"แพ้อาหาร" ทำไมเสียชีวิต ? รู้เท่าทัน ป้องกันอันตราย

การแพ้อาหาร (Food Allergy) เป็นอาการผิดปกติของร่างกายที่แสดงออกมาหลังทานอาหารบางอย่างที่ร่างกายแพ้เข้าไป โดยสาเหตุของความผิดปกติเกี่ยวข้องกับระบบภูมิคุ้มกันของร่างกาย ผู้ป่วยอาจมีอาการหลายระบบร่วมกันทั่วร่างกาย อาจรุนแรงถึงขั้นช็อก หมดสติ ถึงแก่ชีวิตได้

 

แพ้อาหาร เกิดจากอะไร 

ศาสตราจารย์เกียรติคุณ นายแพทย์ปกิต วิชยานนท์ หัวหน้าโครงการวิจัยและพัฒนาระหว่างสถาบันโรคภูมิแพ้และหอบหืดสมิติเวช โรงพยาบาลสมิติเวช ธนบุรี อธิบายว่า สาเหตุโรคภูมิแพ้อาหาร ในสมัยก่อนหลักๆ จะเกิดจาก “กรรมพันธุ์” พ่อแม่สู่ลูก คือ หากพ่อหรือแม่แพ้อาหารประเภทใดประเภทหนึ่ง ลูกก็จะได้รับ กรรมพันธุ์การแพ้อาหาร ชนิดนั้นมา 25% แต่ถ้าทั้งพ่อและแม่เป็นโรคแพ้อาหารทั้งคู่ ลูกก็จะได้รับกรรมพันธุ์การแพ้อาหารชนิดนั้นมา 75%

 

"ในปัจจุบันผู้ป่วยเด็กที่แพ้อาหารมีมากขึ้นหลายเท่าตัว ทั่วโลก ซึ่งอาจเกิดจาก “พฤติกรรม” ที่เปลี่ยนไปจากการใช้ชีวิตและการรับประทานอาหารที่สะอาด ซึ่งทำให้ร่างกายได้รับเชื้อโรคน้อยลง ส่งผลให้ภูมิคุ้มกันในร่างกายที่เคยต่อสู้กับเชื้อโรคหันไปต่อสู้กับสารอาหารที่เข้าสู่ร่างกายแทนถือเป็นการทำงานอย่างผิดปกติต่อระบบภูมิคุ้มกันภายในร่างกาย" 

 

อาหารส่วนใหญ่ที่คนไทยแพ้

• นมวัว
• ไข่ไก่
• แป้งสาลี
• ถั่วเหลือง
• ถั่วลิสง
• อาหารทะเล

 

อาการแพ้อาหาร 

การแพ้อาหาร จะทำปฏิกิริยาต่อร่างกาย 5 ระบบ ได้แก่

ระบบผิวหนัง

• มีอาการเป็นลมพิษเฉียบพลันหรือเรื้อรัง
• ผิวหนังอักเสบบวมรอบๆ ปากและตา

ระบบหายใจ

• มีอาการจมูกอักเสบ
• หลอดลมอักเสบบวมบริเวณกล่องเสียงและหลอดลม
• เป็นหืด

ระบบทางเดินอาหาร

• มีอาการคันปาก
• คันคอ
• คันลิ้น
• ปวดท้อง
• อาเจียน
• ลำไส้อักเสบเวลาถ่ายอาจมีเลือดปะปนออกมาด้วย

ระบบประสาท

• มีอาการทำให้ผู้ป่วยมึนงง

ระบบหัวใจ

• มีอาการความดันโลหิตต่ำ
• อาจถึงขั้นเกิดอาการช็อกได้

 

แพ้อาหาร ส่งผลต่อชีวิตได้

“สำหรับโรคภูมิแพ้อาหารคนไทยบางส่วนอาจจะมองว่าไม่อันตราย ไม่ใช่โรคที่ร้ายแรง หากมีอาการแพ้อาหารอาจจะมีเพียงผื่นคันหรืออาการอื่นๆแค่เล็กน้อย ไม่ส่งผลต่อชีวิต แต่ความจริงแล้วหากผู้ป่วยมีการอาการแพ้มากกว่า 2 ระบบ หรือที่เรียกว่าอาการแพ้รุนแรง ซึ่งอาจส่งผลให้ผู้ป่วยอาการหนักถึงขั้นเสียชีวิตได้ ทั้งนี้ ทางทีมวิจัยจึงหวังว่าโครงการนี้จะเป็นตัวช่วยให้บุคลากรและผู้ปกครองตระหนักและรู้เท่าทันโรคภูมิแพ้อาหารที่เกิดในโรงเรียน เพื่อป้องกันอันตรายที่อาจส่งผลถึงชีวิต” ศ.เกียรติคุณ นพ.ปกิต กล่าว

