ทรัมป์ ประกาศให้ ลดค่าธรรมเนียม- คืนคลองปานามา กระทบ หุ้นกลุ่มเดินเรือแค่ไหน?

กรกช เสวตร์ครุตมัต ผู้อำนวยการฝ่ายวิเคราะห์หลักทรัพย์ บล.กสิกรไทย  เปิดเผยว่า นายโดนัลด์ หรัมปี ประธานาธิบดีสหรัฐฯ ประกาศเมื่อวันที่ 22 ธ.ค. 67 เรียกร้องให้ปานามาลดค่าธรรมเนียมการใช้คลองปานามา หรือคืนคลองปานามาให้กับสหรัฐฯ โดยกล่าวหาว่าปานามาเรียกเก็บค่าธรรมเนียมที่ไม่เป็นธรรมต่อธุรกิจโลจิสติกส์ของสหรัฐฯ

ทั้งนี้ คลองปานามา มาถูกสร้างขึ้นในช่วงต้นทศวรรษ 1900 โดยสหรัฐฯ และอยู่ภายใต้การควบคุมของสหรัฐฯ จนถึงปี 2542 ก่อนที่จะถูกโอนกลับไปยังปานามา คลองนี้ตัดผ่านประเทศในอเมริกากลางและทำหน้าที่เป็นเส้นทางเชื่อมสำคัญระหว่างมหาสมุทรแอดแลนติกและแปซิฟิก โดยคลองปานามาครอบคลุมเส้นทางเดินเรือหลัก 3 เส้นทาง ได้แก่ เส้นทางจากเอเชียไปยังชายฝั่งตะวันออกของสหรัฐฯ เส้นทางจากยุโรปไปยังชายฝั่งตะวันตกของสหรัฐฯ และเส้นทางจากอเมริกาใต้ไปยังอเมริกาเหนือ มีเรือเดินทางผ่านคลองนี้ถึง 14,000 ลำต่อปี

โดยมองว่า มีเหตุผลหลัก 3 ประการที่อยู่เบื้องหลังความกังวลของนายโดนัลด์ ทรัมป์ ได้แก่ 

1ความสำคัญของคลองปานามาต่อการขนส่งสินค้าของสหรัฐฯ แม้ว่าคลองปานามาจะคิดเป็นเพียง 3% ของเส้นทางการค้าทางทะเลทั่วโลกต่อปี แต่ถือเป็นเส้นทางสำคัญสำหรับสหรัฐฯ การขนส่งสินค้าคอนเทนเนอร์ของสหรัฐฯ ประมาณ 40% ใช้คลองปานามาในแต่ละปี นอกจากนี้ สหรัฐฯ ยังเป็นผู้ใช้คลองปานามารายใหญ่ที่สุด โดยกว่า 75% ของเรือที่ผ่านคลองนี้มีจุดหมายปลายทางหรือออกเดินทางจากท่าเรือในสหรัฐฯ 

2.ค่าธรรมเนียมการใช้คลองที่เพิ่มขึ้นจาก 12 ดอลลาร์สหรัฐฯ/ตันในปี 2566 เป็น 16 ดอลลาร์สหรัฐฯ/ตันในปี 2567 หรือเพิ่มขึ้น 30% YoY ซึ่งเป็นผลมาจากจำนวนเรือที่ลดลงอันเป็นผลมาจากภัยแล้ง 

3.ความกังวลเกี่ยวกับการควบคุมเชิงยุทธศาสตร์และความมั่นคง โดยอิทธิพลของจีนในคลองปานามาเพิ่มขึ้นในช่วงหลายปีที่ผ่านมา หลังจากที่ปานามากลายเป็นประเทศแรกในละตินอเมริกาที่เข้าร่วมโครงการ Belt and Road Initiative (BRI) ของจีนในปี 2561 โดยบริษัท CK Hutchison Holdings ซึ่งมีฐานอยู่ในฮ่องกง ปัจจุบันดำเนินการด้านท่าเรือ 2 แห่งจาก ทั้งหมด 5 แห่งของคลองปานามา

ดังนั้นผลกระทบที่อาจเกิดขึ้น คาดว่าผลกระทบต่อภาคการขนส่งทางเรือจะมีจำกัดเนื่องจากไม่เชื่อว่าสหรัฐฯ จะเข้าควบคุมคลองปานามา หรือดำเนินการใด ๆ ที่จะนำไปสู่การปิดหรือการหยุดชะงักของการดำเนินงานของคลอง เนื่องจากอาจส่งผลเสียต่อการค้าของสหรัฐฯ ซึ่งเชื่อว่าการเจรจาเพื่อลดค่าธรรมเนียมการผ่านคลองมีความเป็นไปได้มากกว่า 

อย่างไรก็ตามหากมีการยกระดับความขัดแย้งเกิดขึ้น เชื่อว่าผลกระทบจะเกิดกับการขนส่งสินค้าแห้งเทกอง มากกว่าการขนส่งตู้คอนเทนเนอร์ เนื่องจากสินค้าแห้งเทกองมีความอ่อนไหวต่อค่าธรรมเนียมการผ่านคลองมากกว่า และคิดเป็น 36-21% ของปริมาณสินค้าผ่าผ่านคลองในปี 66-67 ตั้งแต่ปลายปี 66 ถึงกลางปี 67 ภาวะอากาศแปรปรวนที่คลองปานามาทำให้การจราจรของเรือลดลง 31% YoY ในเดือนม.ค.67 ส่งผลให้เรือหลายลำต้องใช้เส้นทางที่ยาวขึ้น UNCTAD คาดการณ์ว่าภาวะนี้จะหนุนให้ดัชนี Baltic Dry Index (BDI) เพิ่มขึ้น 49% ระหว่างเดือนต.ค. 2566 ถึงม.ค. 2567 อย่างไรก็ตาม ดัชนี China Container Freight Index (CCFI) ยังคงไม่ได้รับผลกระทบแต่อย่างใด

ทั้งนี้ คงมุมมองเป็นกลางต่อภาคการขนส่งทางเรือ คคาดว่าค่าระวางเรือในปี 68 จะปรับตัวลดลงจากอุปทานเรือที่เพิ่มขึ้น  รวมถึงปริมาณการค้าทั่วโลกที่ลดลงจากสงครามการค้าที่อาจเกิดขึ้น และความเสี่ยงขาลงจากความดึงเครียดในทะเลแดงที่ลดลง ทั้งนี้ เรายังคงคำแนะนำ "ซื้อ" ส่าหรับ PSL และ "ถือ" ส่าหรับ RCL