ครั้งแรก กองทุนภูมิอากาศ พ.ร.บ.ลดโลกร้อน เป้า 1.1 ล้านล้าน ดอกเบี้ยต่ำ

ประเทศไทยตั้งเป้าหมายที่จะมี พ.ร.บ.การเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ หรือ พ.ร.บ.ลดโลกร้อน (Climate Change Act) ฉบับแรก กฎหมายนี้มีเป้าหมายหลักในการลดการปล่อยก๊าซเรือนกระจกและสร้างมาตรการทางกฎหมายที่สนับสนุนการใช้พลังงานที่ยั่งยืนและเป็นมิตรกับสิ่งแวดล้อม

การนำกฎหมายนี้มาใช้จะช่วยให้ประเทศไทยสามารถรับมือกับการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศได้อย่างมีประสิทธิภาพ ทั้งยังสอดคล้องกับพันธกรณีระหว่างประเทศ เช่น ข้อตกลงปารีสที่มีเป้าหมายในการควบคุมการเปลี่ยนแปลงของสภาพภูมิอากาศ

ทั้งนี้ ภายใต้ หมวด 4 ของ พ.ร.บ.ลดโลกร้อน จะมีการจัดตั้งกองทุนภูมิอากาศ (Climate Fund) ครั้งแรก โดยมีฐานะเป็นนิติบุคคล ใช้จ่ายเงิน เพื่อดำเนินการด้านเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศโดยตรง จัดสรรเป็นเงินกู้ยืม หรือให้เปล่า เพื่อการได้มาซึ่งข้อมูล การลดและใช้ประโยชน์ GHGs การปรับตัวต่อ Climate Change การวิจัยและพัฒนาองค์ความรู้ เป็นค่าใช้จ่ายบริหารกองทุน และกิจกรรมอื่นๆ

ความคืบหน้า พ.ร.บ. ลดโลกร้อน

ดร. พิรุณ สัยยะสิทธิ์พานิช อธิบดีกรมการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศและสิ่งแวดล้อม (DCCE) ให้สัมภาษณ์กับ ‘กรุงเทพธุรกิจ’ ว่า ร่าง พ.ร.บ. ลดโลกร้อนกำลังส่งไปที่สำนักงานเลขาธิการ ครม. ในเดือนนี้ (กุมภาพันธ์ 2568) เมื่อเข้าไปแล้วต้องรอต่อคิวเนื่องจากมีวาระเข้า ครม.จำนวนมาก พอได้เข้าสู่กระบวนการแล้วก็จะมีการประมวลเรื่อง และเวียนถามความคิดเห็นของทุกหน่วยงานอีกครั้ง

“หลังจากถามความคิดเห็นครบแล้ว ก็จะประมวลเข้า ครม. และต้องไปที่สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกาเพื่อตรวจร่างกฎหมายเป็นรายมาตราและหมวด หลังจากตรวจเสร็จแล้วก็ต้องเรียกหน่วยงานและผู้ได้รับผลกระทบจากกฎหมายไปชี้แจง

เพื่อตรวจสอบว่าทุกมาตราตรงตามวัตถุประสงค์ของการออกกฎหมายและเป็นประโยชน์ต่อประเทศหรือไม่ หลังจากนั้นก็จะส่งเข้าสู่สภา ผ่านกระบวนการวาระหนึ่ง สอง และสาม ระหว่างนี้สภาจะมีการตั้งกรรมาธิการขึ้นมาตรวจร่างกฎหมาย รวมถึงนำร่างกฎหมายที่เป็นประเภทเดียวกันมาใช้ประกอบการพิจารณาด้วย”

ดร. พิรุณ กล่าวด้วยว่า ภาคธุรกิจเห็นด้วยกับกฎหมายนี้ แม้ว่าจะมีต้นทุนเพิ่มขึ้น แต่เราสามารถใช้กองทุนเข้ามาช่วยได้ ต้นทุนอาจเพิ่มขึ้นเพียง 25% หรือ 50% แต่เราต้องมองในระยะยาว โลกทั้งโลกกำลังเดินไปในทิศทางนี้ ยกเว้นสหรัฐอเมริกาที่ไม่ปฏิบัติตามข้อตกลงปารีส เราจึงจำเป็นต้องมีเครื่องมือและความพร้อม เพื่อรับมือกับการกีดกันทางการค้าและการแข่งขัน ผมเชื่อมั่นว่าภาคธุรกิจพร้อมที่จะนำไปสู่ผลประโยชน์ในการแข่งขันของประเทศอย่างแน่นอน

ช่องทางเงินเข้ากองทุน

กองทุนนี้จะตั้งแยกออกมาจากกรมการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศและสิ่งแวดล้อม (กรมลดโลกร้อน) โดยกองทุนจะมีผู้จัดการกองทุนและพนักงานเพื่อดำเนินการ โดยกรมและกระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมจะทำหน้าที่อยู่ในบอร์ดบริหารเพื่อตรวจสอบการใช้จ่ายเงินกองทุนให้เป็นไปตามเป้าหมายที่ประเทศกำหนดไว้

• เงินรายได้จากการขายสิทธิ์ในการปล่อยก๊าซเรือนกระจก ระหว่างประเทศ หรือกลไกต่างๆ ทั้งนี้ คาร์บอนเครดิตมี 2 รูปแบบ คือ คาร์บอนเครดิตแบบสมัครใจที่ไม่ต้องให้รัฐรับรอง และคาร์บอนเครดิตที่ซื้อขายระหว่างประเทศซึ่งต้องรับรองโดยรัฐบาล
• เงินค่าธรรมเนียมจากการอนุญาตใช้คาร์บอนเครดิตระหว่างประเทศ
• เงินรายได้ที่เกิดขึ้นจากมาตรการหรือกลไกต่างๆ
• เงินอุดหนุน รัฐบาล/จัดสรร งบประมาณ รายจ่ายประจําปี
• เงินค่าปรับ เป็นพินัยตามหมวดบทกำหนดโทษ และอื่นๆ

อัตราดอกเบี้ยดีกว่าธนาคารพาณิชย์

“ดร. พิรุณ” อธิบายว่า กองทุนนี้จะทำได้หลายอย่าง โดยตั้งแยกออกมาจากกรม ไม่ใช่กรมหรือหน่วยงานที่ดำเนินการของกองทุน กองทุนจะมีผู้จัดการกองทุนและพนักงานเพื่อดำเนินการ โดยกรมและกระทรวงจะทำหน้าที่อยู่ในบอร์ดบริหารเพื่อตรวจสอบการใช้จ่ายเงินกองทุนให้เป็นไปตามเป้าหมายที่ประเทศกำหนดไว้

เงินเข้ากองทุนไม่ได้ไปไหน มีวัตถุประสงค์เพื่อนำกลับมาช่วยทั้งอุตสาหกรรมขนาดใหญ่ ขนาดกลาง และขนาดเล็ก โดยเฉพาะขนาดกลางและขนาดเล็ก เป็นการให้กู้แบบดอกเบี้ยต่ำมาก เป็นกลไกการเงินสีเขียวที่อัตราดอกเบี้ยดีกว่าธนาคารพาณิชย์ทั่วไป

"ที่สำคัญช่วยในการจัดทำเรื่องการรายงานการลดการปล่อยก๊าซ หรือแม้กระทั่งร่วมทุนในเทคโนโลยีเพื่อลดการปล่อยก๊าซ นอกจากนี้ยังนำไปช่วยในเรื่องของการปรับตัวและสร้างขีดความสามารถของชุมชนหรือพื้นที่ต่างๆ ในประเทศไทย ที่มีความเสี่ยงต่อภัยการเปลี่ยนแปลงสภาพอากาศสูง เช่น น้ำท่วม ภัยแล้ง คลื่นความร้อน หรือการกัดเซาะชายฝั่ง"

เงินเหล่านี้ยังไปช่วยธนาคารพาณิชย์ในการปล่อยกู้และสร้างการเงินแบบใหม่ที่เรียกว่า Green Finance โดยเอาเงินดอกเบี้ยต่ำจากกองทุนมารวมกับเงินดอกเบี้ยสูงจากธนาคารพาณิชย์เพื่อลดความเสี่ยงของโครงการ ให้เอสเอ็มอีและภาคธุรกิจสามารถเข้าถึงการเงินได้มากขึ้น

ตั้งเป้ากองทุนมีกำไร 1.1 ล้านล้านบาท

กรมลดโลกร้อน คาดการณ์รายได้เข้ากองทุนภูมิอากาศ (Climate Fund) มาจากช่องทางหลักๆ ดังนี้

• รายได้เงินจาก ETS (Emission Trading System) ตั้งเป้าปี 2031 เริ่มมีรายได้เงินจาก ETS 5,300 ล้านบาท, ปี 2031-2037 รวม 137,900 ล้านบาท และปี 2038-2050 รวม 1.1 ล้านล้านบาท
• รายได้จากเงินกู้ยืม ร่วมลงทุน หรือรูปแบบอื่นๆ

“ดร. พิรุณ” กล่าวทิ่งท้ายว่า พ.ร.บ.การเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศของไทยถูกออกแบบมาให้เป็นเครื่องมือที่มีความสมดุล ทั้งในด้านการบังคับใช้และการสนับสนุน เพื่อนำไปสู่การสร้างเศรษฐกิจที่มีการปล่อยคาร์บอนต่ำและเพิ่มขีดความสามารถในการแข่งขันของภาคธุรกิจ ภายใต้แรงกดดันของการกีดกันทางการค้าระหว่างประเทศ ถ้าไม่มีกฎหมายนี้ ไทยจะขาดเครื่องมือและอาวุธสำคัญในการต่อสู้