สร้างความรู้ แพ้อาหารในโรงเรียน

ล่าสุด เมื่อวันที่ 30 พ.ย. 65 ที่ผ่านมา สถาบันโรคภูมิแพ้และหอบหืดสมิติเวช โรงพยาบาลสมิติเวช ธนบุรี (SAIA) ได้ลงนามบันทึกข้อตกลง (MOU) ร่วมกับ สถาบันวิจัยระบบสาธารณสุข (สวรส) คณะแพทยศาสตร์ศิริราชพยาบาล คณะพยาบาลศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดล และบริษัท ทรู ดิจิทัล กรุ๊ป จำกัด จัดทำโครงการวิจัยการประเมินความพร้อมของโรงเรียนในการดูแลนักเรียนที่แพ้อาหาร และ การพัฒนาสื่อดิจิทัลบนแอปพลิเคชัน

เพื่อให้ความรู้และเพิ่มพูนศักยภาพในการดูแลแก่บุคลากรของโรงเรียนและผู้ปกครองในการรักษาโรคแพ้อาหาร เพื่อรับมือกับอุบัติการณ์การแพ้อาหารที่เพิ่มขึ้นในโรงเรียน โดยดำเนินงานภายใต้ทุนวิจัยและพัฒนาจากสถาบันวิจัยระบบสาธารณสุขแห่งประเทศไทย (สวรส) ปีพศ. 2565

ศ.เกียรติคุณ นพ.ปกิต กล่าวว่า การลงนามความร่วมมือในครั้งนี้ จะนำความรู้ที่ได้จากผลการวิจัยไปใช้สำหรับสร้างแนวทางให้ความรู้เกี่ยวกับโรคแพ้อาหาร ให้แก่บุคลากรในโรงเรียน ตลอดจนแนวทางปฏิบัติในการดูแลผู้ป่วยโรคแพ้อาหารในโรงเรียน ช่วยแก้ไขปัญหาของการแพ้อาหารในโรงเรียนที่เพิ่มขึ้น

"เนื่องด้วยปัจจุบันโรงเรียนไม่ทราบถึงประวัติการแพ้อาหารของเด็ก รวมถึงขาดระบบการจัดการเพื่อป้องกันการสัมผัสอาหารที่แพ้ และขาดระบบการดูแลช่วยเหลือเมื่อเด็กมีอาการแพ้อาหาร”

การดำเนินงานหลังจากนี้จะเริ่มต้นด้วยการเขียนแบบบันทึกการเก็บข้อมูลความรู้พื้นฐานโรคแพ้อาหารของบุคลากรในโรงเรียน ต่อด้วยการประสานกับทางโรงเรียนที่สนใจเข้าร่วมโครงการวิจัย สร้างในส่วนของแอปพลิเคชัน เพื่อลงข้อมูลการวิจัย จากนั้นจะเก็บข้อมูลจากบุคลากรในโรงเรียน นำลงในสื่อดิจิทัล ในรูปแบบของ LINE OA หรือ เว็บบล็อก

 

พัฒนาแพลตฟอร์ม ยกระดับสุขภาพเด็ก

ดร.อดิภัทร ชัยชนะสกุล กรรมการผู้จัดการ ธุรกิจดิจิทัล เฮลท์ บริษัท ทรู ดิจิทัล กรุ๊ป จำกัด กล่าวว่า การเพิ่มความตระหนักในปัญหาโรคแพ้อาหารและยกระดับการดูแลสุขภาพเด็กและผู้ป่วยในโรงเรียนที่เป็นโรคแพ้อาหารให้ได้รับการป้องกันและช่วยเหลืออย่างถูกต้องและทันท่วงที จะช่วยลดอัตราการเสียชีวิตจากอาการแพ้ที่รุนแรง

โดย ทรู ดิจิทัล นำศักยภาพเทคโนโลยีดิจิทัลและความเชี่ยวชาญ พัฒนาแพลตฟอร์มดิจิทัล เชื่อมโยงระบบต่างๆ ครอบคลุม 3 ด้านหลัก ได้แก่

• ระบบจัดเก็บข้อมูล
• การลงทะเบียน
• การประเมินความพร้อมของโรงเรียน

เพื่อนำไปวิเคราะห์และประมวลผลในการวิจัย ระบบข้อมูลความรู้ในรูปแบบสื่อดิจิทัล ให้ข้อมูลเกี่ยวกับโรคแพ้อาหารและคำแนะนำในการดูแลผู้ป่วย และ ระบบวิเคราะห์ข้อมูลจากการสังเกตอาการของผู้ป่วย พร้อมแนะนำแนวทางการดูแลเบื้องต้นให้สามารถช่วยเหลือผู้ป่วยได้ทันทีที่พบอาการ ซึ่ง ทรู ดิจิทัล ได้ออกแบบแพลตฟอร์มให้ใช้งานง่าย และสามารถรองรับการใช้งานของโรงเรียนในโครงการที่จะเพิ่มจำนวนมากขึ้นอย่างต่อเนื่องทั่วประเทศ อีกทั้งยังสามารถต่อยอดไปสู่บริการปรึกษาแพทย์ออนไลน์ด้วยเทคโนโลยีการแพทย์ทางไกล (Telemedicine) ได้ในอนาคต สอดคล้องกับความมุ่งมั่นตั้งใจของทรู ดิจิทัล ในการนำเทคโนโลยีดิจิทัล ร่วมยกระดับคุณภาพชีวิตของคนไทย ให้สามารถเข้าถึงบริการทางการแพทย์และสาธารณสุขได้อย่างทั่วถึง สะดวกและรวดเร็วมากยิ่งขึ้น