รู้ทัน 5 'ต้นไม้ฟอกอากาศ' ยอดฮิต ซ่อนพิษร้าย อันตรายต่อเด็กและสัตว์เลี้ยง

"ต้นไม้ฟอกอากาศ" ถือเป็นไอเทมตกแต่งบ้านยอดฮิตที่นอกจากจะช่วยเพิ่มพื้นที่สีเขียวให้กับบ้านหรือคอนโดแล้ว ยังดักจับฝุ่น เพิ่มออกซิเจนให้บ้านน่าอยู่มากยิ่งขึ้น แต่ภายใต้ใบเขียว เห็นแล้วสดชื่นสบายตา บางชนิดมีพิษแฝงมาด้วย หากไม่ศึกษาข้อมูลให้ดีๆ หรือวางในจุดที่ไม่เหมาะสม โดยเฉพาะบ้านที่มีเด็กหรือสัตว์เลี้ยง อาจพลั้งพลาดโดนพิษจนส่งผลร้ายต่อร่างกายตามมาได้ ส่วนจะมีต้นอะไรบ้าง วันนี้เรารวมมาให้ 5 ต้น เพื่อย้ำเตือนให้เกิดความตระหนัก และเรียนรู้ที่จะอยู่ร่วมกับต้นไม้เหล่านี้อย่างไม่ตื่นตระหนก

กวักมรกต

เริ่มกันที่ กวักมรกต ไม้ประดับยอดฮิตที่ขึ้นชื่อว่าเป็น "ต้นไม้ฟอกอากาศ" และ "ต้นไม้มงคล" ที่สื่อถึงการกวักเงิน กวักทอง นิยมปลูกในบ้านและที่ทำงาน เป็นพืชที่ดูแลง่าย ไม่ง้อแดด แถมยังช่วยดูดซับสารพิษ และฟอกอากาศในบ้านหรือคอนโดได้เป็นอย่างดี แต่ถ้าบ้านไหนมีเด็กหรือสัตว์เลี้ยง ต้องระวังเป็นพิเศษ เพราะมีพิษซ่อนมาด้วย 

ความเป็นพิษ : ทุกส่วนของกวักมรกตมีน้ำยางใส และสารแคลเซียมออกซาเลต (Calcium Oxalate) หากเด็กหรือหมาแมวสัมผัสโดนพิษเข้าไป จะเกิดการระคายเคืองต่อผิว หรือถ้าเผลอกินเข้าไปจะทำให้เกิดการระคายเคืองต่อเยื่อบุปากและลำคอ เคยมีรายงานการเกิดพิษในคน พบกรณีเด็กต่างชาติเผลอกินใบกวักมรกตเข้าไป จากนั้นเกิดอาการแสบคอ ตัวสั่น ชัก โชคดีที่ยังไม่กลืนลงท้อง และแพทย์สามารถช่วยไว้ได้ทัน

ยางอินเดีย

ยางอินเดีย อีกหนึ่ง ต้นไม้ฟอกอากาศ ยอดฮิตที่หลายคนนิยมนำมาปลูกเป็นไม้กระถางในบ้านหรือคอนโด เป็นต้นไม้ตระกูลเดียวกับต้นไทร มีอยู่ด้วยกันหลายสายพันธุ์ แต่ที่นิยมปลูกกันก็คือ ยางอินเดียดำ และยางอินเดียด่าง ซึ่งมีลักษณะเด่นที่ใบใหญ่ มีความแข็งแรง โค้งมนเป็นมันเงา สามารถเติบโตได้ดีในสภาพที่มีแสงน้อย และต้องการน้ำไม่มาก แต่ทุกส่วนของยางอินเดียมีน้ำยาง เป็นอันตรายต่อเด็กและหมาแมว

ความเป็นพิษ : พิษของต้นยางอินเดียจะอยู่ที่น้ำยางข้นขาว หากสัมผัสโดนผิวหนังจะทำให้เกิดผื่นรุนแรง หากเผลอกินเข้าไปจะทำให้เกิดอาการระคายเคืองต่อเยื่อบุปากและลำคอ ทำให้ปากบวม ลิ้นบวม หายใจลำบาก และอาเจียนได้

สาวน้อยประแป้ง

สาวน้อยประแป้ง จัดเป็นไม้ประดับที่นิยมปลูกใส่กระถางเพื่อตกแต่งบ้านและสวน ช่วยดูดสารพิษได้มากชนิดหนึ่ง แถมยังเป็น ต้นไม้มงคล ที่คนนิยมเลือกปลูก โดยเชื่อกันว่า จะให้โชคลาภ คุ้มครองภัย และช่วยให้ผู้ปลูกมีอายุยืนยาว แต่ใครจะไปคิดว่า ชื่อที่น่ารัก ดูตัวเล็กตัวน้อย กลับมีสารพิษที่เป็นอันตรายต่อร่างกายคนและสัตว์เลี้ยง

ความเป็นพิษ : พิษของสาวน้อยประแป้งอยู่ในใบ ลำต้น และน้ำยาง ซึ่งมีสารแคลเซียมออกซาเลต (Calcium Oxalate) ที่เป็นผลึกรูปเข็ม ทำให้เกิดการระคายเคืองทางเดินอาหาร โดยเฉพาะอย่างยิ่งในปากและลำคอ เมื่อรับประทานเข้าไปจะรู้สึกเจ็บปวด ร้อนที่ลิ้นและเยื่อบุช่องปาก หากน้ำยางโดนผิวหนังอาจมีอาการแพ้ เป็นผื่นบวมแดง นอกจากนี้ยังมีสารจำพวกโปรตีน (Protoanemomine) และเอนไซม์ที่สามารถย่อยโปรตีน (Dumbbain) ทำให้ปาก ลิ้น และคอ บวมพองเป็นตุ่มใส

