน้นเงินควรใช้เป็นเครื่องมือเชิงกลยุทธ์ในการดําเนินการเพื่อสิ่งแวดล้อม"

แม้จะมีความท้าทาย แต่ COP16 ก็แสดงให้เห็นถึงความก้าวหน้าที่สําคัญ กองทุน Cali ที่ก้าวล้ําเปิดตัวเพื่อถ่ายทอดผลประโยชน์ทางการเงินจากข้อมูลลําดับดิจิทัล (DSI) เกี่ยวกับทรัพยากรทางพันธุกรรมโดยตรงไปยังชนพื้นเมืองและชุมชนท้องถิ่น ความคิดริเริ่มนี้ทําให้มั่นใจได้ว่าส่วนหนึ่งของผลกําไรจาก DSI สนับสนุนความต้องการที่ระบุตนเองของชุมชนเหล่านี้

การประชุมยังมุ่งเน้นไปที่การดูแลของชนพื้นเมืองอย่างมาก โดยมีมากกว่า 60 เซสชันที่อุทิศให้กับบทบาท ในการอนุรักษ์ความหลากหลายทางชีวภาพ ผลลัพธ์ที่โดดเด่นคือการจัดตั้งหน่วยงานย่อยถาวรภายใต้มาตรา 8(j) ของ UNDRIP องค์กรนี้ขยายการมีส่วนร่วมของชนพื้นเมืองในการตัดสินใจที่เกี่ยวข้องกับความหลากหลายทางชีวภาพ และตรวจสอบความมุ่งมั่นในการรักษาความรู้ดั้งเดิม ความสําเร็จนี้ผูกมัดรัฐบาลและหน่วยงานเอกชนให้เคารพความรู้ของชนพื้นเมือง โดยเน้นที่บทบาทสําคัญในการรับมือกับความท้าทายด้านสิ่งแวดล้อม

COP29 เกี่ยวกับการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ บากู อาเซอร์ไบจาน

ในบากู สปอตไลท์อยู่ที่การเงินด้านสภาพอากาศ ประเทศต่าง ๆ ให้คํามั่นว่าจะเพิ่มการสนับสนุนทางการเงินประจําปีให้กับประเทศกําลังพัฒนาจาก 100 พันล้านดอลลาร์สหรัฐเป็น 300 พันล้านดอลลาร์สหรัฐ ภายในปี 2578 อย่างไรก็ตาม สิ่งนี้ต่ำกว่า 1 ล้านล้านดอลลาร์ที่ร้องขออย่างมาก ซึ่งเน้นย้ำถึงช่องว่างอย่างต่อเนื่องในการตอบสนองความต้องการทางการเงินด้านสภาพอากาศ Hindou Oumarou Ibrahim ประธานสมาคม des Femmes Peules Autochtones du Tchad (AFPAT) ตั้งข้อสังเกตอย่างเฉียบคมว่าการจัดหาเงินทุนไม่ควรถูกมองว่าเป็นการกุศล แต่เป็นสิทธิขั้นพื้นฐานในการชดใช้ค่าเสียหาย

COP29 ต่ออายุอาณัติสําหรับคณะทํางานอํานวยความสะดวกของชุมชนท้องถิ่นและแพลตฟอร์มชนพื้นเมือง การต่ออายุนี้พร้อมกับการนําแผนงานบากูมาใช้ เสริมสร้างเสียงของชนพื้นเมืองในนโยบายด้านสภาพอากาศ แผนงานส่งเสริมการแลกเปลี่ยนความรู้ สร้างความสามารถในการมีส่วนร่วม และรวมค่านิยมที่หลากหลายเข้ากับการดําเนินการด้านสภาพอากาศ ตอกย้ำความสําคัญของการกํากับดูแลสภาพภูมิอากาศที่ครอบคลุม

COP16 เพื่อต่อสู้กับทะเลทราย  ริยาด ซาอุดิอาระเบีย

การประชุมริยาดมุ่งเน้นไปที่การต่อสู้กับทะเลทรายและภัยแล้ง ผู้นําพื้นเมืองจากทั้งเจ็ดภูมิภาคทางสังคมและวัฒนธรรมเข้าร่วม โดยสนับสนุนให้รวมอยู่ในโครงการริเริ่มที่สําคัญ เช่น วาระการดําเนินการริยาดและกองทุนหุ้นส่วนความยืดหยุ่นภัยแล้ง ในขณะที่ข้อเสนอสําหรับการระดมทุนโดยเฉพาะเพื่อสนับสนุนการฟื้นฟูที่ดินที่นําโดยชนพื้นเมืองได้รับการสนับสนุน การตระหนักรู้ขึ้นอยู่กับแผนการที่สามารถดําเนินการได้และการดําเนินการที่มีประสิทธิภาพ

คําขอที่สําคัญระหว่าง COP16 คือการสร้างกลุ่มชนพื้นเมืองภายในกรอบ UNCCD พรรคการเมืองนี้จะช่วยเพิ่มการแลกเปลี่ยนความรู้และให้คําแนะนําที่ตรงเป้าหมาย อย่างไรก็ตาม ยังไม่มีแผนที่เป็นรูปธรรมสําหรับการจัดตั้ง ทําให้เกิดช่องว่างในการเป็นตัวแทนและการสนับสนุนอย่างเป็นทางการ

เปลี่ยนจากความมุ่งมั่นไปสู่การปฏิบัติ

COPs ทั้งสามได้แสดงความมุ่งมั่นที่มีความหมายในการพัฒนาบทบาทของชนพื้นเมืองในการแก้ไขปัญหาการสูญเสียความหลากหลายทางชีวภาพ การเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ และทะเลทราย อย่างไรก็ตาม การแปลความมุ่งมั่นเหล่านี้ให้เป็นผลลัพธ์ที่จับต้องได้จะต้องมีการกํากับดูแลอย่างเข้มงวด การรายงานที่โปร่งใส และการเจรจาอย่างต่อเนื่องกับชุมชนพื้นเมือง

ใน COP30 เกี่ยวกับการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศในเบเลม ประเทศบราซิล โลกต้องยังคงระมัดระวังเพื่อให้แน่ใจว่าคํามั่นสัญญาในกาลี บากู และริยาดจะเกิดขึ้นจริง กลไกความรับผิดชอบที่เป็นอิสระและการมีส่วนร่วมอย่างแข็งขันจากชุมชนพื้นเมืองจะมีความสําคัญในการเปลี่ยนคําสัญญาเหล่านี้ให้เป็นการเปลี่ยนแปลงที่ยั่งยืน

ที่มา : World Economic Forum