อย่างไรก็ดี เคยมีรายงานการเกิดพิษในคนพบว่า ผู้ป่วยที่กินต้นสาวน้อยประแป้ง มีอาการเผ็ดร้อนในปาก บวมข้างแก้ม ลิ้น เพดาน และหน้าบวม พูดไม่ชัด บางรายถึงกับเสียงหายไป กลืนอาหารไม่ได้

บอนสี

บอนสี เป็นพืชวงศ์เดียวกับสาวน้อยประแป้ง นิยมปลูกเป็นไม้ประดับตกแต่งบ้านหรือคอนโด เพราะดูแลไม่ยาก แถมยังช่วย ฟอกอากาศ ได้ดี นอกจากนั้นยังมีความเชื่อมาตั้งแต่โบราณว่า ปลูกไว้ในชายเรือนจะทำให้เกิดความสุข ความเจริญ และเป็นสิริมงคลแก่คนที่อาศัยในบ้าน แต่ภายใต้ใบรูปหัวใจกลับพบพิษที่แฝงโทษมาด้วย

ความเป็นพิษ : บอนสี เป็นพืชที่มีน้ำยางใส หากสัมผัสโดนน้ำยางจะทำให้ผิวหนังอักเสบ และถ้ากินเข้าไปจะทำให้ปากและลิ้นพอง น้ำลายไหล ลิ้น เพดานปาก และหน้าบวมอย่างเห็นได้ชัด บางครั้งอาจมีอาเจียนร่วมด้วย

พลูด่าง

พลูด่าง จัดเป็นไม้เลื้อยที่ทนทานต่อสภาพอากาศ ไม่ต้องการแสงมาก จึงเป็นต้นไม้ฟอกอากาศที่นิยมนำมาประดับบ้าน ตกแต่งสวน ระเบียง รวมไปถึงโต๊ะทำงาน สามารถดูดซับสารพิษภายในบ้านหรือตัวอาคาร ช่วยเพิ่มความสดชื่นได้เป็นอย่างดี อีกทั้งยังเป็น ต้นไม้มงคล ที่เชื่อกันว่าจะช่วยให้ชีวิตราบรื่นเป็นสุข มีคนมารักมาหลง แต่ถ้าบ้านไหนมีเด็กหรือสัตว์เลี้ยงควรปลูกหรือตั้งไว้ในที่สูง เพราะมีพิษทำให้เกิดการระคายเคืองที่รุนแรง 

ความเป็นพิษ : พลูด่าง จัดเป็นพืชที่มีพิษอยู่ในน้ำยาง มีสารเเคลเซียมออกซาเลตในรูปผลึกที่มีรูปร่างคล้ายเข็ม หากเผลอกินเข้าไป จะเกิดการเผาไหม้อย่างรุนแรง เกิดภาวะน้ำลายหลั่งมากผิดปกติ อาเจียน และกลืนอาหารลำบาก

โดนพิษเข้าไป ต้องทำอย่างไร?

• กรณีน้ำยางโดนผิวหนัง ควรล้างด้วยน้ำสบู่หลาย ๆ ครั้ง เพื่อเจือจางสารพิษที่ผิวหนัง
• กรณีเคี้ยว แต่ไม่ได้กลืนลงไป ให้ใช้น้ำชะล้างปากและคอ เพื่อบรรเทาอาการร้อนไหม้ที่ลิ้นและเยื่อบุช่องปาก รับประทานยาแก้ปวดและยาแก้อักเสบ อาการจะอยู่เพียง 2-3 วัน ก็สามารถรับประทานอาหารอ่อนๆ ได้
• กรณีถ้ากลืนเข้าไป ไม่ควรทำให้อาเจียน เพราะจะทำให้สารพิษสัมผัสเยื่อบุปากและคออีกครั้ง ควรส่งโรงพยาบาลโดยเร็ว เพื่อล้างท้อง และให้การรักษาตามอาการ
• กรณีน้ำยางเข้าตา ให้ล้างด้วยน้ำหลายๆ ครั้ง หยอดตาด้วยยาหยอดตาที่มีสเตียรอยด์ แล้วนำส่งโรงพยาบาลโดยเร็ว 

สุดท้ายนี้ แม้ ต้นไม้ฟอกอากาศ ยอดฮิตบางชนิด จะมีสารพิษที่แฝงโทษมาด้วย แต่ก็ใช่ว่าจะปลูกไม่ได้ เพียงแค่บ้านไหนที่มีเด็กหรือสัตว์เลี้ยงอาจต้องระวังเป็นพิเศษ หรือปลูกในที่ที่เหมาะสม ห่างจากมือเด็กหรือหมาแมว เพราะโอกาสที่จะพลั้งพลาดจากความรู้เท่าไม่ถึงการณ์หรือความอยากรู้อยากเห็นย่อมมีได้สูงกว่าผู้ใหญ่  

ข้อมูลอ้างอิง

• กวักมรกต ต้นไม้พิษอันตรายจริงหรือ? 
• ไม้ประดับมีพิษ…คิดสักนิดก่อนจะปลูก
• พืชใกล้ตัวอาจมีพิษกับสัตว์เลี้ยงท่านได้
• สำนักข้อมูลสมุนไพร คณะเภสัชศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดล